داروسازها چقدر به اخلاق حرفه‌ای پایبند هستند؟
داروسازان در انجام وظایف شغلی خود با چالش‌های اخلاقی زیادی روبرو می‌شوند و این چالش‌ها در نحوه ارائه خدمات آن‌ها تاثیرگذار است. به همین دلیل پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تبریز میزان رعایت اصول اخلاقی داروسازان را مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، اخلاق حرفه‌ای؛ بایدها و نبایدها و اصولی است که صاحبان حرفه‌ها باید به آن‌ها پایبند باشند و رفتاری است که آن‌ها باید در برابر مشتریان و همکارانشان داشته باشند. علم داروسازی نیز که با سلامت و آسایش مردم مرتبط است، از ابتدا معیارها و موازین اخلاقی خاصی داشته است.
در دهه‌های اخیر موضوعاتی مثل حقوق و رضایت بیماران، ارتباط تجارت با خدمات دارویی، انحصارطلبی علمی و… اهمیت زیادی پیدا کرده است. این مسائل سبب شده که تصمیم‌گیری‌های پیچیده، بخشی از زندگی روزمره داروسازان باشد. هنگامی فعالیت‌ها و تصمیمات داروسازان به درستی صورت می‌گیرد که اصول، ارزش‌ها و موازین اخلاقی که بر اساس آن‌ها تصمیمات گرفته می‌شوند، واضح و بدون ابهام باشد.
با توجه به این مسائل؛ مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در سال ۱۳۹۰-۱۳۹۱ طرحی را با عنوان «سند جامع اخلاقی نظام دارویی کشور» تدوین کرد که بخشی از این سند، مربوط به کد و اصول اخلاق حرفه‌ای داروسازی است.
اصول اخلاق حرفه‌ای داروسازی شامل: ۱. احترام به کرامت و خودمختاری بیمار، ۲. سودرسانی به بیمار و جامعه، ۳. ضرر نرساندن به بیمار و جامعه، ۴. عدالت، ۵. همدلی با بیمار و همکاران ،۶. تعالی شغلی، ۷. درستکاری و ۸. همکاری با سایر ارائه‌کنندگان خدمات سلامت، است.
با توجه به اهمیت موضوع، دکتر مصطفی ایماز، دکتر طاهره اعتراف اسکوئی و دکتر مسلم نجفی پژوهشگران دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، در مطالعه‌ای وضعیت رعایت اخلاق حرفه‌ای داروسازی در داروخانه‌ها را از دیدگاه استادان و دانشجویان دانشکده داروسازی تبریز بررسی کردند.
این مطالعه در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۵ انجام شده است و پژوهشگران از طریق پرسش‌نامه به بررسی نظر اساتید و دانشجویان دانشکده داروسازی تبریز، در خصوص رعایت اخلاق حرفه‌ای داروسازان پرداختند.
با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، وضعیت رعایت اصول هشت‌گانه اخلاق داروسازی در حد متوسط و بالاتر است. اما در «ارائه مطلوب مشاوره دارویی به بیماران»، «تعامل با پزشکان»، «تحویل دارو بدون نسخه‌ی معتبر و «پذیرش مسئولیت حرفه‌ای» از سوی داروسازان کاستی‌هایی وجود دارد.
بیشتر دانشجویان و اساتید، عواملی مثل «درآمد ناکافی داروسازان»، «مشکلات اقتصادی داروخانه»، «ایرادهای نظام بیمه»، «عدم فرهنگ‌سازی درباره جایگاه داروساز»، «آموزش ناکافی مسائل اخلاق حرفه‌ای در دانشگاه»، «پزشک‌سالاری نظام سلامت» و «اعطای هدایا از سوی شرکت‌های دارویی» را در رعایت اخلاق حرفه‌ای اثرگذار می‌دانند.
دکتر ایماز و همکارانش در مقاله‌ای که در آخرین شماره مجله «اخلاق و تاریخ پزشکی» به چاپ رسیده است، پیشنهاداتی را برای بهبود رعایت اخلاق حرفه‌ای داروسازان ارائه کرده‌اند.
به گفته این پژوهشگران توجه به فرهنگ‌سازی برای افزایش سطح آگاهی جامعه از حقوق خود و نقش و جایگاه داروساز ضروری است. به علاوه آموزش بیشتر و کاربردی‌تر اخلاق حرفه‌ای در دوره دانشجویی و بعد از فارغ‌التحصیلی می‌تواند به تصمیم‌گیری درست در مواجهه با مشکلات اخلاقی پیش‌آمده با بیماران کمک کند. همچنین نهادینه کردن اخلاق حرفه‌ای در بین داروسازان و رفع مشکلات اقتصادی آنان، نظارت مطلوب بر عملکرد داروخانه‌ها و بازبینی قوانین مربوط به داروسازی در نظام سلامت، باید در کانون توجه قرار گیرد.
