اعزام نیروی انسانی به خارج از کشور؛ آری یا نه؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، گزارش های مرکز آمار کشور حاکی از این است که در سال 1397، سهم جمعیت دانش آموختگان مراکز آموزش عالی بیکار از کل بیکاران 38.5 درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی ها نشان می دهد این شاخص نسبت به سال قبل 1.4 درصد افزایش یافته است.

نتایج همچنین بیانگر این است که در سال 1397، سهم جمعیت شاغل دانش آموخته آموزش عالی از کل شاغلان 23.9 درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. با بررسی تغییرات مشاهده می شود، این شاخص نسبت سال قبل 2.4 درصد افزایش یافته است.

در این ارتباط، یکی از مباحثی که همواره مطرح می شود، اعزام نیروی انسانی به خارج از کشور است؛ سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور چندی پیش اعلام کرد دانش آموختگان و متقاضیان دارای مهارت می توانند برای کار در کرواسی تا بیست و پنجم فروردین ماه امسال در سامانه کاریابی های خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت نام کنند.

همچنین در هفته گذشته هیاتی از کشور کرواسی برای رایزنی در خصوص جذب نیروی انسانی به کشور سفر کرد و نمایندگان و اعضای انجمن کارفرمایی کرواسی در نشستی که در تهران با معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی داشند، از اعزام نیرو به این کشور استقبال کردند.

در این خصوص به سراغ کارشناسان اقتصادی رفتیم تا نظر آنها را در خصوص افزایش آمار بیکاری دانش آموختگان و اعزام آنها به خارج از کشور جویا شویم.

** تعاملی بین دانشگاه و بازار کار نداریم

«پوراندخت نیرومند» کارشناس اقتصادی در بخش اشتغال، گفت: دانش، مهارت و بینش دانشجویان متناسب با بازار کار نیست و اساتید و بدنه دانشگاه ها، شناختی از بازار کار ندارند.

وی تصریح کرد: متاسفانه بودجه ای که به دانشگاه ها اختصاص می یابد مبتنی بر عملکرد آنها نیست و تنها مطابق روال سال های گذشته پرداخت می شود.

نیرومند افزود: دانشگاه های ما بدنبال تئوری گرایی هستند و واحدهای عملی در آنها کمرنگ شده و نظارتی هم بر این مسائل وجود ندارد؛ در حالی که باید کارورزی و کارآموزی پررنگ شود.

این کارشناس توصیه کرد که آئین نامه ارتقای هیات علمی از ارائه مقاله به توسعه تکنولوژی بنگاه ها و هدایت فارغ التحصیلان و دانشجویان به بازار کار و دریافت آموزش های لازم به آنها تغییر کند.

نیرومند اظهارداشت: باید تحلیلی از بازار کار کشور و نیازهای آن داشته باشیم و سپس سرفصل های درسی متناسب با آن به روز شوند.

وی افزود: دولت می تواند ارائه مشوق به بنگاه ها را مشروط به تعامل با دانشگاه ها قرار دهد.

این کارشناس حوزه اشتغال گفت: نحوه تربیت افراد، سیاست های اقتصادی ناهماهنگ و بسیاری عوامل دیگر نیز بر افزایش نرخ بیکاری در کشور تاثیر دارد.

** تمایل70 درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی برای کار در خارج از کشور

نیرومند درباره تمایل نیروی انسانی برای کار در خارج از کشور، گفت: در اکثر نقاط دنیا، میل به اشتغال در خارج از کشور در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی به طور میانگین بالای 70 درصد است.

وی افزود: این میل در آمریکای شمالی و آسیای شرقی به طور میانگین 69 درصد، در منطقه اوراسیا و اروپا 70 درصد، در خاورمیانه و اقیانوسیه حدود 75 درصد و در آفریقا و آمریکای جنوبی به ترتیب 93 و 81 درصد است.

این کارشناس حوزه کار در خصوص اعزام نیرو گفت: معاونت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان سفیر کار وظیفه معرفی نیروی کار به کشورهای متقاضی را برعهده دارد.

