طلا گرو بگذارید، وام بگیرید

پیامک‌های تبلیغاتی‌ای که شماره تماس و آدرس طلافروشی‌هایی را اعلام می‌کنند که متقاضیان دریافت‌های وام‌های فوری و بدون ضامن می‌توانند صرف کوتاه‌ترین زمان ممکن در قبال امانت‌گذاشتن طلای خود وام بگیرند و ماهانه با درصدی سود، وام خود را تسویه کنند. سود تسهیلات بالاست، بین 30 تا 60درصد و قابل مقایسه با سود 10درصدی بانک کارگشایی بانک ملی نیست. اما در مقابل، وامی که می‌‌پردازند بدون سقف است. به‌عبارت دیگر سقف وام را میزان طلای مشتری تعیین می‌کند؛ برخلاف بانک کارگشایی که تنها تا سقف دومیلیون‌تومان وام پرداخت می‌کند. اختلاف فقط یک صفر است! تماس اول روزنامه با طلافروشی‌ای است در آریاشهر، پاساژ شبنم. فروشنده با حوصله بسیار توضیح می‌دهد که در ازای هر گرم طلای 18 عیار 75هزارتومان وام می‌دهد و مشتری می‌تواند به هر میزان که می‌خواهد وام دریافت کند و از یک‌ماه تا یک‌سال هم زمان برای پرداخت اقساط دارد. جزییات بیشتری می‌خواهم. توضیح می‌دهد برای پرداخت یک وام 10میلیون‌تومانی حدود 130گرم طلا باید به امانت بگذارم و اگر قرار باشد 10ماهه وام را تسویه کنم باید ماهانه یک‌میلیون‌و300هزارتومان قسط وام را بدهم؛ ماهی یک‌میلیون‌تومان برای تسویه اصل وام و ماهی 300هزارتومان برای پرداخت سود وام. می‌پرسم سود وام طلا چقدر است؟ توضیح می‌دهد تنها سه‌درصد سود می‌گیرند! حتی فرصت دارم که مبلغ ماهانه پرداختی را کمتر کنم و وام را یک‌ساله تسویه کنم. چون در هر صورت در قبال 10میلیون‌تومان وامی که می‌خواهم بگیرم 13میلیون باید پس دهم! پس می‌توانم یک‌ماهه این کار را انجام دهم یا یک‌ساله. اما اگر تاخیری در پرداخت اقساط پیش بیاید باید برای هر قسط معوق‌شده معادل سه‌درصد دیگر سود بپردازم. به صدای مکرر زنگ تلفن دیگری که شنیده می‌شود و حتی صدای مشتری‌ای که مدام سوالی را تکرار می‌کند هم توجهی ندارد و برایم توضیح می‌دهد که برای انعقاد قرارداد، طلا، فاکتور خرید و کارت ملی را همراه داشته باشم تا در لحظه دریافت طلا و انعقاد قرارداد دوطرفه، کل وام را در لحظه پرداخت کند. تاکید می‌کند که مجوز طلافروشی هم دارد تا با خیال راحت وام را دریافت کنم و طلا را ودیعه بگذارم. آدرس را بار دیگر با دقت می‌خواند و اصرار می‌کند حضوری مراجعه کنم تا هم قرارداد را منعقد کنیم و هم جواز طلافروشی را ببینم تا خیالم راحت باشد. سود سه‌درصدی که مرد طلافروش در لحظه اعلام می‌کند به‌قدری از سود تسهیلات بانک‌های دولتی و خصوصی کمتر است که وسوسه‌کننده است. اما یک محاسبه سرانگشتی نشان می‌دهد سودی که در قبال وام دریافت می‌کنند سودی 30درصدی است و نه سه‌درصدی و تنها یک صفر میان این دو فاصله است؛ صفری با اختلاف سود 27درصدی! بی‌مجوز اما با قرارداد شماره بعدی شماره موبایلی با کد 917 است. آگهی متعلق به یک طلافروشی در شیراز است. توضیح می‌دهد که برای دریافت هر یک‌میلیون‌تومان وام باید 25گرم طلا تحویل بدهم یعنی برای دریافت یک وام 10میلیون‌تومانی باید 250 گرم طلا امانت بگذارم. میزان وام پرداختی‌اش در مقایسه با طلافروشی قبلی کمتر است. طلافروش قبلی در مقابل هر گرم طلا 75هزارتومان پرداخت می‌کند و این در مقابل هر گرم 25هزارتومان! برای وام 10میلیونی باید به اولی 130 گرم طلا امانت داد و برای دریافت همین میزان وام به دیگری 250 گرم. سودی هم که دریافت می‌کند بیشتر است. چون می‌گو‌ید باید ماهانه شش‌درصد سود پرداخت کنم. «باید برای هر یک‌میلیون پولی که می‌گیرید 600هزارتومان سود بدهید.» می‌پرسم اینکه سود شش‌درصدی نمی‌شود می‌شود 60درصد سود روی هر