کاهش تاب‌آوری شهروندان کلانشهرها

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، وضعیت سلامت روان ازجمله شاخص‌های مهم پیشرفت و توسعه جوامع یا برعکس توسعه‌نیافتگی آنان به شمار می‌رود. موضوعی که روزبه‌روز تأثیر آن بر ابعاد زندگی آشکارتر و به تبع آن، لزوم سرمایه‌گذاری جدی‌تر برای ارتقای آن نیز احساس می‌شود؛ آنچنان که سازمان بهداشت جهانی هم روز 10اکتبر را به‌عنوان روز توجه به سلامت روان انتخاب کرده است. مسئولیت آرامش جامعه و حفاظت از سلامت روان تنها برعهده وزارت بهداشت نیست بلکه مسئله‌‌ای ملی است که همه باید در برابر آن احساس مسئولیت کنند.

به اعتقاد کارشناسان جامعه ایران باتوجه به شرایط اقتصادی و تنش‌ها در شرایط حساسی قرار دارد و برای ارتقای سلامت روان نیازمند آموزش‌های عمومی و ارتقای فرهنگ سلامت هستیم. در این بین روانشناسان معتقدند باتوجه به توسعه شبکه‌های اجتماعی اعم از مجازی و غیرمجازی وزارت بهداشت و نهادهای مؤثر باید از این فضاها برای ارتقای کیفیت سلامت روان جامعه بهره ببرند. همچنین تقویت نهادهای مدنی و به‌طور کلی مشارکت مردم برای رشد سلامت روان در جامعه می‌تواند مؤثر باشد. در این بین شهرداری تهران هم به‌عنوان یکی از نهادهای مؤثر در فراهم آوردن شرایط زیست بهتر برای شهروندان در سال‌های گذشته اقداماتی را برای بهبود وضعیت سلامت روان در پایتخت انجام داده است و همزمان با هفته سلامت روان برنامه‌هایی را هم در سطح شهر در دست اجرا دارد. زینب نصیری، مدیرکل سلامت شهرداری تهران  با اشاره به اینکه بی‌توجهی به سلامت روان پیامدهای جدی برای جامعه و شهروندان به‌دنبال دارد، گفت: اگر مشکلات حوزه سلامت روان و اختلالات شخصیتی به‌موقع شناسایی نشود، فرد دچار بحران می‌شود و این بحران و به‌هم‌ریختگی درون فردی می‌تواند به خانواده، محله و جامعه نیز تسری پیدا کند.

او می‌گوید: سلامت دارای 3‌بعد سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است، به این معنی که غیر از مسئله سلامت، اجتماع و محیط نیز تأثیر مستقیم به روی فرد دارند. از سوی دیگر کالبد و بستر شهر نیز از منظر افرد درون آن شهر تعریف می‌شود چرا که فرد در فضای عمومی شهر در ارتباط با بخش‌های مختلف است و تأثیر‌گذاری بر شهر و تأثیرپذیری از شهر دارد.

نصیری با اشاره به تأثیر ابعاد مختلف سلامت بر یکدیگر نیز گفت: بیماری‌های روان‌تنی که منشا روحی و روانی در فرد دارد بر جسم فرد نیز تأثیر می‌گذارد و باعث بروز مشکلات جسمی در فرد می‌شود. زمانی که صحبت از سلامت اجتماعی شهروندان می‌شود در کنار آن باید به کیفیت روابط بین فردی نیز توجه شود تا بتوانیم انسجام، اعتماد و سازگاری افراد با محیط را بیشتر کنیم. چرا که فردی که با روان خود ارتباط بهتری داشته و خودمراقبتی را در حوزه سلامت روان انجام داده، از نظر سلامت روان وضعیت بهتری نسبت به سایر افراد دارد.

مدیرکل سلامت شهرداری تهران با اشاره به وضعیت سلامت روان در کلانشهرها گفت: در کلانشهرها افراد با هویت‌های فرهنگی و قومیتی مختلف و باورها و نگاه‌های متفاوت، طبقه شغلی، اجتماعی و اقتصادی مختلف در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و مشکلات اجتماعی و اقتصادی در کلانشهرها بیشتر از سایر شهرهاست. شهرهای بزرگ مسائل و مشکلات زیادی دارند که ترافیک و کمبود جای پارک تنها نمونه‌های کوچکی از آن است؛ اینها موارد مهمی برای افزایش استرس در افراد هستند و می‌توانند میزان خشم ، استرس و اضطراب افراد را افزایش دهند.

