استقبال از سیلاب‌های پاییزی
سازمان هواشناسی در تازه‌ترین پیش‌بینی‌هایی که از وضع بارش‌های جوی تا دی‌ماه انجام داده، برخی مناطق ایران را مستعد بارش‌های نرمال و بیش از نرمال اعلام کرده که می‌بایست تمهیدات لازم برای مهار سیلاب‌های احتمالی در این مناطق جدی‌تر دنبال شود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ پیرو این پیش‌بینی‌ها، وزارت نیرو ضمن شناسایی نقاط پرخطر و اقدام برای لایروبی رودخانه‌های مستعد طغیان، مواردی را نیز به دستگاه‌های مسئول ابلاغ کرده تا ضریب تخریب سیلاب‌های احتمالی را به حداقل برساند. مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت منابع آب ایران گفت: با تجربه سیلاب‌های مخرب در روزهای نخست امسال، لایروبی و رفع تصرف از رودخانه‌ها به‌صورت جدی‌تری دنبال شده و از ابتدای امسال تاکنون 570کیلومتر از رودخانه‌های استان‌های سیل‌خیز، لایروبی و بازگشایی شده؛ ضمن اینکه لایروبی هزار و 100کیلومتر از رودخانه‌های اولویت‌دار نیز با تأمین منابع مالی موردنیاز، در دستور کار قرار گرفته است. سیف‌الله آقابیگی افزود: علاوه بر این اقدامات امسال،3هزار و 250سازه تقاطعی غیراصولی در مسیر رودخانه‌ها و مسیل‌ها نیز شناسایی شده که آب‌گذر مناسب برای عبور سیلاب‌های احتمالی نداشته‌اند و رفع و بهسازی آنها، کتبا به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شده است.
تعلل در رفع تقاطع‌های غیراصولی
طبق اظهارات مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت منابع آب ایران، بخش قابل‌توجهی از تقاطع‌های غیراصولی و نقاط فاقد آب‌گذری مناسب در حوزه کاری وزارت راه و شهرسازی و خصوصا در راه‌های بین‌شهری واقع شده که مختصات آن برای اصلاح ارتفاع آب‌گذرها و بازگشایی پایین‌دست و بالادست آنها به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ شده تا به ایمن‌سازی آنها اقدام کنند. آقابیگی درباره میزان اصلاح این نقاط، گفت: در دوره قبلی که کارشناسان و مأموران وزارت نیرو به شناسایی تقاطع‌های غیراصولی اقدام کردند 2هزار و 400نقطه شناسایی شد که فقط 60نقطه موردبازنگری و اصلاح قرار گرفته بود؛ بر این اساس نیاز به توجه بیشتر در این حوزه احساس می‌شود و ضمن پایش مستمر وزارت نیرو، تعامل با دستگاه‌های مسئول نیز در حال افزایش است تا ایمنی این نقاط افزایش یابد. او با اشاره به اینکه زیرساخت‌های موجود با هزینه بسیار بالایی ساخته شده‌اند، گفت: در سیلاب اخیر ثابت شد پرداخت هزینه‌های جزئی برای رفع نقایص احتمالی می‌تواند از بروز هزینه‌های هنگفت جلوگیری کند؛ ازاین‌رو رویکرد وزارت نیرو این است که دستگاه‌ها را مجاب کند تا با تقبل هزینه‌های اصلاحی نظیر لایروبی، اصلاح مقاطع و ترمیم نقاط آسیب‌دیده از اتلاف منابع جلوگیری کنند. آقابیگی تخریب‌های سیلاب اخیر استان گیلان را ناشی از همین بی‌توجهی به اصلاح تقاطع‌های غیراصولی دانست و افزود: پل‌هایی که در سیلاب اخیر گیلان تخریب شد، به‌راحتی با اصلاح و تعمیر جزئی می‌توانستند سیلاب را به‌سلامت بگذرانند و امروز شاهد تخریب کامل آنها نباشیم.
استان‌های مستعد سیلاب
سازمان هواشناسی وضعیت کلی بارش‌های جوی در 6حوضه آبریز اصلی کشور را تا دی‌ماه امسال پیش‌بینی کرده و وزارت نیرو این پیش‌بینی فصلی را در قالب برش استانی به‌عنوان الگوی آمادگی در برابر سیلاب‌های احتمالی درنظر گرفته، بر همین اساس برنامه‌هایی مثل لایروبی رودخانه‌های مستعد سیلاب و پیش‌بینی حجم موردنیاز برای مهار سیلاب در مخازن سدها نیز به آنها ابلاغ شده است. برای رودخانه‌های فاقد سد نیز هشدارها برای رفع تصرف در حریم رودخانه‌ها و آمادگی در مواجهه با سیلاب در دستور کار قرار گرفته و با همکاری دستگاه قضایی در حال انجام است. براساس بارش استانی پیش‌بینی بارش‌های جوی تا دی‌ماه، دامنه جنوبی البرز شامل استان‌های تهران، البرز، قزوین، استان خوزستان و استان‌های واقع در شمال و شمال غرب خصوصا گیلان، مازندران و گلستان، استان‌های شرق و شمال شرق به‌ویژه سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی مستعد بارش‌های نرمال و بیش از نرمال در پاییز شناخته شده‌اند که احتمال وقوع سیلاب در آنها قوی‌تر از سایر مناطق است. به گفته آقابیگی، براساس الگوی بارندگی در ایران، 25درصد از کل حجم بارش‌های سالانه در فصل پاییز است و این مسئله، اهمیت زمینه‌سازی برای مهار سیلاب‌های احتمالی را افزایش می‌دهد.
