حیطه نفوذ «مرد در سایه» دولت روحانی؟

سایه برادر؛ شاید این بهترین عنوان برای برادر کوچکتری باشد که سال‌های سال است هر جا و هر لحظه کنار برادر بزرگ‌تر و همراه او بوده است، برادری که ابایی نداشته در همه این روزها در سایه نام برادر بزرگتر بماند و با نام او شناخته شود. «حسن فریدون روحانی» و «حسین فریدون» دو برادر مشهور این روزهای سیاست ایران که دوشادوش یکدیگر در قاب دوربین‌ها و در انظار عمومی حاضر می‌شوند، یکی رییس جمهوری دولت یازدهم ایران است و دیگری تا همین چندی پیش تنها با نام «برادر رییس جمهوری» جدید شناخته می‌شد اما آنجا که انتقادات بالا گرفت حکمی برایش صادر شد و او هم شد دستیار ویژه رییس جمهور. فریدون کوچکتر از نخستین روزهای ورود حسن روحانی به پاستور همراه او بوده است، مانند همه آن سال‌های قبل از پیروزی انقلاب که دوشادوش برادر در مبارزات علیه رژیم پهلوی فعال بود تا در بحبوحه انقلاب مسیر حرکت انقلابی دو برادر به سمت تثبیت انقلاب و نظام جمهوری اسلامی سوق پیدا کند. حسن روحانی در بخشی از کتاب خاطراتش، تنها اخوی خود را اینگونه توصیف می‌کند«حسین فریدون پیش از انقلاب در مبارزه علیه رژیم پهلوی همواره پیشگام بود و جز فعالین این عرصه به شمار می‌رفته است. حسین آقا همچنین در زمان بازگشت امام به کشور در 12 بهمن 57 جز تیم حفاظتی و امنیتی بوده است که مسئولیت برقراری نظم و مدیریت مراسم انتقال امام از فرودگاه به بهشت زهرا را برعهده داشته است. وی در بازه 11 روزه پیروی انقلاب نیز به وظایف حفاظتی و امنیتی خود در نگهداری از زندانیان سیاسی و اعضای ارشد ساواک مشغول بود.» فرمانداری نیشابور گرچه اولین سمت رسمی حسین فریدون در نظام جمهوری اسلامی بود اما ورود او به وزارت خارجه او را نیز همچون برادر بزرگتر در زمره دیپلمات‌های ایرانی قرار داد، در همین راستا بود که او 8 سال سفیر ایران در مالزی شد و بعدها در سازمان ملل به عنوان یکی از نمایندگان ایران ایفای نقش کرد. در نهایت فریدون کوچکتر با کوله‌باری از تجربیات دیپلماتیک راهی وطن شد تا باز هم در کنار برادر به عنوان مشاور او در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مشغول به فعالیت شود. حسین فریدون در ایام انتخابات ریاست جمهوری و بعد از راه یافتن برادرش به پاستور بیش از گذشته همراه برادر بزرگتر و در کنار او حضور دارد. حضور او نه تنها در مراسم رسمی و غیررسمی داخلی که در دیدارهای مهم دیپلماتیک نیز پررنگ و محسوس است. حسین فریدون گرچه بیشتر با خنده‌های آرام و سکوتش در 5 ماهه عمر دولتداری برادرش شناخته می‌شود اما این حضور با انتقادات زیادی در محافل سیاسی روبرو بوده است. چه آن زمانیکه فریدون کوچکتر بدون داشتن سمت رسمی در جلسات هیات دولت و در کنار برادر می نشست، چه زمانی دیگر که در مهمترین نشست هسته‌ای ایران و 5+1 در 10 سال اخیر که بین وزرای خارجه ایران و این گروه در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد در کنار دیگر مذاکره کنندگان در عکس های منتشر شده از این نشست دیده می شد. این موضوع انتقاد رسانه‌ها و کارشناسان سیاسی را به‌دنبال داشت که حضور حسین فریدون بدون سابقه سیاسی و دیپلماتیک در این نشست را سؤال‌برانگیز و قابل تأمل می‌دانستند. انتقادات آنجا بالا رفت که صادق خرازی در سخنانی از اقدام روحانی در گفتگوی تلفنی با اوباما انتقاد و آن را نتیجه مشورت‌دهی اطرافیانی دانست که اصول سیاست و دیپلماسی را نمی‌دانستند«مشاورانی که رئیس‌جمهور را وادار به گفت‌وگوی تلفنی کردند، باید پاسخگو باشند؛ اگر نتوانند حاشیه خود را تطهیر کنند، نتیجه‌اش این می‌شود که افرادی