بازگشت فولادسازان به ایران

جذب 15 میلیارد دلار منابع خارجی از کشورهای شرق دنیا طی 6 ماهه فعالیت دولت یازدهم شرکت‌های بزرگ اروپایی را نیز بر آن داشت تا از آمادگی خود برای همکاری در صنایع بزرگ ایران از جمله فولاد خبر دهند. چهاردهمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران محفلی بود که ابر قدرت‌های فولادی جهان با فعالان دولتی و خصوصی حوزه فولاد به تبادل نظر بپردازند. تشریح وضعیت اقتصادی کشور در این همایش اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور، گفت: با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد کشور، امکان خطای جدید در اقتصاد کشور وجود ندارد. وی ادامه داد: دولت یازدهم کار خود را با تورم بالای 40 درصد، رشد منفی دورقمی در بخش‌های صنایع و معادن و رشد منفی 34 درصدی در حوزه نفت آغاز کرد و کاهش شدید نرخ تشکیل سرمایه ثابت در سال گذشته بیانگر رکودی بود که همزمان با تورم در اقتصاد کشور حاکم شد. بر این اساس، همت دولت بر این است از امیدی که در کشور ایجاد شده، پاسداری کند. به گفته جهانگیری، اقتصاد کشور با انباشتی از مسائل جدی روبه‌رو است اما کمتر از 6 ماه از کار دولت جدید گذشته و می‌توان گفت در مورد مشکلات اصلی تصمیم‌گیری و تدبیر شده است. ضربه جدی به تحریم‌ها وی ادامه داد: در بخش سیاست خارجی نیز با توافقی که با گروه 1+5 داشتیم به سمتی حرکت کردیم که در فضای بین‌المللی تعامل خوبی برقرار شود. وی با بیان اینکه به بنای تحریم‌ها ضربه جدی وارد کردیم، گفت: بخش قابل توجهی از تحریم‌ها در عمل آسیب دیده‌اند و حضور شرکت‌های بزرگ خارجی را در ایران شاهد هستیم. جهانگیری افزود: با توجه به آرامش خوبی که در فضای اقتصادی کشور حاکم شده و اینکه تغییرات لحظه‌ای در اقتصاد کشور وجود ندارد شاهد ثبات در نرخ ارز، بازار مسکن و سکه و همچنین روند کاهنده تورم و حل مشکلات اقتصادی کشور هستیم. وی در مورد اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها نیز اظهار کرد: باید راجع به هدفمندی کار جدی انجام می‌دادیم و آسیب‌شناسی دقیق می‌کردیم. هدف، اصلاح بازار انرژی بود ولی این مساله به توزیع پول در بین مردم تبدیل شد و در نتیجه حجم بالایی بر بودجه کشور تحمیل شد. وی درآمد حاصل از افزایش قیمت حامل‌های انرژی را از روز ابتدای شروع قانون هدفمندی یارانه‌ها تاکنون 90هزار میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: در این مدت 130هزار میلیارد تومان پول در بین مردم توزیع شد. وی ادامه داد: در بودجه امسال نیز بیش از 11هزار میلیارد تومان در این زمینه برای توزیع در بین مردم مد نظر است. درحالی‌که کمتر از 10هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی وضع شده است. وی تاکید کرد: با طرحی که در زمینه اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها تدوین شده امیدواریم با منابع جدید هدفمندی بخشی از مشکلات مردم حل شود. وی با بیان اینکه به هیچ وجه دنبال وارد کردن شوک به اقتصاد کشور نیستیم، گفت: دولت حرکت آرام، آهسته و پیوسته را در افزایش قیمت انرژی لحاظ خواهد کرد. وی با بیان اینکه از شوک‌هایی که در مراکز تصمیم‌گیری دیگری در مورد قیمت‌های انرژی وارد می‌شود، راضی نیستیم، گفت: مهم‌ترین سیاست دولت خروج کشور از رکود، کاهش نرخ تورم و اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها است. وی با بیان اینکه دولت در