ساعت بدن‌تان درباره ریتم بیولوژیک بدن‌تان چه می‌گوید؟
ساعت بیداری در طول روز یک ریتم مشخص دارد. سیکل ۲۴ساعته چرخش زمین، انسان را مجبور به پیروی از یک الگوی منظم برای بیداری و خواب کرده که شب‌ها و به مدت ۷ تا ۸ساعت ادامه دارد. مسلما انسان‌ها نیاز دارند در ساعات مشخصی از شبانه‌روز بخوابند و بیدار شوند یا در ساعات مشخصی از روز فلان دارو بهتر عمل می‌کند یا فلان فعالیت می‌تواند تأثیر بیشتری داشته باشد.
ساعت بیولوژیکی چیست؟
دانشمندان معتقدند که دو نوع ساعت در بدن انسان وجود دارد؛ ساعت مرکزی و دستوردهنده هسته سوپراکیاسماتیک که مجموعه ۲۰هزار سلول عصبی را در هیپوتالاموس مغز در برگرفته و با نور و عصب بینایی چشم مرتبط است.
این ساعت داخلی که در زمان بیداری سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می‌کند و با سطح هورمون و درجه حرارت بدن در ارتباط است، در طول شبانه‌روز نوسان دارد. با این حال، دانشمندان اخیرا کشف کرده‌اند که سایر بافت‌های بدن نیز ساعت‌های مخصوص به خود را دارند که از عوامل محیطی تأثیر می‌پذیرند. به‌عنوان مثال، غذاخوردن می‌تواند ساعت دستگاه گوارش را تغییر دهد.
اختلال در ریتم شبانه‌روزی مشکل‌زاست؟
شواهد نشان می‌دهد که همین‌طور است. به‌عنوان مثال کارگرانی که در شیفت شب کار می‌کنند، به‌مراتب بیشتر درمعرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی قرار دارند. یکی از مطالعات اخیر نشان داده که این افراد ۴۰درصد بیشتر از دیگران دچار بیماری‌های قلبی می‌شوند.
هرگونه تغییر در چرخه خواب و بیداری بدن باعث می‌شود که ساعت مرکزی هسته سوپراکیاسماتیک دچار نوسان شود؛ امری که بر ساعت سایر ارگان‌های بدن نیز تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال غذاخوردن در زمان‌های نامناسب در طول شبانه‌روز باعث ایجاد اختلال در ساعت بدن می‌شود و فعالیت سیستم دفاعی بدن را با مشکلاتی مواجه می‌کند.
بهترین ساعت برای واکسن‌زدن!
مطالعات نشان داده‌اند که هرگونه اختلال در چرخه خواب و بیداری، انسان را مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، چاقی، اختلالات گوارشی و بیماری‌های قلبی می‌کند یا به‌عنوان مثال مطالعه اخیر روی نزدیک به ۳۰۰ فرد بازنشسته در انگلستان نشان داده که بهترین زمان برای دریافت واکسن آنفلوآنزا صبح است؛ چون سیستم ایمنی بدن افراد مسن صبح‌ها پادتن بیشتری تولید می‌کند.
دانشمندان معتقدند که اگر واکسن آنفلوآنزا برای افراد مسن قبل از ظهر تزریق شود، جان بیش از ۲۴۰۰نفر نجات داده می‌شود، چون سیستم دفاعی بدن در این بازه زمانی در بهترین حالت خود به سر می‌برد. شواهد نشان می‌دهند که زمان‌بندی برای فعالیت‌های روزمره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بهترین زمان برای غذاخوردن چه موقع است؟
مطالعه روی موش‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد وقتی این حیوانات در زمان بیداری طبیعی‌شان، یعنی شب غذا می‌خورند، کمتر دچار اختلالات متابولیکی می‌شوند. همچنین نسبت به موش‌هایی که در طول روز و شب غذا می‌خورند، سالم‌تر و لاغرتر می‌مانند. مطالعه فرانک شییر در دانشکده پزشکی هاروارد روی ۴۲۰ فرد که رژیم داشتند، نشان داد کسانی که قبل از ساعت ۳بعدازظهر ناهار می‌خورند، به نسبت کسانی که دیرتر غذا می‌خورند، بیشتر وزن می‌کنند. پیام ساده است؛ ناهار باید وعده غذایی اصلی شما باشد.
بهترین زمان برای خوابیدن چه موقع است؟
این زمان به خود فرد بستگی دارد. برخی افراد جغد شب هستند و برخی دیگر مرغ‌سحر. میمی شیرازو هیزا، محقق خواب در دانشگاه کلمبیا در نیویورک معتقد است که حتی همین ۸ساعت خواب شبانه هم برای همه مناسب نیست.
او که خود را شب‌زنده‌دار می‌داند، معتقد است ساعات ۱۰شب تا ۲صبح بهترین زمان برای نوشتن است و از آن‌جا که دو فرزند مدرسه‌ای دارد، از یک الگوی خواب مقطعی پیروی می‌کند. او به همراه بچه‌ها در ساعت ۸شب می‌خوابد، اما ساعت١٠ بیدار و تا ساعت ٢صبح مشغول به کار می‌شود. سپس دوباره می‌خوابد و همراه بچه‌ها در صبح بیدار می‌شود. شواهد نشان می‌دهند که این الگوی خواب، پیش از صنعتی‌شدن جوامع چندان غیرمعمول نبوده است.
چه زمانی برای کار با شبکه‌های اجتماعی بهتر است؟
خواب، جسم و روح انسان را تازه می‌کند؛ مطالعه ۵۰۹میلیون توییت توسط ۲.۴میلیون کاربر توییتر طی ۲سال نشان می‌دهد که شادترین و خوشبینانه‌ترین توییت‌ها بین ساعات ۸ تا ۹شب نوشته شده‌اند. شواهد نشان می‌دهد که کاربران بین ساعات ۳ تا ۶ بعدازظهر بیشتر به بازنشر توییت‌های دیگران می‌پردازند و از خود خلاقیتی نشان نمی‌دهند. همچنین احساسی‌ترین ساعت در توییتر به ساعات ۱۰ تا ۱۱شب مربوط است. ساعتی که کاربران هوشیارتر و متمرکزتر هستند و بیشتر درگیر مسائل روزمره می‌شوند.
