امضای الکترونیک جایگزین مهر پزشکی می‌شود
«نشتی بازار رسمی دارویی کشور به خیابان ناصر خسرو با استفاده از دفترچه بیمه‌های اجاره‌ای» موضوعی است که این روزها شائبه‌های زیادی را درباره خروج دارو از چرخه قانونی توزیع و فروش آن به قیمت آزاد در بازار سیاه به‌دنبال داشته است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، برخی از فعالان عرصه سلامت می‌گویند؛ سودجویان توانسته‌اند با به‌کار بستن روش‌های مختلف، دارو را از مسیر قانونی توزیع خارج کنند و دارویی که دولت بابت آن ارز دولتی داده در بازار سیاه به فروش می‌رسد. موضوع اجاره دفترچه‌های بیمه، زد و بند برخی وارد‌کنندگان و لابی شماری از پزشکان با برخی داروخانه‌ها و جعل مهر پزشکان برای نوشتن نسخه‌های کاغذی از جمله مواردی است که گفته می‌شود منجربه فروش دارو در مجاری غیررسمی می‌شود که البته مدیران حوزه سلامت چنین موضوعی را قبول ندارند ولی می‌گویند این احتمال دور از ذهن نیست که نسخه‌نویسی دستی و کاغذی مسیر برخی از سوءاستفاده‌ها را برای متخلفان هموار کند. حالا با توضیحاتی که معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی می‌دهد؛ با اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی و امضای الکترونیک پزشکان نه تنها نسخه متخلفان پیچیده می‌شود و معضل سوءاستفاده از دفترچه‌های بیمه کاغذی از بین می‌رود بلکه خطاهای پزشکی نیز به‌دلیل بد خط و ناخوانا بودن نسخه‌ها کاهش می‌یابد.
مدیر کل روابط عمومی وزارت بهداشت نیز درباره فروش دفترچه‌های بیمه و ردو بدل پول به قیمت 20میلیون تومان می‌گوید: «منتشر کنند گان چنین اخباری خیلی با روند تهیه دارو آشنا نیستند چرا که نسخه یک تا دو میلیونی قطعاً باید توسط پزشک و سازمان بیمه‌گر تایید شود.» به‌گفته دکتر کیانوش جهانپور به‌دلیل اینکه قیمت دارو مشخص است، هر نسخه‌ای که نوشته می‌شود سقف مجاز دارد و این سقف هم 50 هزار تومان است. البته او بر این نکته هم تأکید می‌کند که اصل ماجرای کرایه دفترچه‌های بیمه برای خروج دارو از داروخانه تنها در صورتی می‌تواند صحت داشته باشد که یک شبکه فساد مرتبط با این جرایم در شبکه بیمه گر وجود داشته باشد.
ثبت داروهای گرانقیمت و خاص در سامانه وزارت بهداشت
شنیده‌ها حاکی از آن است؛ برخی از پزشکان داروهای خاص را در دفترچه به اصطلاح بیماران می‌نویسند و آنها داروها را با قیمت دولتی از داروخانه‌ها می‌خرند و در بازار آزاد به قیمت سرسام‌آور می‌فروشند. هدف نهایی همه این اقدامات فریبکارانه یک چیز است، خروج دارو به قیمت دولتی از شبکه رسمی! با وجود این معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی درباره داروهای گرانقیمت و خاص که در نسخه برخی پزشکان نوشته می‌شود می‌گوید: «داروهای گرانقیمت و خاص از طریق سامانه‌ای که زیر نظر وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌گر است توزیع می‌شود، بدین ترتیب که داروخانه پیش از آنکه نسخه‌های گرانقیمتی را که برای‌شان ارجاع داده می‌شود، بپیچد از سازمان‌های بیمه گر تأییدیه پرونده پزشکی بیمار دارای دفترچه بیمه را به‌منظور صلاحیت اخذ دارو جویا می‌شود. برای مثال اگر بیمار یک هفته قبل از آخرین بار مراجعه‌اش به داروخانه دارو گرفته باشد در استعلام‌ها مشخص می‌شود. داروخانه‌ها موظف‌اند نسخه داروهای گرانقیمت را بعد از استعلام از سازمان‌های بیمه گر بپیچند. اینکه عده‌ای با دفترچه دزدی و کرایه‌ای اقدام به تهیه داروی گرانقیمت کنند به‌دلیل وجود سامانه‌های ردیابی اصالت پرونده پزشکی بیمار در سازمان‌های بیمه گر معمولاً کار دشواری است.»
دکتر محمد جهانگیری نسخه کردن برخی داروهای گرانقیمت و وارداتی را از مصادیق سوءاستفاده از نسخه‌نویسی کاغذی و سپس جعل مهر پزشکان می‌داند و تأکید می‌کند: «روزانه تعدادی از پزشکان به ما اعلام می‌کنند که مهر پزشکی‌شان جعل شده است. جعل مهر پزشک به دو منظور اتفاق می‌افتد. عده‌ای با استفاده از مهر‌های جعلی داروهای گرانقیمت را نسخه کرده‌اند که در فرآیند نسخه پیچی در داروخانه بعد از استعلام از سازمان بیمه‌گر مشخص شده که نسخه جعلی است و گروه بعدی برای گرفتن مرخصی‌های استعلاجی مربوط به مدرسه اقدام به جعل مهر پزشکان می‌کنند.»
او معتقد است نسخه‌نویسی کاغذی و جعل مهر پزشکان یکی از راه‌های خروج دارو از بازار رسمی به بازار سیاه است که البته حجم بالایی نیست به‌طوری که پیگیری‌های 10ماهه سازمان غذا و دارو نشان می‌دهد اولاً؛ اختلاف قیمت داروی وارداتی و قاچاق موجب نشت داروهای وارداتی به بازار ناصر خسرو می‌شود و دوماً اینکه به‌دلیل ممنوعیت واردات داروهایی که مشابه تولید داخل دارند این داروها به کشور قاچاق می‌شوند.