به‌گفته او ‌به‌دلیل نوع زندگی شهرنشینی ارتباطات بین فردی نسبت به گذشته محدود شده و به ارتباطات درون‌خانوادگی تقلیل پیدا کرده، ارتباط بیشتر افراد با همسایه‌ها و بخش‌های مختلف شهر قطع شده و اگر به مسئله ارتباطات بین فردی و مولفه‌های سلامت روان و بهبود روابط افراد با کالبد شهر توجه نشود، ‌افراد فشارهای روانی زیادی را تحمل کرده و شاهد مشکلات عدیده‌ای در جامعه خواهیم بود.

مدیرکل سلامت شهرداری تهران با اشاره به پژوهشی که درباره سلامت روان در تهران انجام شده، گفت: دکتر احمدعلی نوربالا -روانپزشک- پژوهشی را در ارتباط با سلامت روان انجام داده که براساس نتایج آن بیش از 85درصد از شهروندان تهرانی در بازه زمانی یکساله به‌طور متوسط یک‌بار فشار روانی شدید را تجربه کرده‌اند. درصورت درمان نشدن این فشارهای روانی ما با شهری مواجه هستیم که شهروندانش به نوعی دچار ازخودبیگانگی و طرد اجتماعی هستند. اکنون به‌دلیل نوع بافت و کالبد شهری در کلانشهرها، تاب‌آوری مردم بسیار پایین بوده و افراد خشم زیادی دارند، این موارد نشان می‌دهد که باید به سلامت روان شهروندان اهمیت بدهیم.

به ‌گفته نصیری، افسردگی به‌عنوان یکی از نشانه‌های عدم‌سلامت روان به یکی از 3‌بیماری اول در دنیا تبدیل شده و در کشور ما هم همین مسئله صادق است. اما هر چقدر بتوانیم بایدتلاش کنیم تا مهارت‌های ارتباط مؤثر را در افراد افزایش دهیم و به ایجاد نشاط اجتماعی در جامعه کمک کنیم. به شهروندان نیز باید کمک کنیم تا به مسئله خودمراقبتی توجه بیشتری داشته باشند.

مدیرکل سلامت شهرداری تهران با اشاره به اقدامات شهرداری تهران در هفته سلامت روان (18مهر تا 24مهر) گفت: شهرداری تهران در سطوح مختلف از حمل‌ونقل عمومی تا ادارات مختلف تعامل زیادی را با شهروندان دارد، به همین دلیل در حوزه سلامت روان تفاهمنامه‌ای را با سازمان بهزیستی امضا کرده‌ایم که در این تفاهمنامه به نقش سازمان بهزیستی کشور در سیاست‌گذاری، هدایت و راهبری برنامه‌های مرتبط با پیشگیری و ارتقای سلامت روانی و اجتماعی در کشور و نقش اداره کل سلامت شهرداری تهران در بهبود کیفیت زندگی شهروندان و با مدنظر قراردادن راهبردهای ایجاد محله‌های سالم، توانمندسازی جامعه و آموزش همگانی تأکید شده است.

ارتباط شهرداری تهران با اداره کل سلامت روان وزارت بهداشت موضوع دیگری بود که نصیری به آن اشاره کرد و گفت: در کنار وزارت بهداشت انجمن‌های علمی که در حوزه سلامت روان فعالیت می‌کنند و سازمان‌های مردم نهادی که خدمات سلامت به سالمندان و کودکان ارائه می‌کنند و اداره کل مشاوره و روانشناختی وزارت علوم و گروه‌های روانشناسی و مشاوره و علوم رفتاری – اجتماعی دانشگاه‌های کشور نیز با شهرداری همکاری دارند.

 او ادامه داد: متأسفانه مسئله‌ای که باید به آن توجه شود این است که بخش‌های مختلفی که در حوزه سلامت فعالیت دارند، با یکدیگر هماهنگ نیستند و هر کدام مسیر خود را می‌روند، با وجود این ما سعی کرده‌ایم نقش خود را در حوزه سلامت روان به‌عنوان تسهیل‌گر در تهران ایفا کنیم و با توجه به همکاری خوبی که در این زمینه انجام شده برنامه‌های مهمی در هفته سلامت روان تدوین شده است.