که نه دارای سابقه سیاسی و نه قدرت ذهنی و فهم مسائل بین‌الملل هستند، مسیر انحرافی را به ایشان تحمیل کنند و نتیجه این می‌شود که بحث سیاست‌خارجی عزت‌گریز و عزت‌ستیز در ذهنها متبادر شود.» وی به حسن روحانی همچنین این هشدار را هم داد«وجود حلقه مشاورین که گه‌گاه به ایشان خلاف بگویند، نتیجه‌اش کاهش نقش قدرت و کارایی دولت و شخص رئیس‌جمهور می‌شود"»بعد ازاین انتقادات برخی رسانه‌ها در رمزگشایی از حلقه موردنظر صادق خرازی به اسامی مختلفی اشاره کردند که حسین فریدون نیز در زمره آنها بود. بعد از آن بود که حضور فریدون در جلسات هیات دولت بارها محل مناقشه و انتقاد سیاسیون و رسانه‌های منتقد دولت قرار گرفت. خصوصا آنکه فریدون بدون داشتن سمت رسمی با فاصله یک صندلی در کنار برادر حضور می‌یافت این در حالی بود که در جلسه هیت دولت معمولا رئیس جمهور، وزرا و سرپرستان وزارتخانه ها و افرادیکه دارای سمت و مسئولیت مهمی باشند و از سوی دفتر رئیس جمهور دعوت شوند می توانند شرکت کنند. با وجود این انتقادات اما برادر بزرگتر تاکنون حاضر به تن دادن به برخی انتقادات درباره حضور برادرش در هیات دولت نداده است و همواره او را به مانند یک معتمد در کنار خود حفظ کرده است. چه آنکه او به خوبی می‌داند حضور برادر و نزدیکانش در دولتش نمی‌تواند اسباب مناقشه ای جدی را برای او فراهم کند چه آنکه روسای جمهور سابق نیز هر یک برادران خود را در سمتی رسمی در دولت شان به کار گمارده بودند. حضور برادران در کابینه برادر، در دوران ریاست‌جمهوری آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، سیدمحمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد، مسبوق به سابقه است. چنان‌که محمد هاشمی در دولت آیت‌الله هاشمی، معاون اجرایی برادرش شد و علی خاتمی در دولت دوم سیدمحمد خاتمی، رییس‌دفترش. محمود احمدی‌نژاد هم در دولت نهم، برادرش داوود را رییس‌دفتر بازرسی نهاد ریاست‌جمهوری خود کرد و او را به پاستور برد اما «داوود» بعدها در اعتراض به نفوذ مشایی در دولت، راهش را از برادر جدا کرد و منتقد همیشگی «محمود» شد. در دولت یازدهم اما رییس دولت گرچه از ابتدا برادرش را بدون داشتن سمت رسمی همراه خود داشت اما با شدت یافتن انتقادات در حکمی او را به عنوان دستیار ویژه خود انتخاب کرد. حال این روزها دیگر کمتر تصویری از روحانی هست که در گوشه‌وکنار آن اثری از برادرش نباشد و کمتر محفلی است که از تاثیرگذاری حسین فریدون، مرد در سایه دولت روحانی حرفی به میان نیاید. شاید از همین روست که برخی از نفود و قدرت او در نهاد ریاست جمهوری سخن می‌گویند تا آنجا که در زمان گمانه زنی‌ها درباره انتخاب معاون پارلمانی دولت در شرایطی که احتمالات بر روی علی عسگری معاون پارلمانی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت می‌چرخید، به یکباره نام مجید انصاری به عنوان معاون پارلمانی دولت معرفی شد. در آن زمان شنیده می‌شد که یکی از دلایل کنار گذاشتن عسگری از جمع گزینه ها، جدال لفظی او با حسین فریدون بوده است. چندی پیش هم پس از حرف و حدیث‌هایی که درباره انتقال ارز و طلا به داخل کشور پیش آمد، رئیس‌جمهور تصمیم گرفت یک فرد مورد وثوق خود را مسئول هماهنگی در این زمینه کند تا جلوی هرگونه موازی‌کاری وزارتخانه‌ها گرفته شود. در همین راستا، گفته می‌شود هماهنگی مبادلات ارزی مربوط به دور زدن تحریم‌ها به طور متمرکز به "حسین فریدون" واگذار شده است. حسین فریدون مرد معتمد و همراه رییس دولت است، اعتمادی که می تواند سرانجامی چون روابط برادران هاشمی و خاتمی داشته باشد یا به سرنوشت برادران پرحاشیه احمدی نژاد تبدیل شود.