تغییر اخلاقیات اقتصادد خوانده ها

برخی ادعا می‌کنند که تحصیل در رشته‌ی اقتصاد منجر می‌شود که اقتصادخوانده‌ها در زندگی روزمره‌ بیشتر به دنبال منافع شخصی خود باشند. شواهدی، از جمله مطالعه‌ی واپلز (1995) [1]، وجود دارد که نشان می‌دهد حتی گذراندن درس مبانی اقتصاد می‌تواند باعث شود افراد نتایج حاصل از مکانیزم بازار آزاد را عادلانه‌تر بدانند. واپلز بیشترین تغییر در رفتار را در میان زنان پیدا کرده است.

مطالعات تجربی در مورد تاثیر تحصیل در اقتصاد بر رفتار افراد نتایج یکسانی نداشته است. به عنوان مثال براساس مطالعه‌ی آزمایشگاهی کارتر و آیرنز (1991) [2] بین رفتار دانشجویان سال اول و آخر اقتصاد تغییر اندکی مشاهده شده است؛ که به عبارتی نشان می‌دهد یا اقتصاد خواندن منجر به تغییر رفتار افراد نمی‌شود یا افرادی که جذب رشته‌ی اقتصاد می‌شوند از ابتدا با سایرین متفاوت هستند. برخلاف این مطالعه‌ فرنک، گیلوویچ و ریگان (1993) [3] بیان می‌کنند که احتمال همکاری دانشجویان رشته‌ی اقتصاد در بازی دو راهی زندانی کمتر از سایرین است [4]، البته مطالعه‌ی جدید فِرِی و مِیِر (2005) [5] نتیجه‌ی مطالعه‌ی آنان را زیر سئوال برده است.

به هر حال علتی وجود ندارد که تحصیلکرده‌گان اقتصاد نتوانند در جامعه شرفتمندانه رفتار کنند، بلکه مطالعات جدید نشان می‌دهد که اقتصاددانان در شرایط واقعی اخلاقانه‌تر از تحصیلکرده‌گان سایر رشته‌ها عمل می‌کنند. به عنوان مثال گرچه یکی از نتایج مطالعه‌ی کارتر و آیرنز (1991) ، که برمبنای پرسشنامه بوده، این است که دانشجویان اقتصاد بیان می‌کنند چنانچه مبلغی پیدا کنند به احتمال زیاد آن را برای خود نگه می‌دارند؛ اما یِزِر، گُلدفارب و پوپِن (1996) [7] در آزمایشی که در آن از پول واقعی استفاده کردند، یافتند که دانشجویان اقتصاد با احتمال بیشتری مبلغ پیدا شده را پس می‌دهند. آزمایش بدین صورت انجام شد که 10 دلار داخل یک پاکت‌نامه که آدرس و تمبر داشت قرار داده و سپس پاکت در داخل کلاس‌های اقتصاد و سایر رشته‌ها انداخته می‌شد. گرچه تنها 31% از نامه‌ها در رشته‌های تجارت، تاریخ و روانشناسی بازگردانده شد اما دانشجویان اقتصاد 56% از پاکت‌ها را بازگرداندند. در کل برخلاف ادعای برخی از منتقدین اقتصاد مدرن شواهدی که نشان‌دهنده‌ی رفتار غیراخلاقی اقتصاددانان باشد وجود ندارد.

منبع:

Claar, V., (2010) "Does Studying Economics Change One's Ethics?'' , In Rhona C., Free eds., 21st Century Economics.

---------------------------------------------

[1] Whaples, R., (1995) "Changes in attitudes among college economics students about the fairness of the market" , The Journal of Economic Education , Vol. 26, pp. 308-313.

[2] Carter, J. and M. Irons, (1991) "Are Economists Different, and If So, Why?" The Journal of Economic Perspectives , Vol. 5, pp. 171-177.

[3] Frank, R., T. Gilovich and D. Regan (1993) "Does Studying Economics Inhibit Cooperation?" The Journal of Economic Perspectives , Vol. 7, pp. 159-171.

[4] برای آشنایی با بازی دو راهی زندانی مراجعه کنید به فصل هفدهم از منکیو (2009) مبانی اقتصاد.

[5] Frey, M. and S., Meier (2005) "Selfish and Indoctrinated Economists?", European Journal of Law and Economics , Vol. 19, pp. 165-171.

[6] Yezer, A., R. Goldfarb and P. Poppen (1996) "Does Studying Economics Discourage Cooperation? Watch What we do, not what we say or How we Play", The Journal of Economic Perspectives , Vol. 10, pp. 177-186.