ماه‌های اخیر سعی کرده محدودیت‌های تولید و سرمایه‌گذاری را شناسایی و برطرف کند، گفت: در مورد پیمان‌سپاری ارزی گفته می‌شد که ممکن است لغو این مساله باعث ایجاد تنش در بازار ارز شود ولی به هر حال دولت شجاعانه این مصوبه را لغو کرد. حاکم شدن نظام تک نرخی ارز وی ادامه داد: در مورد رفع ممنوعیت واردات کالاهای گروه دهم نیز این دغدغه وجود داشت که نرخ ارز افزایش یابد ولی در نهایت تاثیری در نرخ ارز شاهد نبودیم. به گفته وی، دولت به نظام چندنرخی ارز اولین ضربه را وارد کرده و این در حالی است که هیچ دولتی در ابتدای شروع کارش دلار 1226 تومانی را به ارز مبادله‌ای تبدیل نمی‌کند. وی تاکید کرد: در سال 93، نظام تک نرخی ارز به‌طور کامل بر کشور حاکم خواهد شد. وی همچنین با اشاره به اینکه پول نفت به حساب یک شخص رفته و برگردانده نشده است، گفت: قصد داریم فضایی ایجاد کنیم که کسی احساس نکند در فضای اقتصادی کشور کانالی برای دستیابی به ثروت‌های بادآورده وجود دارد. ضرورت تدوین نقشه راه فولاد جهانگیری در ادامه با بیان اینکه صنعتی شدن ایران یک الزام جدی است، گفت: من مطمئن هستم که با توان فعالان صنعتی ایران قادر به گام برداشتن در جهت صنعتی شدن کشور هستیم. وی با تاکید بر لزوم ترسیم نقشه راه کامل برای صنعت فولاد، اظهار کرد: یقینا صنعت فولاد کشور صنعت پیش برنده‌ای است که کشور را وارد چرخه صنعتی شدن می‌کند. بنابراین باید نقشه راهی برای صنعت فولاد ترسیم شود. به گفته وی، در حال حاضر محدودیت منابع آب و مسائل زیست محیطی باید در تدوین نقشه راه صنعت فولاد در نظر گرفته شود. از سوی دیگر، موضوع ورود بخش خصوصی و جذب سرمایه مستقیم خارجی نیز باید در این نقشه راه مورد توجه قرار گیرد. وی با بیان اینکه در مقطع کوتاهی که از فعالیت دولت یازدهم می‌گذرد منابع خوبی مورد استفاده قرار گرفته است، گفت: خارجی‌ها بازار ایران را از دست ندهند. وی در ادامه با اشاره به قصد برخی از شرکت‌های خارجی برای حضور در بازار ایران، گفت: با روس‌ها بحث‌هایی برای مبادله حجم بالایی از منابع نفت و دریافت کالا در ازای آن مطرح کردیم که عده‌ای نسبت به این مساله اعتراض کردند ولی باید بگوییم اگر به ایران وارد نشوید افراد دیگری در این بازار حاضر می‌شوند و جایی برای شما نمی‌ماند. وی با بیان اینکه طی 6 ماه اخیر 15 میلیارد دلار از منابع خارجی از کشورهای شرق دنیا برای طرح‌های ایرانی فاینانس صورت گرفته است، گفت: برای 8/3 میلیارد دلار طرح فولادی گشایش «ال.‌سی» صورت گرفته و گشایش یک میلیارد دلار نیز در حال انجام است که به این ترتیب 4.8 میلیارد دلار در 6 ماهه برای طرح‌های فولادی گشایش اعتبار صورت گرفته است. تکمیل طرح‌های نیمه تمام با بخش خصوصی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در این همایش گفت: با ایجاد فضای مناسب کسب و کار و ورود سرمایه‌گذاران داخلی بخش خصوصی، تکمیل طرح‌های نیمه تمام فولاد و آلومینیوم کشور در دولت یازدهم محقق می‌شود. محمدرضا نعمت‌زاده افزود: نباید طرح‌های فولادی را به‌دلیل منابع مالی معطل گذاشت. چرا که ظرفیت تولید فولاد کشور بیش از اینها است. به گفته نعمت‌زاده، در چشم‌انداز بیست ساله رسیدن به ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد خام ترسیم شده است. وی با تاکید بر اینکه مسیر و زنجیره تولید فولاد در کشور ایراداتی داشته که به موقع باید رفع شود، افزود: انرژی، برق، سوخت و محیط‌ زیست جملگی برای تکمیل طرح‌های فولادی لازم است اما در طرح‌های کنونی پیش‌بینی نشده که باید برای طرح‌های جدید این موارد را مد نظر قرار داد. وزیر صنعت، معدن و تجارت از کمبود گاز واحدهای فولادی در چند ماه گذشته خبر داد و گفت: به‌دلیل اجرا نشدن به‌موقع پروژه‌های گازرسانی کارخانه‌های فولاد با کمبود گاز مواجه شده‌اند. وزیر صنعت افزود: باید توازن در زنجیره تولید فولاد کشور ایجاد شود که در دو - سه فاز این کار انجام خواهد شد. از سوی دیگر، متاسفانه در دولت قبل، کارخانه‌های فولاد را در مناطقی احداث کرده‌اند که نه آب دارد، نه گاز و برق و این اشتباه بوده است. نعمت‌زاده همچنین با اشاره به اینکه در عقد قرارداد 8 طرح فولادی تعجیل شده، افزود: اجرای هشت طرح فولادی از هفت سال پیش، آغاز شده بود که در دولت جدید برای عملیاتی شدن آن اقدام کردیم، اما طولانی شدن زمان طرح‌ها موجب شد تا قراردادها با عجله بسته شود و در صورتی که سر فرصت نسبت به عقد قرار داد اقدام می‌کردیم، به‌طور حتم طرح‌ها با هزینه کمتری بسته می‌شد. وزیر صنعت با اشاره به اینکه فاینانس طرح‌های فولادی تامین شده است، افزود: با وجود تامین فاینانس قراردادهای این طرح‌ها نهایی شده بود که اخیرا قرارداد دو سه واحد به اتمام رسیده و مالکیت زمین این طرح‌ها نیز به شرکت ملی فولاد منتقل شده است. نعمت‌زاده با اشاره به اجرای سه طرح فولادی در خرمشهر که هنوز به بهره‌برداری نرسیده‌اند، عنوان کرد: این طرح‌ها در منطقه‌ای ایجاد شده‌اند که بیشترین نرخ بیکاری را در کشور دارد. از سوی دیگر اغلب کشورهای اطراف ایران، حداقل یک میلیون تن تولید آلومینیوم دارند، اما برای اجرای یک طرح 300 هزار تنی هنوز مشکل داریم. نعمت‌زاده با اشاره به اینکه در برنامه چشم‌انداز باید ظرفیت تولید فولاد خام ایران به 55 میلیون تن برسد، افزود: ظرفیت موجود برای تولید فولاد در کشور 24 میلیون تن است، اما تنها نزدیک 15 میلیون تن تولید داریم که نشان‌دهنده فاصله 8 تا 9 میلیون تنی است. این فاصله به‌دلیل نابسامانی‌ها رخ داده است. وی با بیان اینکه تولید 14 الی 15 میلیون تن فولاد کافی نیست، افزود: باید تولید فولاد را به ظرفیت‌های ترسیمی آن نزدیک کنیم. این مقام مسوول با اشاره به اینکه می‌توانیم 80 درصد تجهیزات کارخانه‌های فولادسازی را در ایران طراحی و تولید کنیم، گفت: از شرکت‌های خارجی درخواست می‌کنیم تا در ایران اقدام به احداث ساخت کارخانه و تولید تجهیزات کنند، چراکه فروش صرف تجهیزات کاری است که از گذشته نیز وجود داشته و ادامه دارد و در خصوص تامین سرمایه نیز منابع مالی مورد نیاز را برای تحقق این امر تامین خواهیم کرد. به گفته نعمت‌زاده، سایر کمبودهای دیگر را در این خصوص می‌توان با مشارکت واحدهای صنعتی دانش‌بنیان و همچنین شرکت‌های خارجی رفع کرد. زمینه حضور سرمایه‌گذاران فراهم است رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) نیز در این همایش گفت: با حمایت مجلس شورای اسلامی، ایمیدرو می‌تواند با بخش خصوصی داخلی و خارجی مشارکت کند، ضمن اینکه قادر خواهد بود از صندوق توسعه ملی وام ارزی دریافت کند. مهدی کرباسیان افزود: ایمیدرو از هر نوع سرمایه‌گذاری در زنجیره فولاد از اکتشاف، استخراج و سایر تولیدات این بخش حمایت می‌کند. به گفته وی، ایران مزیت‌های زیادی برای رشد و توسعه صنعت فولاد دارد که از جمله آنها انرژی و مواد اولیه است. کرباسیان ادامه داد: وظیفه‌ای که دولت به ایمیدرو محول کرده، جذب سرمایه‌گذار از بخش خصوصی، ایرانیان مقیم خارج و سرمایه‌گذاران خارجی است که پیش‌زمینه‌های آن فراهم شده است. کرباسیان همچنین فراهم شدن زیرساخت‌هایی مانند آب، برق، گاز و... برای تقویت بخش معدن را از اولویت‌های ایمیدرو برشمرد و گفت: در این زمینه همواره جلساتی در ایمیدرو برگزار و پیگیری می‌شود. او با اشاره به ارزش 700 میلیارد دلاری ذخایر معدنی شناسایی شده در کشور، گفت: تاکنون 68 نوع ماده معدنی در کشور شناسایی شده، ضمن اینکه پیش‌بینی می‌شود ایران حدود 5 میلیارد تن ذخایر شناسایی شده سنگ‌آهن داشته باشد که تاکنون 5/2 میلیارد تن آن قطعی شده است. وی آمار تولید فولاد ایران را در 10 ماهه سال جاری، 13 میلیون تن ذکر کرد و افزود: این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 10 درصد بیشتر است که امیدواریم به رقم‌های بالاتری برسیم. کرباسیان همچنین به اجرای 8 طرح فولاد استانی اشاره کرد و گفت: تاکنون 2 طرح از طرح‌های مذکور گشایش اعتبار شده و طرح فولاد «نی ریز» نیز هفته آینده، گشایش اعتبار می‌شود و «ال.سی» بقیه طرح‌ها هم تا پایان امسال باز می‌شود. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: ایمیدرو در کنار تمام تشکل‌ها درحوزه فولاد آمادگی دارد، سرانه تولید و مصرف فولاد کشور را افزایش دهد. وی افزود: ایمیدرو همچنین آماده است با استفاده از ابزارهای قانونی که برای سرمایه‌گذاران خارجی و مشترک دارد، زمینه‌های حضور هر چه بیشتر سرمایه‌گذاران را در صنعت فولاد فراهم کند. به گفته کرباسیان، با یک بدسلیقگی در اواخر سال قبل، شرکت ملی فولاد منحل شده بود. با پیگیری‌های انجام شده با موافقت معاون اول رئیس جمهوری و وزیر اقتصاد، از لیست واگذاری خارج شد. وی اجرای 8 طرح فولاد استانی و تدوین برنامه جامع صنعت فولاد را به عنوان دو برنامه مهم شرکت ملی فولاد بیان کرد. رئیس هیات عامل ایمیدرو در بخش دیگری از سخنان خود از صنعت فولاد به عنوان یک صنعت راهبردی در جهان نام برد و گفت: سرانه فولاد از شاخص‌های میزان صنعتی بودن یک کشور است. کرباسیان افزود: ایران نیز با هدف صنعتی شدن و با توجه به برخورداری از انرژی و موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر در توسعه صنعت فولاد تلاش می‌کند. وی با بیان اینکه فولاد موتور محرکه صنایع ساختمانی، صنعت و کشاورزی و تامین کننده مواد اولیه 1300 واحد صنعتی است، گفت: با ایجاد یک واحد یک میلیون تنی می‌توان هزار شغل مستقیم و سه هزار شغل غیرمستقیم ایجاد کرد. ایران با تولید سالانه 15 میلیون تن فولاد درحال حاضر، رتبه 15 جهان را دارد. رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به دو منطقه ویژه معدنی و فلزی در خلیج‌فارس افزود: در این منطقه پارسیان و لامرد را در اختیار داریم که با توجه به نزدیکی به پارس جنوبی، محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند. به گفته کرباسیان، جذب سرمایه‌گذاری برای این دو منطقه ویژه آغاز شده است. رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به دیگر برنامه‌های اکتشافی در دست اجرا در کشور نیز گفت: اخیرا کار اکتشافی به وسعت 12 هزار کیلومترمربع در سنگان آغاز شد. قصد داریم به‌زودی کار اکتشافی 30 هزار کیلومترمربع را در منطقه سراوان سیستان و بلوچستان آغاز کنیم که این اکتشاف از بندر گوادر تا استان خراسان را در بر می‌گیرد.