اعتمادسازی، راهکار بانک قرض الحسنه مهر ایران برای ترویج سنت قرضالحسنه
سپرده قرضالحسنه، یکی از انواع سپرده‌ها در نظام بانکی ایران است که بر مبنای یکی از عقود اسلامی، یعنی عقد قرضالحسنه، وارد نظام بانکی کشورمان شده است. بر اساس ماهیت این عقد، در قانون عملیات بانکی بدون ربا، سودی برای این نوع سپرده در نظر گرفته نشده است. با این وجود، بانک‌ها چگونه می‌توانند در جذب این نوع منابع و تشویق مردم به افتتاح حساب‌های قرضالحسنه، موفق شوند؟ کاری که بانک قرضالحسنه مهر ایران انجام داده است.
به گزارش اقتصادآنلاین، قرضالحسنه، یکی از انواع تسهیلات ارزان‌قیمت برای متقاضیان وام در نظام بانکی کشور است و از طرف دیگر، یک سپرده ارزان‌قیمت برای بانک‌ها نیز به‌شمار می‌آید؛ زیرا بانک‌ها با توجه به ماهیت این سپرده‌ها، سودی به آن‌ها پرداخت نمی‌کنند. بر اساس قانون عملیات بانکی بدون ربا که در سال ۱۳۶۲ تصویب شده و عقود اسلامی را به بانکداری کشور وارد کرده، در عقد قرضالحسنه، رابطه دائن و مدیون یا بدهکار و طلب‌کار، بین بانک و سپرده‌گذار، برقرار می‌شود، یعنی سپرده‌گذار مبلغ مورد نظر را به بانک قرض می‌دهد و بانک هم از طرف سپرده‌گذار، این وجوه را به‌صورت وام، به متقاضیان می‌دهد.
مهر ایران و هنر بانکداری بدون ربا
بانک قرضالحسنه مهر ایران عملیات بانکی خود را به‌صورت قرضالحسنه انجام می‌دهد. جالب است بدانید تمامی تسهیلات این بانک به‌صورت قرضالحسنه و با کارمزد صفر تا چهار درصد پرداخت می‌شود. این مبلغ نیز برای هزینه‌های کارکنان، اجاره شعب، تجهیزات، آب و برق و مواردی از این دست صرف می‌شود.
اعتماد، کلید بانکداری قرضالحسنه
چه عواملی در جذب نقدینگی لازم برای تسهیلات قرضالحسنه با استفاده از منابع مردمی، مؤثر بوده است؟ در نظام بانکی کنونی، حتی سودهای قابل توجه و خدمات متنوع نیز برای جذب منابع سپرده‌گذاران، کافی نیستند. تجربه جهانی بحران بانکی و همین‌طور تجربه شکست مؤسسات مالی و اعتباری در داخل کشور، سپرده‌گذاران را بیش از پیش محتاط و اهمیت اعتماد را پر رنگ‌تر کرده است. در واقع امروزه، اعتماد مردم به نظام بانکی، یکی از عوامل تأثیرگذار بر جذب منابع مردمی است.
در مورد سپرده‌های قرضالحسنه نیز، افرایش اعتماد افراد درباره کارکردهای قرضالحسنه، موجب رشد تعداد و حجم سپرده‌های قرضالحسنه خواهد شد. با این حال، مجموع نظام بانکی کشور در این زمینه عملکرد قابل قبولی نداشته و در جلب اعتماد عمومی برای سپرده‌گذاری قرضالحسنه، موفق نبوده است. در این میان، بانک قرض‌الحسه مهر ایران به‌عنوان نخستین بانک تخصصی قرضالحسنه در کشور، در راستای قوانین پولی و بانکی کشور فعالیت کرده؛ به این صورت که توانسته با جلب اعتماد عمومی، موفق به جذب منابع قرضالحسنه شده و عملکرد موفقیت‌آمیزی در این زمینه داشته باشد.
حرکت بر خلاف نظام بانکی
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد در سال‌های ۱۳۶۳ و ۱۳۶۴ یعنی در دوره آغازین اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا، به‌ترتیب حدود ۲۵ و ۱۳ درصد از کل سپرده‌های بانکی را سپرده قرضالحسنه تشکیل می‌داد، اما این نسبت در سال‌های بعد به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است.
این در حالی است که عامل تعیین‌کننده «اعتماد» توانسته با وجود وضعیت فعلی قرضالحسنه در نظام بانکی کشور، منابع مردمی بیشتری را به بانک قرضالحسنه مهر ایران روانه کند؛ به‌طوری که منابع جذب شده این بانک در سال ۱۳۹۶، ۱۱۰ هزار و ۳۶۱ میلیارد ریال بوده که نسبت به سال ۱۳۹۵، رشد ۸۲ درصدی را تجربه کرده است. منابع بانک قرضالحسنه مهر ایران که بر پایه اعتماد از طریق وجوه مردمی تأمین شده، در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶، ۵۵ درصد رشد داشته است. افزایش منابع، به‌معنای امکان اعطای تسهیلات بیشتر به متقاضیان و دسترسی بخش بیشتری از جامعه به وام قرضالحسنه است. بر همین اساس، در سال ۱۳۹۷، تسهیلات اعطایی این بانک که همگی به‌صورت وام قرضالحسنه و با کارمزد صفر تا چهار درصد است، نسبت به سال ۱۳۹۶، افزایش ۶۴ درصدی داشته است. بانک قرضالحسنه مهر ایران در سال ۱۳۹۷، به بیش از یک میلیون و ۲۳۰ هزار درخواست وام قرضالحسنه پاسخ داده که در مجموع ارزشی معادل ۱۳۰ هزار میلیارد ریال داشته است.
بانک قرض الحسنه مهر ایران تنها ۵ درصد منابع قرض الحسنه کشور را به خود اختصاص داده است، در حالی که بیش از ۲۵ درصد تسهیلات قرض الحسنه پرداخت شده توسط شبکه بانکی کشور از طریق بانک قرض الحسنه مهر ایران اعطاء شده است.
