اثر باربد گلشیری کجاست؟

بااین حال موزه‌ی معاصر تهران عمدتا در نگهداری گنجینه‌ی خود دچار چالش بوده است و بارها نقد هایی به نوعِ نگهداری، خارج کردنِ اثر هنری و نمایش آن وارد آمده که معمولا هم با پاسخ های قانع کننده همراه نبوده است.

به تازگی و پس از حراج تهران دو ادعا درباره‌ی آثارِ هنرمندان جوان ترِ هنر معاصر ایران پیش آمد که هیچ کدام به نتیجه و شفاف سازیِ کامل منتهی نشد.

"باربد گلشیری"، بعد از برگزاری دهمین دوره‌ی حراجی تهران، در فضای مجازی نوشت: "غلامرضا نامی" در سال 1382 ، آثار برندگان دو سالانه‌ی ششم نقاشی را به نمایندگی از موزه هنرهای معاصر خرید، کار من و "رکن‌الدین حائری‌زاده" را او به نمایندگی از موزه خرید. کار حائری‌زاده از حراج تهران سردرآورد و کار من انگار مفقود است.

"با موزه چند بار تماس گرفتم. نامه نوشتم. دست آخر با امین اموال مرکز توسعه‌ی هنرهای تجسمی صحبت کردم. از کار من مطلقاً اثری نیست. انگار هرگز دست آن‌ها نبوده. «بهرام پر راستی نمی‌بیند» کجاست؟ اثری با ارتفاع ۲۵۵ سانتی‌متر که گم نمی‌شود! "

از سوی دیگر "احسان آقایی"، رئیس موزه هنرهای معاصر(که به تازگی به این سمت منصوب شده)به روزنامه ابتکار گفته است: " خرید آثار هنری توسط موزه هنرهای معاصر عملا غیرممکن است چون موزه مجوز این کار را ندارد. موزه، بخشی از دولت است و دولت باید برای خرید آثار مجوز‌های لازم را تهیه کند که نیازمند پروسه‌ای طولانی است. در کنار موزه و مرکز هنرهای تجسمی، موسسه حمایت‌کننده‌ای وجود دارد به نام "موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر". خرید توسط موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر صورت می‌گیرد و مالکیت آثار متعلق به این موسسه است. اگر این موسسه بعدا تشخیص بدهد که اثر مناسب موزه است، این اثر را به موزه اهدا می‌کند. اساسنامه موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، به این موسسه این اجازه را می‌دهد که اثری را خریداری کند و بعد آن را بفروشد و از منافع آن برای پیشبرد اهداف هنرهای تجسمی استفاده کند."

در این باره "کاوه راد" حقوق دان و مشاور حقوقی انجمن های هنری به اقتصاد هنر آنلاین گفته است: " اگر کسی از موزه نمایندگی داشته باشد، می تواند برای موزه خرید کند، اگر نداشته باشد خرید شخصی می شود، در این باره موزه است که باید اعلام موضع بکند. اما اگر اثری جز گنجینه‌ی موزه باشد، جز اموال موزه است و قابلیت فروش ندارد.

"راد" افزود: از مشکلات بزرگ خرید و فروش آثار هنر های تجسمی این است که بازار آن شفاف نیست. نه فروشندگان، نه خریداران و نه حتی ساز و کار حراجی. همه جای جهان این روابط و ساز وکار ها مشخص است و اگر مثلا در تهران 4 دفتر حقوقی وجود داشت که ارزیابی مالکیت اثر، مالکان قبلی اثر، انتقالات و حتی اصالت اثر را پوشش می داد، اوضاع بهتر می شد، در حالی که بازار فروش آثار تجسمی مبهم است و این بی اعتمادی را هم برای سرمایه گذار خارجی و هم برای سرمایه گذار داخلی در فضا ایجاد می کند. سرمایه گذاری زمانی توسعه پیدا می کند که شفافیت وجود داشته باشد. وقتی شفافیت وجود ندارد، نباید برای بالا رفتن اعداد فروش در حراجی ها خوشحال بود.

در باره‌ی ادعای آقای گلشیری از آن جا که صورت ماجرا را نمی دانیم و موزه است که باید شفاف سازی کند، الان اظهار نظر بدون مستندات هیجان زده است."

با این حال موزه از شفاف سازیِ موضوع طفره می رود و پاسخگو نبوده است و علی رغم پیگیری های خبرنگار اقتصاد هنر آنلاین موفق به صحبت با مدیرت موزه نشد. موزه‌ی هنرهای معاصر تهران علاوه بر خرید و نمایش آثارِ هنریِ موجود در گنجینه، وظیفه‌ی نگهداری و اعلام وضعیتِ آثار هنری را هم بر دوش دارد. در نتیجه سرنوشتِ اثرِ "باربد گلشیری" می تواند نمونه ای کامل و مشتی باشد نمونه‌ی خروار از نوعِ برخورد، نگهداری و شکلِ پاسخگوییِ تنها مرجعِ رسمی و دولتیِ ایران در هنرهای تجسمی.

به این منظور "اقتصاد هنرآنلاین" بر اساسِ میثاقِ رسانه ای خود این موضوع را پی گیری می کند و در گزارش های بعدی نتیجه را اعلام خواهد کرد.