ترامپ به دنبال چیست؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جوان، نگاهی به تاریخ جنگ‌های اقتصادی با محوریت اهداف سیاسی نشان می‌دهد که امریکا نخستین کشوری بود که برای افزایش فشار‌های سیاسی از این ابزار استفاده کرده است که بر همین اساس، کاخ سفید در سال ۱۹۳۷ صادرات نفت به ژاپن را تحریم کرد که در نهایت به وقوع جنگ و بمباران اتمی این کشور انجامید.

از آن روز به بعد، تحریم‌های اقتصادی در لایه‌های مختلف در دستور کار قرار گرفت و تا به امروز ادامه دارد. تحریم نفتی عراق و لیبی طی سه دهه گذشته از همین روش تبعیت می‌کرد؛ امریکا برای فشار بر معمر قذافی و صدام در دهه ۹۰ میلادی فروش نفت این کشور‌ها را با محدودیت مواجه کرد و در نهایت با حمله به این کشورها، به اهداف سیاسی خود نرسید که هیچ، بلکه اوضاع را نیز در این کشور‌ها تا سال‌ها متشنج کرد. اما تحریم‌هایی که علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شد، بسیار شدیدتر و جدی‌تر از تحریم‌های گذشته است به‌طوری که به تأیید بسیاری از کارشناسان حوزه تروریسم اقتصادی، هوشمندانه‌ترین و شدیدترین تحریم‌های اقتصادی جهان علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شد، اما این تحریم‌ها به شکست انجامید.

گرچه با وضع تحریم‌ها، اوضاع اقتصادی کشور دچار رکود شد، ولی این وضعیت به معنای ورشکستگی اقتصادی ایران نیست، چیزی که امریکایی‌ها برای نشان دادن آن از همه توان خود در عملیات روانی بهره می‌گیرند.

جنگ روانی – اقتصادی

امریکا صادرات نفت ایران را به عنوان اصلی‌ترین شریان اقتصادی کشور نشانه گرفته و معتقد است با صفر کردن صادرات نفت کشور، نظام اقتصادی را فلج کند. به جز صادرات نفت، در حوزه پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی و داد و ستد فلزات گرانبها نیز تحریم‌هایی چه به صورت رسمی و چه به صورت غیررسمی اعمال شده‌است که موجب شده راهکار‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها روی میز بیاید.

در این میان، رسانه‌های غربی مانند رویترز و بلومبرگ به همراه برخی رسانه‌های امریکایی در صدد ایجاد فصای روانی هستند که روند سقوط صادرات نفت ایران را تشدید کنند، در حالی که هنوز هم مشخص نیست این تحریم‌ها تا چه اندازه مؤثر بوده‌اند که نمونه ساده آن سخنان دیروز وزیر نفت عربستان بود که گفت: هیچ آمار روشنی از میزان صادرات نفت ایران وجود ندارد.

هرچند معاملات بانکی میان ایران و برخی کشور‌ها سخت‌تر از گذشته‌است، اما به این معنا نیست که بن‌بستی ایجاد شده‌است، موضوعی که غربی‌ها سعی در القای آن در جامعه ایران دارند. فضاسازی روانی که امریکایی‌ها آن را بخش مهم‌تر تحریم‌های اقتصادی می‌دانند، در کتاب هنر تحریم‌ها که توسط ریچارد نفیو نوشته شده به خوبی مشخص می‌کند طرح امریکایی‌ها برای ایجاد انشقاق میان مردم و حاکمیت چیست. در دوره پیشین تحریم‌ها، صادرات کالا‌های اساسی، کالا‌های سرمایه‌ای و دارو تحریم شده بود در شرایطی که صادرات کالا‌های لوکس مانند خودرو‌های پورشه، بنز، بی‌ام و... آزاد بود و به‌راحتی ارز‌های ایران برای خرید این کالا‌ها صرف می‌شد. آنطور که نفیو در کتاب خود می‌نویسد، هدف از این اقدام ایجاد حفره‌ای میان نظام و مردم بود تا جامعه ایرانی با دیدن ویراژ خودرو‌های لوکسی که بدون هیچ محدودیتی وارد ایران می‌شدند، اعتمادشان به نظام را کاهش داده و در نهایت با فشار جامعه از سر بی‌عدالتی، نظام سیاسی را وادار به تبعیت و عقب نشینی کند.

طرح امروز

برخلاف دوره پیشین که اوباما عجله چندانی برای این موضوع نداشت، ترامپ قصد دارد هر چه زودتر تواقق بهتری برای خود آماده کند. برای این مهم روی جنگ اقتصادی حساب ویژه‌ای باز کرده که متحدان منطقه‌ای آن از جمله عربستان و امارات هم وی را یاری می‌کنند. بازی ارزی که سرنخ آن در کشور‌های همسایه و بازار‌های محلی دیده می‌شود، از یک سو و اختلال در توزیع کالا‌های مصرفی مردم از سوی دیگر تبدیل به بستری شده‌است که دشمنان در حال استفاده از آن برای ایجاد جدایی مردم و حاکمیت هستند.

امریکا قصدی برای حملات نظامی به ایران ندارد، زیرا سعی دارد با تشدید جنگ اقتصادی با ایران که فرمانده‌اش فضای مجازی است، بازی خود را به پیش ببرد. گرچه اختلال‌هایی در حوزه توزیع کالا‌های مصرفی وجود دارد ولی این اختلال‌ها در فضای مجازی تحت مانور‌های بزرگنمایی شده‌ای قرار می‌گیرد و سعی در القای این ادعا دارد که اقتصاد ایران در تأمین نیاز‌های اولیه مردمان خود ناتوان است.

تمرکز امریکا برای جلوگیری از تأمین نیاز‌های اولیه مردم مثل مواد غذایی و دارو، فضای ذهنی جامعه را با چالش مواجه می‌کند و این دقیقاً همان موضوعی است که دشمنان قصد ماهیگیری از آن را دارند. بی‌دلیل نیست طی چند ماه اخیر، برخی مسئولان امریکایی با تأکید بر اینکه ایرانی‌ها باید زندگی با رفاهی داشته باشند، منشأ مشکلات معیشتی ایران را سیاست‌های بین‌المللی ایران می‌دانند و می‌گویند حکومت ایران باید به فکر مردم خود باشد.

جنگ اقتصادی که ترامپ علیه ایران تشدید کرده‌است گرچه چیز جدیدی برای جمهوری اسلامی ایران نیست، اما انفعال‌های درونی برای مقابله با این تحریم‌ها به ویژه در مدیریت کالا‌های مصرفی، فضا را در اختیار دشمنان قرار داده‌است. جنگ امروز در زمین اقتصادی است که بار‌ها تجربه شده‌است و با توجه به تجربیات گذشته، عبور از این گردنه کار چندان سختی نیست، اگر بخواهند.