تدوین گزارش ملی از وضعیت سیلاب‌های اخیر/ لایروبی سدها به صرفه نیست!

اقتصادآنلاین-لیلا میبان؛ شب گذشته وزیر نیرو با حضور در یک برنامه تلوزیونی به تشریح وضعیت مهار سیلاب در کشور پرداخت. اردکانیان درباره شرایط کشور پس از سیلاب های اخیر و پایداری در مناطق سیل زده به ویژه استان های گلستان، لرستان و خوزستان گفت: با توجه به اینکه اکنون در کانون حادثه هسیتم، تمام توان، معطوف به امداد و نجات است و پس از پایداری نسبی، هیات ویژه ای برای تدوین یک گزارش ملی درباره وضعیت سیلاب های اخیر با بهره گیری از ظرفیت های علمی کشور شکل خواهد گرفت.

اردکانیان درباره احتمال وقوع سیلاب مجدد در کشور گفت: سال گذشته، سال آبی خشکی بود، اما در فروردین و اردیبهشت بارش های نسبتا خوبی داشتیم که مجموع آن به 3 میلی متر رسید، اما میزان بارندگی در نیمه اول فروردین میزان بارش ها به 57 میلی متر رسید که 19 برابر سال گذشته و 3 برابر میانگین 5 ساله بود. تاکنون 174 درصد نسبت به سال گذشته و 45درصد نسبت به میانگین 50 ساله بارش داشته ایم.

وی با اشاره به حجم آب ورودی به سد های کشور طی 20 روز اول فروردین امسال گفت: 38 درصد کل آورد سدها در طی این سه هفته رخ داد و 51 میلیارد متر مکعب آبی پشت سدها ذخیره شده است که از ابتدای سال آبی جاری تاکنون وارد شده است بسیار بالا است.

وزیر نیرو درباره توجیه اقتصادی لایروبی در سدها گفت: عمر مفید سدها به معنی شکستگی یا ترک در سد نیست، بلکه پر شدن سد از رسوب است که به معنای اتمام عمر آن معنی می شود. در بسیاری از مواقع ساخت سد جدید، ارزانتر از لایروبی است. ظرفیت سد دز حجمی معادل 2.6 میلیارد مترمکعب است که در سیلاب اخیر 9 میلیارد مترمکعب آب ورودی را مدیریت کرده است که سه برابر حجم خود خروجی داشته است.

او با اشاره به میان بخشی بودن مدیریت آب گفت: اساتید دانشگاه، کارگروه های پیش بینی هشدار سیل، هیدرولوژی، عمران، مدیریت بحران و امداد و نجات، مدیریت ریسک و بیمه، موضوع شهرسازی، جنبه های اجتماعی، حقوقی، محیط زیست، کشاورزی، منابع طبیعی و حتی اقتصاد در مدیریت سیل اثرگذار هستند.

اردکانیان در پاسخ به مقایسه وضعیت سیلاب ها در ایران با سایر نقاط جهان گفت: نمی خواهم منکر وجود زمینه هایی برای بهبود کار شوم، اما همکاری هایی که در اوج بحران وجود دارد می تواند قبل از بحران نیز وجود داشته باشد.

اردکانیان با اشاره به اینکه خشک سالی و ترسالی، نتیجه طبیعی کم بارشی و پربارشی هستند گفت: اصل سیل اجتناب ناپذیر است و باید خسارات مورد بحث واقع شود. با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک ایران نقاط مثبت سیل برای کشور مهم است. در اروپا سیل تنها خسارت است به لحاظ پربارشی این اقلیم، اما در ایران پربرکت است.

او با اشاره به سهم بزرگ سیلاب در سبد بلایای طبیعی دنیا گفت: آمار سازمان ملل در دو دهه اخیر نشان می دهد 56 درصد جمعیت دنیا تحت تاثیر سیلاب و خسارت های آن بوده اند. باید توجه کرد که بین میزان خسارت سیل و توسعه یافتگی رابطه مستقیم وجود دارد و هرچه کشورها صنعتی تر باشند، خسارات سیل بیشتر است.

وزیرنیرو درباره پیشگیری از خسارات سیل با توجه به ساخت وساز در بستر رودخانه ها و نسبت رسیدگی به شرایط  سیل زدگان در مقایسه با دنیا گفت: گزارش عملکردی ما در دنیا پس از عبور از این مرحله شاخص خواهد شد. در جریان سیلاب های کشور برق 2400 روستا قطع شد و اکنون برق 35 روستا قطع است.  میزان خسارت به تاسیسات برق 650 میلیارد تومان بوده است. همچنین آب 3800 روستا در جریان سیلاب های اخیر قطع شد که اکنون به 52 روستا رسیده است. به بخش آب شهری و روستایی 1200میلیارد تومان خسارت وارد شد و 250 میلیارد تومان نیز خسارت تاسیسات آب منطقه ای بوده است. در مجموع 2100 میلیارد تومان در بخش آب و برق خسارات برآورد شده است و عملکرد امداد و نجات راندمان بالایی داشت.