میلیون. می‌گوید نه! سود ما مطابق بانک است. خودتان حساب کتاب کنید. البته الان و در لحظه نقدا 10میلیون‌تومان پول ندارم. باید یکی، دوروز قبل، زنگ بزنید و کار را قطعی کنید تا پول نقد را آماده کنم. درخصوص پرداخت ماهانه اقساط هم می‌گوید که نظم خاصی ندارد می‌توانم یک‌ماه پنج‌میلیون وام را تسویه کنم و سود کمتری بدهم می‌توانم دیرتر تسویه کنم و سود بیشتری بدهم. حق انتخاب با مشتری است. کم‌حوصله است. توضیح می‌دهد حضوری که آمدید کار را نهایی می‌کنیم و قرارداد می‌بندیم. سوال می‌کنم مجوز طلافروشی هم دارید: بی‌حوصله‌تر می‌شود که معلوم است هنوز فکرهایتان را نکرده‌اید. مجوز نداریم اما قرارداد می‌بندیم. برخورد با واحدها وظیفه اتحادیه نیست نمونه‌های دیگری هم هست. یکی دیگر در خیابان رودکی است و دیگری شماره تلفن اهواز است. دو، سه نفری هم هستند که با بداخلاقی می‌گویند دیگر کار نمی‌کنند و زمان آگهی‌شان مربوط به یکی، دوسال پیش است و تاریخ آن گذشته است پس می‌توانم با آگهی‌های دیگر تماس بگیرم. تعداد زیاد است و هرکدام نرخ خود را دارند. برخی با مجوز و برخی بی‌مجوز. اما رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر در گفت‌وگو با «شرق» پرداخت وام توسط واحدهای دارای مجوز طلافروشی را رد می‌کند و می‌گوید: چنین واحدهایی طلافروشی نیستند فقط با نام طلافروشی فعالیت می‌کنند. محمد کشتی‌آرای تاکید می‌کند: اگر برای عقد قرارداد به این دفاتر مراجعه کنید ‌می‌بینید که نه مجوز طلافروشی دارند و نه مغازه طلافروشی. این قراردادها در دفاتر اداری منعقد ‌می‌شود که اغلب اجاره‌ای هم هستند و ممکن است مشتری در مراجعات بعدی با واحد تخلیه‌شده مواجه شود. این در حالی است که آدرس‌هایی که پرداخت‌کنندگان وام می‌دهند همه متعلق به مغازه‌های طلافروشی است و تاکید دارند قرارداد وام در محل طلافروشی منعقد می‌شود. از طرف دیگر کشتی‌‌آرای تاکید دارد که هیچ‌کدام این واحدها مجوز طلافروشی ندارند و بارها پیش از این هم اعلام کرده ‌است که با واحدهای طلافروشی بدون مجوز برخورد خواهد کرد. این در حالی است که صاحبان آگهی وام طلا یا اعلام می‌کنند که مجوز طلافروشی دارند که این اظهارات کشتی‌آرای را رد می‌کند یا اعلام می‌دارند که مجوز فعالیت ندارند که در این حالت هم این سوال مطرح است که چرا اتحادیه کشوری طلا و جواهر با این واحدهای متخلف برخورد نمی‌کند؟ رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر در پاسخ این سوال می‌‌گوید که این واحدها طلافروشی نیستند پس برخورد با آنان در حوزه وظایف ما نیست. این افراد تنها تحت عنوان طلافروش فعالیت می‌کنند اما طلافروش نیستند و ما نمی‌توانیم با آنها برخورد کنیم. اما اگر واحد طلافروشی اقدام به پرداخت وام یا فروش قسطی طلا یا فروش طلای دست‌دوم کند ما حتما برخورد خواهیم کرد. بانک‌ها هم وام طلا می‌دهند «فقط در یکی از شعب مرکز، امیریه و امیر‌کبیر به تعداد محدود در ساعات اولیه روز وام طلا پرداخت می‌شود.» شماره بانک کارگشای بانک ملی را که بگیرید اپراتور اینطور برای شما شرح می‌دهد؛ در این بانک به‌ازای هر گرم طلای 17 و 18 عیار 10هزارتومان تسهیلات تا سقف دومیلیون‌تومان پرداخت می‌شود. برای دریافت این وام که با سود سالانه 10درصد محاسبه می‌شود باید 200 گرم طلا امانت بگذارید و دریافت وام یک‌بار قابل تمدید است. بانک رسالت اما وام طلا نمی‌دهد بلکه در قبال وامی که می‌دهد طلا را به‌عنوان وثیقه یا تضمین می‌پذیرد. به این ترتیب که برای پرداخت هر یک‌میلیون‌تومان وام 19 تا 21 گرم طلا دریافت می‌کند و سود آن دودرصد است.