اینستکس هنوز نفس می‌کشد؟
ایران معتقد است اروپا با وجود تمام شعارها و وعده‌هایی که داد، نتوانست از پس فشارهای امریکا بر‌آید و آلمان می‌گوید که تمام توان خود را برای حفظ برجام به کار گرفته و برای راه‌اندازی اینستکس نیاز به زمان بیشتری دارد. این اصلی‌ترین صحبت‌هایی است که روز گذشته و در جریان جلسه اتاق مشترک ایران و آلمان مطرح شد. مسعود خوانساری، رییس اتاق بازرگانی تهران، به عنوان یکی از سخنرانان این برنامه، محور صحبت‌های خود را به دو بخش متفاوت تقسیم کرد.
او ابتدا از این گفت که ایران در سال 97 با توجه به از سر‌گیری تحریم‌های امریکا، با فشار جدی اقتصادی مواجه شده و در بسیاری از حوزه‌ها مانند تجارت، مبادلات بانکی، نرخ ارز و بازگشت درآمدهایش، دشواری‌های گسترده تجربه کرده است. خوانساری پس از تشریح شرایط فعلی اقتصاد ایران به گلایه از اروپایی‌ها پرداخت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، اتحادیه اروپا که از زمان اعلام تصمیم ترامپ در خروج از برجام، تاکید کرده بود با این تصمیم مخالف است و تلاش خود برای حفظ توافق هسته‌ای را ادامه خواهد داد، در عمل هیچ تغییر عمده‌ای به وجود نیاورده و به اعتقاد خوانساری این موضوع برای ایران غیرقابل قبول است.
او گفت: اروپا به وعده‌های خود در برجام عمل نکرد. اینستکس در طول ماه‌های گذشته سه مدیرعامل عوض کرده و هیچ اقدام عملی نداشته است. این را باید در نظر گرفت که اگر اروپا از ایران نفت نخرد، عملا اینستکس فایده‌ای نخواهد داشت. اروپا نمی‌تواند انتظار داشته باشد که ایران از آنها کالا بخرد اما آنها در مقابل هیچ وارداتی از ما نداشته باشد، از این‌رو ما مجبوریم که انتخاب‌های خود از غرب را محدود کنیم. ما در مقابل فشارهای امریکا ایستادیم و وقتی اروپا نتوانست با ما همراهی کند، قطعا نگاه ما به کشورهای شرقی و همچنین توان داخلی خواهد بود. صحبت‌های خوانساری نشان می‌دهد که بسیاری از فعالان اقتصادی ایران در ماه‌های گذشته عملا از اروپا قطع امید کرده‌اند و در این ماه‌ها یا تلاش‌شان بر تولید کالاهای داخلی بوده یا نیازهای‌شان را از دیگر گزینه‌ها مانند چین تامین کرده‌اند. آمارهای منتشر شده از تجارت ایران با اروپا در ماه‌های گذشته نیز صحت این موضوع را نشان می‌دهد. در شش‌ماهه ابتدایی سال جاری میلادی، صادرات ایران به آلمان به عنوان اصلی‌ترین شریک اروپایی ایران، بیش از 50درصد و واردات ایران از این کشور بیش از 40 درصد کاهش یافته است و در صورت تغییر نکردن شرایط فعلی، احتمال کاهش بیشتر در این آمارها نیز وجود دارد.
به اروپا زمان بدهید
الیور اشتاین برگ، معاون سفیر آلمان در ایران نیز دیگر سخنران این نشست بود. اگر صحبت‌های خوانساری به گلایه از عملکرد اروپایی‌ها، پس از خروج ترامپ از برجام گذشت، این مقام آلمانی تلاش کرد، در ابتدا به تشریح شرایط فعلی بپردازد و سپس برای به نتیجه رسیدن اقدامات اروپا از ایران زمان بیشتری بخواهد. او ابتدا به تشریح وضعیت حضور شرکت‌های آلمانی در امریکا پرداخت و گفت: برای شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ اقتصادی آلمان بازار امریکا اهمیت زیادی دارد و با توجه به تهدید تحریم از سوی امریکا بسیاری از این شرکت‌ها ریسک ورود به ایران را انجام نمی‌دهند که این قطعا برای ما خرسندکننده نیست ولی با وجود حمایت‌های دولت، ما نمی‌توانیم این شرکت‌ها را از تهدیدهای امریکا حفاظت کنیم و همین مساله باعث کاهش تجارت مشترک شده است. آمارها نشان می‌دهد که پس از چین و هلند، امریکا سومین شریک تجاری آلمان به شمار می‌رود و احتمالا وضعیت دیگر کشورهای اروپایی نیز تفاوت چندانی با آلمان ندارد. در ماه‌های گذشته آلمان‌ها به امریکا بیش از 50 میلیارد دلار صادرات داشته‌اند و این در حالی است که کل واردات ایران در ماه‌های گذشته از مرز 21 میلیارد دلار عبور نمی‌کند و در نتیجه بسیاری از شرکت‌های اروپایی همچنان ریسک تحریم شدن از سوی امریکا برای ورود به بازار ایران را نمی‌پذیرند. با این وجود، معاون سفیر آلمان در ایران از تلاش کشورش برای حفظ برجام و حمایت از این توافق صحبت می‌کند و درباره اینستکس می‌گوید: اینستکس مهم‌ترین تلاش ما برای حفظ برجام است که آلمان و هشت عضو اتحادیه اروپا و همچنین نروژ علاقه خود را برای حضور در آن اعلام کردند اما باید توجه داشت که اینستکس برای حفاظت از تحریم‌های امریکا به ساختار پیچیده‌ای نیاز دارد و همین مساله فرآیند آغاز کار را طولانی کرده است. امریکا در اقتصاد جهان قدرت نفوذ بالایی دارد و از این رو باید اینستکس طوری طراحی شود که بتواند در مقابل تحریم‌های امریکا کارآیی داشته باشد و قابل تهاجم نباشد. از این‌رو انتقادهایی که از کند پیش‌رفتن اینستکس مطرح می‌شود چندان به‌جا نیست و ما تاکید می‌کنیم که تمام تلاش خود را برای حفظ برجام و آغاز به کار اینستکس خواهیم داشت. اروپا از ایران می‌خواهد به برجام پایبند باشد و همچنان به نتیجه بخش شدن اقدامات اروپا برای کمک به اقتصاد ایران امیدوار باقی بماند اما ایران می‌گوید وقتی در طول بیش از یک سال گذشته، هیچ اقدام موثری ندیده، دلیلی بر عمل یک طرفه به برجام نمی‌بیند، این بحث‌ها که تاکنون بیشتر به مذاکرات سیاسی و دیپلماتیک اختصاص داشت، این‌بار وارد فضای اقتصادی نیز شده و مشخص نیست در چنین فضایی، سرنوشت همکاری‌های اقتصادی ایران و اروپا چه خواهد شد.