وی تاکید کرد: این معاونت می تواند با سیاستگزاری مناسب و هوشمند مانع مهاجرت افراد و دانش آموختگان شود چرا که زیرساخت های لازم در این زمینه نیز وجود دارد.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به علاقه افراد به تحصیل در رشته های فنی و مهندسی گفت: برخلاف دیگر کشورها که افراد تمایلی به این رشته ندارند، اقبال دانشجویان ما به این سمت زیاد است و این امر فرصتی را فراهم کرده است.

به گفته وی، بر اساس اعلام بانک جهانی بیش از 250 میلیون نفر از جمعیت کره زمین مهاجر هستند و بیشتر این مهاجران وجوه نقدی و غیرنقدی به کشور و خانواده خود ارسال می کنند و نزدیک به 700 میلیون خانواده از مزایای وجوه ارسالی مهاجران بهره مند می شوند.

نیرومند افزود: در سال 2017 حجم وجوه ارسالی مهاجران 585 میلیارد دلار بوده که 429 میلیارد دلار از این وجوه به کشورهای در حال توسعه ارسال شده است.

** اعزام نیروی انسانی موجب کاهش نرخ بیکاری و ارز آوری

«حمید حاج اسماعیلی» دیگر کارشناس در حوزه کار در ارتباط با اعزام نیروی کار، گفت: این امر مهمی است که از گذشته مطرح بوده و همواره به دولت ها انتقاد داشتیم و خواهان این بودیم که سفارت های ما وابسته کار تعریف کنند.

وی افزود: کشور ما در بخش فنی و مهندسی، بهداشت و درمان نیروی متخصص خوبی داریم، اما چون بازار کار توسعه نیافته، بسیاری از فارغ التحصیلان بیکار هستند و این هدر رفتن سرمایه های کشور است.

حاج اسماعیلی گفت: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید از گذشته برنامه های جدی تری برای این کار درنظر می گرفت و به کمک وزارت امور خارجه سفارتخانه ها را برای مذاکره با کشورها فعال می کرد.

این کارشناس با اشاره به کهولت سن در کشورهای اروپایی، گفت: آنها نیازمند نیروی کار خارجی هستند و کشور صنعتی و پیشرفته ای همچون آلمان از مهاجرین سوری و عراقی استفاده می کند، در حالیکه با برنامه ای ریزی درست ایران می تواند جایگزین مناسبی باشد.

وی تاکید کرد: در بخش فنی و مهندسی و بهداشت و درمان به دلیل اینکه بازار کار کوچک شده نتوانستیم از آنها استفاده کنیم حتما اینها می توانند نیروهای بالقوه ای برای اعزام به خارج باشند و دانش فنی بیشتری را به کشور بازگردانند. علاوه بر این اعزام نیرو می تواند علاوه بر کاهش نرخ بیکاری، ارز آوری برای کشور داشته باشد.

حاج اسماعیلی تصریح کرد: مبانی اعزام نیرو در قانون کار و حوزه تعاملات سیاسی با کشورهای مختلف وجود دارد و این اقدام درست باید پیش از این توسط مدیران کشور انجام می شد که متاسفانه کوتاهی کردند.

این کارشناس گفت: اگرچه آمریکا کشور ما را تحریم کرده است اما از لحاظ بین المللی تحریم نیستیم و بسیاری از کشورها با ایران رابطه خوبی دارند، بنابراین باید رایزنی ها را شروع کنیم. مطمئن باشید که یک مبنا و باب درست و منطقی و تاثیرگذاری به لحاظ اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیست و هشتم فروردین ماه در حاشیه مراسم گفت و شنود با جمعی از نخبگان جوان کشور که به مناسبت روز جوان در محل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار شد، گفت: در روزهای گذشته سه هزار نیروی انسانی برای اعزام به کشورهای خارجی ثبت نام کردند که 300 نفر از آنها اعزام می شوند و در این خصوص نیز هم اکنون هیاتی از کشور کرواسی که نیازمند 60 هزار نیروی انسانی است و بخشی از آن را به ایران اختصاص داده در کشور حضور دارند و در حال رایزنی هستند.