نصیری در رابطه با فعالیت‌های خانه سلامت شهرداری نیز گفت: واحدهای مشاوره و روانشناسی مستقر در خانه‌های سلامت سال‌هاست فعالیت مشاوره‌ای دارند و توانسته‌اند با خدمات مطلوبی که به شهروندان ارائه می‌کنند انگ‌زدایی در سطح محلات و خانواده‌ها داشته باشند، چرا که تا قبل از این شهروندان تمایل زیادی به حضور در این مراکز نداشتند. در سرای محلات نیز مشاوران، روانشناسان و مربیان آموزشی با تحصیلات تکمیلی در حوزه روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی حضور دارند که به‌صورت مستمر جلسات بازآموزی برای آنها برگزار می‌شود تا با رویکردهای جدید در حوزه سلامت روان آشنا شوند.

نصیری تأکید کرد: در همه محلات خانه‌های سلامت وجود دارد اما در تعدادی از محلات ممکن است مشاوره روانشناسی در خانه سلامت و سایر محلات حضور نداشته باشد که در این صورت شهروند به نزدیکترین کلینیک مشاوره و روانشناسی و یا سرای محله و خانه سلامتی که مشاوره روانشناس در آن حضور دارد ارجاع داده می‌شود.

به گفته وی با آغاز هفته سلامت در 5پهنه تهران، 5گذر سلامت در مناطق 5، 16، 11، 10 و 15 برپا می‌شود که خدمات روانشناختی به شهروندان ارائه می‌دهند. گفت‌وگو در شهر و اشتراک تجارب زیستی با دیگر شهروندان در حوزه سلامت روان با حضور روانشناسان و تسهیل‌گران اجتماعی، حضور کلینیک‌های ارائه‌دهنده خدمات روانشناسی و روان‌درمانی و معرفی خدمات قابل ارائه به شهروندان، در کنار برنامه‌های جامع‌نگر برخی از برنامه‌هایی است که در این پهنه‌ها به شهروندان ارائه می‌شود.

مدیرکل سلامت شهرداری تهران گفت: در هفته سلامت، کمپین سلامت روان با هدف ارتقای سلامت روان شهروندان، موضوع خودمراقبتی و تأکید بر ارتباط مؤثر و سلامت روان در شهرداری تهران آغاز به‌ کار می‌کند. این کمپین در 3 بعد ارتباط فرزند با والدین، ارتباط با همسر و ارتباطات اجتماعی است. پیام‌هایی را نیز در سطح شهر، سرای محلات، خانه‌های سلامت و واحدهای تابعه شهرداری تهران منتشر می‌کنیم.

به گفته نصیری، سایت سلامت شهرداری تهران نیز تا پایان مهر‌ماه آغاز به‌کار می‌کند و بعد از راه‌اندازی، شهروندان می‌توانند تمام اطلاعات تخصصی خود را در قالب پادکست، فیلم، مقالات علمی و تست‌های روانشناسی دریافت کنند.

سرنوشت پوشش خدمات بیمه روانپزشکی چه شد؟

مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، ضمن ارائه توضیحاتی درخصوص تغییرات صورت گرفته در قانون سلامت روان، از برطرف شدن چالش پوشش‌های بیمه‌ درمانی این بیماران در آینده خبر داد.  احمد حاجبی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اصلاحات صورت گرفته بر قانون سلامت روان، گفت: تغییرات صورت گرفته بر این قانون شامل اصلاحاتی کوچک است و تغییر عمده‌ای صورت نگرفته است. قانون سلامت روان از 2کمیسیون اجتماعی و کمیسیون لوایح مجلس شورای اسلامی گذر کرده و در زمینه تغییرات صورت گرفته با ذی‌نفعان صحبت‌هایی شده است. وی افزود: قانون سلامت روان پس از اصلاحات صورت گرفته آماده مطرح شدن در هیأت دولت است و به‌زودی ابلاغ خواهد شد. مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درخصوص پوشش بیمه‌ای بیماران اعصاب و روان که از چالش‌های آنان است، گفت: طی جلساتی که با شورای‌عالی بیمه داشته‌ایم، تصمیم گرفته‌ایم سقف پوشش بیمه‌ای ۵۶روزه برای درمان بیماران اعصاب‌ و روان برداشته شود. وی گفت: با برداشتن سقف پوشش بیمه‌ای، دوره‌های درمانی متناسب با وضعیت بیمار طی می‌شود. امیدواریم این مشکل بیماران نیز به‌زودی برطرف شود.