آمادگی سدها برای تسکین سیلاب
آمارهای وزارت نیرو نشان می‌دهد وضعیت ذخیره سدها نسبت به پارسال مناسب‌تر است و حجم آب موجود در مخازن سدها نسبت به سال آبی قبل افزایش قابل‌قبولی داشته اما در بحث مدیریت مخازن سدها نیز همچنان برنامه مهار سیلاب درنظر گرفته شده و فضای کافی برای دریافت سیلاب در مخازن سدها وجود دارد. به گفته آقابیگی، حجم مفید آب موجود در سدهای کشور از 14درصد در سال آبی 98- 97، به 31درصد در سال آبی جاری (99- 98) رسیده و 43درصد از حجم مفید سدها نیز برای مهار سیلاب‌های احتمالی و بارش‌های جدید آماده‌سازی شده است.
نقشه استان‌های سیلاب‌خیز
تهران، البرز، قزوین، خوزستان، گیلان، مازندران، گلستان، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی مستعد بارش‌های نرمال و بیش از نرمال در پاییز شناخته شده‌اند
نقاط مستعد سیلاب در تهران
به گفته مقام‌های وزارت نیرو در محدوده پایتخت، روددره‌ها دارای بستر صخره‌ای و سنگی و دارای شیب بالایی است که پوشش گیاهی برای تسکین سیلاب و افزایش تمرکز آن ندارد و احتمال وقوع سیلاب در بارندگی‌های شدید بالاست
مکث
تهران؛ شهر مستعد سیلاب
در سیلاب‌های نوروز امسال، بخش زیادی از خسارت‌ها ناشی از رعایت نشدن حریم رودخانه‌ها بود. مسئله‌ای که به‌ویژه در شمال تهران و در حریم روددره‌های پایتخت به‌شدت استعداد خسارت‌زایی سیلاب‌های فصلی را افزایش داده است. حل این مسئله، همان چیزی است که مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت منابع آب ایران نیز بر لزوم رفع آن تأکید می‌کند. آقابیگی در مورد خصوصیت مسیل‌های تهران گفت: در محدوده پایتخت، روددره‌ها دارای بستر صخره‌ای و سنگی و دارای شیب بالایی است که پوشش گیاهی برای تسکین سیلاب و افزایش تمرکز آن ندارد؛ ازاین‌رو احتمال وقوع سیلاب در بارندگی‌های شدید بالاست. او با تأکید بر اینکه تهران و البرز دارای پتانسیل بالایی برای روان آب است، گفت: در محدوده پایتخت باید تمهیدات و اقدامات مراقبتی برای پیشگیری از مخاطرات در دستور کار قرار بگیرد و به‌واسطه گستردگی نقاط حادثه‌خیز باید همه دستگاه‌ها وارد عمل شوند. او با اشاره به اینکه حوزه عمل وزارت نیرو، حوضه‌های آبریز و رودخانه‌هاست، افزود: از اول امسال، وزارت نیرو در 35.6کیلومتر از مسیر رودخانه‌های پایتخت، کار بازگشایی و لایروبی را انجام داده اما هنوز حجم کار بالاست و برنامه‌هایی که پیش‌بینی شده با ورود همه دستگاه‌های مسئول به نتیجه خواهد رسید. او با اشاره به ورود دستگاه قضایی برای رفع تصرف حریم رودخانه‌ها و روددره‌های محدوده تهران و البرز، گفت: در تهران اقدامات زیادی با همراهی و همکاری سیستم قضایی برای آزادسازی و رفع تصرف ساخت‌وسازهای غیرمجاز و مزاحم در حریم رودخانه‌ها انجام شده است که بخش عمده آنها در پهنه‌های شرقی و غربی پایتخت (خصوصاً رودخانه کرج) بوده است. به عقیده آقابیگی، در رفع تصرفات درجه اول به کاهش ضرر یا جلوگیری از ضرر همان افرادی که به بستر یا حریم رودخانه تجاوز کرده‌اند انجام می‌شود و همچنان ادامه دارد.