او درباره فاضلاب های سطحی جاری شده به ویژه در شهر اهواز گفت: به دلیل آماده  نبودن سیستم جمع آوری آب های سطحی مشکل فاضلاب در سطح اهواز وجود دارد اما اکنون تاحدودی کنترل شده است. اکنون در غرب اهواز که هنوز شبکه فاضلاب کامل نشده است، مشکلاتی وجود داردکه ممکن است تا دو ماه آینده باقی بماند.

اردکانیان  با گله از جامعه دانشگاهی نیز گفت: جامعه دانشگاهی در این ایام کم کاری داشتند، اکنون زمان آگاهی رسانی است، ما مسئولیت اجرایی را برعهده داریم و آنها باید دست به کار می شدند.

او در پاسخ به سوالی درباره بی توجهی به هشدارهای هواشناسی گفت: تا زمانی که این بخش ها به لحاظ کارشناسی بررسی نشود، اظهار نظری ندارم، اگرچه نقش فناوری در این حوزه تعیین کننده است. اکنون نباید بیان شود که این موضوع صددرصد قابل پیش بینی بود، پیش بینی های بلندمدت نشان داد که در شرایط خشک سالی به سر می بریم، اما با اتفاقاتی که افتاد متفاوت بود، و هرچه به زمان وقوع حادثه نزدیک تر شدیم، پیش بینی دقیق تر شد. هشدار دقیق دو روز قبل از زمان وقوع سیل در تاریخ 25 اسفند صادر شد.

 وی درباره مسئولیت حفظ حریم رودخانه ها نیز گفت: براساس تبصره 1 ماده دو قانون توزیع عادلانه آب سال 61، تعیین پهنای بستر رودخانه ها و مسیل ها برعهده وزارت نیرو می باشد، براساس تبصره 3 ماده دو، ممنوعیت دخل و تصرف با اجازه و ورود وزارت نیرو و قانون پیشگیری خطر و مبارزه برعهده وزارت کشور می باشد. ماده 5 آیین نامه تعیین بستر بر ضرورت همکاری نهادها و سازمان های دولتی برای مبارزه با سیل تاکید می کند.

او درباره وضعیت ظرفیت آبی کشور گفت: سال گذشته در 310 شهر تنش آبی وجود داشت، اما اکنون 44 تالاب کشور، بین  40 تا 100 درصد پرآب هستند که در رویا هم دیده نمی شد. اکنون 76 درصد ذخایر سدها پر است و بعضی مخازن برای سیلاب های احتمالی خالی مانده است.

او درباره وضعیت تالاب هامون نیز گفت که این تالاب اکنون کمی بیش از 10 درصد پر شده است که این اتفاق از عواید مثبت سیلاب های اخیر بوده اند.

وزیر نیرو درباره وضعیت آب و برق با توجه به بارش های رخ داده در تابستان نیز گفت: تاکید بر مدیریت مصرف است، اما به نظر می رسد درصورتی که به سمت پرمصرفی حرکت نکنیم، مشکلی وجود ندارد.

اردکانیان با اشاره به اینکه بخشی از عواید سرمایه گذاری صنعت آب و برق به ساخت سدها اختصاص می یابد گفت: 16هزار و 206 میلیارد تومان سرمایه گذاری در صنعت آب و برق انجام شد که بخشی از این سرمایه گذاری به ساخت سدها، تخصیص داده شد، 40 تصفیه خانه آب و فاضلاب ساخته شد و 8 واحد نیروگاه حرارتی نیز به مدار وارد شد.

در اینجا بیان این نکته ضروری است که در جریان سیل اخیر، شهرستان های استان مازندران به ویژه بابل مواجه شدند که این اتفاق به دلیل مشکلات رخ داده در سیستم نگه داری آب سدها بوده است.

وی درباره اقدام دیرهنگام در لایروبی رودخانه ها نیز گفت: طی سال های 96 و 97، به طور متوسط سالانه 350 کیلومتر عملیات لایروبی در سطح رودخانه ها انجام شد. در کشور ۷۶۰۰۰ کیلومتر رودخانه دایمی داریم که تاکنون 1665 کیلومتر کار انجام شده است و تا 1400 لایروبی رودخانه ها به 1970کیلومتر خواهد رسید. باید با همکاری شهرداری ها و وزارت کشور، نقاط کلیدی که فاقد آب گذری هستند شناسایی و اعلام شود. گفتنی است در سه سال گذشته 2400 نقطه شناسایی شده است.

بیان این نکته نیز لازم است که یکی از مهمترین عوامل تشدید خسارات سیل اخیر، لایروبی نکردن رودخانه ها بوده است.