او با بیان اینکه حذف دفترچه‌های بیمه مستلزم ایجاد نسخه‌نویسی و نسخه پیچی الکترونیک است درباره اقدامات انجام شده جهت جلوگیری از جعل مهر پزشکان عنوان می‌کند: «وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و سازمان‌های بیمه گر برای جلوگیری از جعل مهر پزشکان و خرید و فروش دفترچه‌های بیمه اقدام به ایجاد نسخه الکترونیک و امضای الکترونیک برای همه پزشکان کرده‌اند. به‌طوری که تا پایان سال همه پزشکان به امضای الکترونیک دسترسی خواهند داشت و می‌توانند به جای نوشتن نسخه‌های کاغذی، نسخه الکترونیک تجویز و امضا کنند.»
نسخه‌نویسی به‌صورت الکترونیکی بیش از ۳۰ سال است که در بیشتر کشور‌ها انجام می‌شود. پزشکان با استفاده از یک نرم‌افزاری که به‌صورت بانک اطلاعاتی است برای بیمار خود پرونده‌ای ایجاد می‌کنند به شکلی که هر بیمار دارای یک کد است. طبق این نرم‌افزار هر دارویی که برای بیمار تجویز می‌شود در پرونده او ثبت می‌شود که داروخانه‌ها هم دارویی را که به بیمار تحویل می‌دهند در پرونده‌اش ثبت می‌کنند. به این ترتیب یک نظام یکپارچه برای تجویز و عرضه دارو ایجاد می‌شود که قابل پیگیری و نظارت است. اجرای فاز عملیاتی پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان به‌عنوان زیرساخت لازم و ضروری برای نسخه‌نویسی الکترونیک یکی از دغدغه‌های اصلی وزیر بهداشت است. دغدغه بحقی که در صورت اجرایی شدن آن و جمع‌آوری سیستم‌های سنتی و کاغذی کنونی بسیاری از مسائل شفاف می‌شود. در همین زمینه وزیر بهداشت نیز تنها علاج جلوگیری از قاچاق را ثبت صحیح و نظام جمع‌آوری داده‌ها می‌داند.
صدور کارت هوشمند برای پزشکان با قابلیت امضای الکترونیک
معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی از صدور کارت هوشمند پزشکی خبر می‌دهد و می‌گوید: با مطالعه نسخه نویسی الکترونیکی در 7 کشور جهان توانستیم راهنماهای عملی تهیه کنیم. علاوه بر این اصل نسخه الکترونیک بر پایه امضای الکترونیک است که برای این منظور کارت هوشمند پزشکان با قابلیت امضای دیجیتال را تهیه کرده‌ایم و مانند کارت ملی هوشمند در اختیار پزشکان قرار می‌دهیم. بر این اساس امضای الکترونیک پزشک پای نسخه‌های دارویی، برگه بستری بیمار، تأییدیه آزمایش و... زده می‌شود و تأییدیه این‌ها با سند الکترونیک است. به گفته او، در طرح پایلوت همه پزشکان شاغل در مراکز درمانی تأمین اجتماعی نسخه کاغذی نمی‌نویسند و همه اسنادشان به‌صورت الکترونیکی و با امضای الکترونیک انجام می‌شود. همچنین در طرح پایلوت دیگری در استان‌های مازندران، یزد و اصفهان پزشکان دارای امضای الکترونیک شده‌اند و تا امروز حدود 20 هزار پزشک کارت هوشمند دارند که نسخه‌های‌شان را الکترونیکی می‌نویسند. جهانگیری به این نکته هم اشاره می‌کند که به‌دلیل نبود کاغذ کارت، فعلاً تأمین کارت هوشمند برای پزشکان با چالش مواجه شده و قرار است تا پایان امسال 100 هزار پزشک امضای الکترونیک داشته باشند ولی برای اجرایی شدن کامل نسخه الکترونیک و حذف دفترچه‌های کاغذی حداقل یک بازه زمانی دو ساله نیاز است. او در ادامه از ایجاد سامانه رجیستری داروهای سرطانی خبر می‌دهد و می‌گوید: برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی از تجویز داروهای گرانقیمت سرطانی در دفترچه‌های بیمه کاغذی، همه پزشکان انکلوژیست مکلف شده‌اند امضای الکترونیک استفاده کنند.
به‌گفته وی، به دلیل فقدان زیرساخت‌هایی همچون بسته اینترنتی و تجهیزات به روز و کاغذ کارت هوشمند و چاپگر به‌دلیل تحریم‌ها، اجرای حذف دفترچه‌های بیمه کاغذی با مشکل مواجه شده است.
جهانگیری درباره مزایای حذف دفترچه‌های بیمه می‌گوید: با حذف نسخه‌های کاغذی اولاً فرآیند بهره‌وری درمان بیمار افزایش می‌یابد و پزشک می‌تواند با خواندن اطلاعات در سامانه‌هایی که از سوی سازمان نظام پزشکی طراحی شده‌اند، تصمیم سریع و بهینه‌ای برای بیمار بگیرد. دوم؛ این سامانه‌ها تصمیمات غلط و تداخلات دارویی را به پزشک و بیمار گوشزد می‌کند. سوم؛ از انجام چند باره آزمایش و رادیولوژی می‌کاهد، چهارم؛ مشاوره و راهنمایی‌های آموزشی درباره مصرف دارو را به بیمار آموزش می‌دهد حتی سامانه بعداً این قابلیت را خواهد داشت که اگر عارضه‌ای برای بیمار پیش آمد بتواند آنلاین با پزشکش در ارتباط باشد.
