پس از چهارده سال
رییس جلسه «محمد حسین عادلی» بود. دولت دهم تازه روی کار آمده و او هم از سفارت در لندن برگشته بود. عادلی حالا بعد از سپری شدن دوره کاری‌اش به عنوان دبیرکل سازمان کشورهای صادرکنندگان گاز، بازنشستگی‌اش را می‌گذراند.
به گزارش اقتصادآنلاین، رضا زندی در اعتماد نوشت: دبیر کنفرانس، «عباس ملکی» بود؛ دیپلماتی که پس از سال‌ها معاونت در وزارت امور خارجه و ریاست مرکز مطالعات وزارت خارجه، حالا استاد دانشکده انرژی دانشگاه صنعتی شریف است. من به عنوان خبرنگار حوزه انرژی، در میان سالن نشسته بودم. اواسط دهه هشتاد بود و کنفرانس همکاری‌های ایران و چین در سالن همایش‌های جزیره کیش، در حال برگزاری بود.پیش از تحریم‌ها چین بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران بود.
١- مباحث مختلفی در آن کنفرانس مطرح شد که گزارش‌هایش را در روزنامه شرق آن روزها منتشر کردم. به خاطر دارم که مرتضی بانک (تا جایی که ذهنم یاری می‌کند)، معاون سابق وزارت خارجه و دبیر فعلی مناطق آزاد در همان پنلی که عادلی رییس‌اش بود از سفیر وقت چین یک سوال مهم پرسید؛ سوالی از قبل طراحی‌شده درباره نظر سفیر وقت چین درخصوص روابط تهران و پکن و اینکه آیا به نظر آقای سفیر روابط ایران و چین، روابطی استراتژیک و راهبردی است؟ طبیعتا سوال طوری طراحی شده بود که پاسخی مثبت از آن دریافت شود. جواب سفیر وقت چین به آن سوال اما به گونه‌ای بود که تذکر محمد حسین عادلی را در پی داشت. از شرح آن جلسه و صحبت‌های روز بعد فریدون وردی‌نژاد، سفیر وقت ایران در چین، در تنظیم فضای کنفرانس می‌گذرم. او حالا معاون فعلی سیاسی ریاست‌جمهوری است.
٢- وزیر خارجه ایران، پس از بازگشت از سفر فرانسه، دو روز پیش به چین رفته و با همتای چینی‌اش دیدار کرده است. فارس، چهارم شهریور جمله زیر را از قول وزیر خارجه چین منتشر کرده است: «وزیر خارجه چین در دیدار با همتای ایرانی خود اظهار داشت: «ما شرکای راهبردی هستیم. این بیانگر سطح بالای روابط و همکاری نزدیک راهبردی ماست.» سیزده یا چهارده سال از کنفرانس همکاری ایران و چین می‌گذرد. حالا پس از سال‌ها، پاسخی را که بسیاری انتظار داشتند در آن کنفرانس از سفیر وقت چین بشنوند، توسط وزیر خارجه چین بیان شده است.
٣- زاویه نگاهم به روابط ایران و چین، نفتی و در حوزه انرژی است. سایر زوایا در حیطه تخصصی‌ام نیست. چین، پیش از تحریم‌ها بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران بوده است. درباره میزان روابط نفتی ایران و چین در دوره فعلی تحریم‌ها طبیعتا چیزی نمی‌توان نوشت اما می‌توان حدس زد که با تشدید جنگ تجاری امریکا و چین، این کشور تمایل بیشتری به تامین‌کنندگان سنتی نفتش از جمله ایران داشته باشد. خاصه اینکه در این وضعیت، می‌تواند شرایط بهتری برای خرید نفت ایران دریافت کند. چینی‌ها با وضع مالیات ده درصدی بر واردات نفت از امریکا، عملا خرید نفت از تولیدکنندگان ایالات متحده را بی‌صرفه کرده‌اند و جلوی خرید حدود ٥٠٠ هزار بشکه نفت از امریکا را گرفته‌اند. عربستان ماه گذشته میلادی با افزایش فوق‌العاده صادرات نفت به چین، روزانه بیش از یک میلیون و ٧٠٠ هزار بشکه نفت به چین فروخته است. بیشترین مقدار در دو سال و نیم گذشته بوده است.
٤- حال اگر تصریح وزیرخارجه چین درباره روابط راهبردی تهران و پکن را مستند بگیریم، وقت تحرک بیشتر بخش‌های مختلف برای استفاده از موقعیت فعلی است. این درست که چینی‌ها بسیار محتاط، در مذاکره سر سخت و بیشتر به دنبال منافع خودشان هستند اما کدام کشور است که به دنبال منافعش نباشد. تنها باید منافع مشترک را شناخت و در بهترین زمان روی آن متمرکز شد. نه اینکه مدام زمان را از دست بدهیم و منافع مشترک با کشورهای مختلف را درست تشخیص ندهیم. یا تشخیص بدهیم اما عملگرا نباشیم. یا هر دوی اینها را داشته اما ریسک‌پذیر نباشیم.
