وام‌های کوچک چطور به کسب‌وکارهای چین رونق داد؟
فین‌تک‌های خصوصی در چین مردم را از گرفتاری در سیستم بانک‌های دولتی رها کرده‌اند. آن‌ها با پرداخت سریع و آنلاین وام‌های کوچک به کسب‌وکارهای کوچک، امکان کارآفرینی را برای جوان‌ها فراهم کره‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، ژانگ‌پنگ، برای راه انداختن کسب‌وکار شخصی‌اش مصمم بود اما نمی‌خواست که از دوستان یا خانواده‌اش پول بگیرد. او سراغ یک وام‌دهنده آنلاین رفت؛ ۳۰ هزار یوآن معادل با ۴ هزار و ۲۶۰ دلار برای باز کردن مغازه آجیل فروشی وام گرفت. سود آن در سال اول ۱۸ درصد بود و پرداخت آن در ابتدا برای ژانگ دشوار بود. حالا، دو سال بعد از آن زمان در حالیکه این پسر جوان تنها ۲۲ سال دارد، صاحب یک مرسدس بنز است و برای افتتاح فروشگاه دومش در زادگاه خود، یوچنگ، برنامه‌ریزی می‌کند.» بلومبرگ، از رونق کسب‌وکارهای چین با وام‌های کوچک چنین روایت می‌کند.
با بهره‌گیری از جمعیت آنلاین انبوه و اکوسیستم پیشرفته تجارت الکترونیکی، صنعت نوپای «فین‌تک» در چین گسترش یافته‌است. فین‌تک، به هر گونه فناوری نوآورانه در زمینه مالی اطلاق می شود. کسب و کارهای فن تک، از علاقه مندی های جدید سرمایه گذاران است و تبدیل به یکی از زمینه های مورد توجه کارآفرینان برای راه اندازی کسب و کارهای خلاقانه شده است.
حالا در چین این صنعت و فین‌تک‌های تامین اعتبار مجموعه‌ای از راهکارهای تامین مالی را برای کارآفرینان و خانواده‌ها ایجاد کرده است. بلومبرگ می‌نویسد:«به این ترتیب آن‌ها را از خفه شدن در سیستم بانکداری دولتی رها کرده است.»
گروه «علی‌بابا» به عنوان یک غول آنلاین در چین، «مای‌بانک» را در سال ۲۰۱۵ راه انداخت. طی این مدت این فین‌تک به ۱۶ میلیون کسب‌وکار کوچک چینی بیش از ۲ تریلیون یوآن وام داده‌است.
این سیستم اعتبارات غیروثیقه‌ای را از طریق مدلی که با عبارت «۳-۱-۰» شناخته می‌شود، ارائه می‌دهد: ۳ دقیقه برای درخواست، ۱ ثانیه برای تایید، صفر انسانِ درگیر.
این روش به دلیل اطلاعات جمع‌آوری شده توسط علی‌بابا امکان‌پذیر است. شرکت عظیم علی‌بابا، پلتفرمی با عنوان «تائوبائو» برای خرید آنلاین دارد که یکی از بزرگترین‌ها در جهان است.این پلتفرم امکان دسترسی کسب‌وکارهای کوچک را به بازارهای مصرفی مشتریان فراهم می‌کند.
مای‌بانک از طریق همین پلتفرم معاملات را برای ارزیابی اعتبار هر دو طرف بررسی می‌کند. نتیجه این اقدامات بهره‌وری بیشتر برای برای بخش خصوصی چین بوده‌است. این بخش بیشتر از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط تشکیل شده‌است که حدود ۶۰ درصد از کل تولیدناخالص داخلی و ۸۰ درصد از مشاغل چین را تشکیل می‌دهد.
اما بر خلاف تلاش‌های رسمی برای پرداخت وام‌های بیشتر، کسب‌وکارهای کوچک و متوسط چین تا پیش از این گرسنه اعتبارهای مالی بودند. چرا که بانک‌های دولتی وام هایشان را به شرکت‌هایی با ریسک‌پایین‌تر و البته بهره‌وری پایین‌تر اختصاص می‌دهند؛ شرکت‌هایی که بیشتر آن‌ها دولتی هستند.
آنطور که بلومبرگ می‌نویسد، رشد این وام‌دهنده‌های آنلاین تنها برای کارآفرینان و راه‌اندازی کسب‌وکار نبوده‌است. بلکه مصرف‌کنندگان نیز امکان وام گرفتن ساده برای خرید پیدا کرده‌اند و همین مسئله، میزان مصرف چینی‌ها را بسیار افزایش داده است. این روند رشد سریعی داشته تا آنجا که میزان وام‌گرفتن مصرف‌کنندگان طی یک دهه گذشته هر سال ۲۰ درصد رشد کرده‌است.
چنین شرایطی در چین، میزان مصرف را به شدت افزایش می‌دهد و به تعادل اقتصادی به دور از وابستگی سنتی چین به سرمایه‌گذاری و صادرات کمک می‌کند. شرکت مشاوره‌ای «آی‌ریسرچ» پیش‌بینی کرده‌است که تامین مالی مصرف‌کننده تاسال ۲۰۲۱ در چین دو برابر می‌شود و به ۱۹ تریلیون یوآن می‌رسد.
اما رشد تامین مالی و پرداخت اعتبارات در پلتفرم‌های آنلاین، کاملا مثبت نبوده و گرفتاری‌هایی نیز به همراه داشته‌است. دنگ شیائوپینگ، رهبر سابق چین گفته بود:«وقتی یک پنجره باز می‌شود، چند مگس هم داخل می‌آیند.» حالا نیز چنین اتفاقی در باز شدن سیستم مالی چین افتاده است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، تنظیم‌کنندگان مقررات سال گذشته بعد از شکست برخی پلتفرم‌ها سرکوب وام‌های فرد به فرد را آغاز کردند و باعث اعتراض سرمایه‌گذاران عصبانی شدند. از سویی دیگر دسترسی آسان‌تر به اعتبارات به خصوص برای مصرف‌کنندگان جوان، بدهی خانوار را به بیش از ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی رسانده است. این رقم هنوز با استانداردهای جهانی پایین است اما زمانی که بدهی‌های تجاری چین نیز به آن اضافه شود، دلیل موجهی برای نگرانی تحلیل‌گران است.
از طرف دیگر برای قرض گیرندگان اعتبارات نیز مسئله ساده نیست. جائو شیاچنگ، جوان ۲۸ ساله‌ای از شیان در شمال چین می‌گوید:«هر ماه به طور متوسط ۵ هزار یوآن که از قرض دهنده آنلاین هوآبی می‌گیرم، خرج می‌کنم. بعضی وقت‌ها به ۱۰ هزار یوآن هم می‌رسد. اما آخر ماه زمانی که قبض‌های می‌رسند ناگهان می‌فهمم که خدای من! واقعا من اینقدر خرج کرده‌ام؟
