حاشیه‌های پررنگ‌تر از متن نشست ضد ایران لهستان

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، اگرچه مقام های آمریکایی و لهستانی مدعی هستند موضوع نشست در حال برگزاری «صلح و امنیت در خاورمیانه» به مسائلی کلی و در سطح کلان منطقه می پردازد اما ناگفته پیداست دست چین کردن دعوت شدگان و حضور تعدادی از مقام های کشورهای خاص نشان از اهدافی مبهم و نامشخص می دهد که دشمنی با ایران تنها بخشی از آن را تشکیل می دهد.

انتظارات متعدد و گاهی متناقضی از نشست امنیتی در ورشو مطرح می شود. تحلیلگران یکی از مهمترین جنبه ها از این نشست را آشکارتر شدن دشمنی آمریکا و اروپا می دانند به گونه ای که سیاست های هر دو طرف در جهت بی تاثیرکردن خط مشی های طرف مقابل دنبال می شود. از طرف دیگر برخی کارشناسان و حتی رسانه های غربی یکی از اهداف جنبی نشست را نمایش نیمه رسمی از آشتی میان کشورهای عربی با سران رژیم صهیونیستی می دانند.

نشستی با اهداف گوناگون

اینگونه به نظر می رسد که ایالات متحده، کشورهای اروپایی و حتی برخی از دیگر کشورها هر یک با علاقه مندی خاصی به این نشست وارد شده اند و اهداف جنبی خود را از کنفرانس به اصطلاح صلح در خاورمیانه دنبال می کنند. شاید علت آن باشد که هدف کاخ سفید تنها دورهم جمع کردن تعدادی از کشورها بود و واشنگتن نتوانسته است چشم انداز منسجمی را برای خود و این کنفرانس طراحی و اجرا کند؛ شاید هم اهدافی را فراتر از هماهنگی گروهی از کشورها دنبال می کند.

اگرچه در ورشو شاهد گردهمایی مجموعه ای از کشورها با علایق غیر هماهنگ هستیم، اما مهمترین تحلیل ها از زاویه روابط ایالات متحده و اتحادیه اروپا به موضوع نشست ورشو توجه کرده اند. تارنمای خبری «المانیتور» در گزارش خود به این موضوع پرداخته است که آیا این نشست می تواند این دو قدرت را با یکدیگر متحد سازد.

گزارش در پاسخ به این سوال آورده است که نشست صلح و امنیت در خاورمیانه ممکن است نقطه عطفی در سیاست خارجی دونالد ترامپ در قبال ایران باشد. با اینکه لهستان تلاش کرد تا از نگرانی های ایران کم کند، اما بسیاری از مقام های آمریکایی در سخنان خود بر تمرکز این نشست بر ایران تاکید کردند.

به نوشته این گزارش کاخ سفید به ویژه در دوره ترامپ اقدامات گوناگونی را علیه تهران انجام داد که در هیچیک از آن ها به نتیجه دلخواه خود دست پیدا نکرد. از این رو نشست در لهستان ادامه همان روندها در سیاست خارجی ایالات متحده علیه تهران دیده می شود که اکنون پس از شکست واشنگتن در ایجاد ائتلاف جهانی علیه ایران پیگیری می گردد.

در فوریه سال 2018 (بهمن سال 1396) درست سه ماه قبل از خروج ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران، ترامپ میزبان دیداری غیرمتعارف با نمایندگان اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد بود که در آن بر فعالیت های ایران در منطقه توجه خاصی شد. اما این دیدار آنگونه که انتظار می رفت برای کاخ سفید نتیجه بخش نبود و حتی پس از آن حمایت ها از برجام بیشتر هم شد. ترامپ در یک اقدام شگفت آور دیگر در ماه سپتامبر ریاست نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد را برعهده گرفت تا ضمن بررسی مسائل مربوط به اشاعه هسته ای گریزی هم به موضوع ایران هم بزند.

تارنمای خبری تحلیلی «ان.پی.آر» در گزارشی تاکید کرد با این حال هنوز اتحادیه اروپا بر سر خروج واشنگتن از توافق هسته ای با ایران مخالف ایالات متحده باقی ماند.

این گزارش نیز نشست در ورشو را تلاش آمریکا برای جلب حمایت در حوزه هایی جدید علیه ایران توصیف کرد و افزود حضور «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در لهستان و برنامه ریزی جامعی که برای نشست صورت گرفته است، نشان دهنده اهمیت کنفرانس برای آمریکا است اما هنوز تعدادی از کشورها اروپایی با رویکرد ایالات متحده در مقابل ایران بویژه خروج از توافق برجام مخالف هستند و آن را آشکار کرده اند.

آمریکا به دنبال شکاف در اروپا

از آنجا که هدف واقعی از این نشست هنوز آشکار نشده ، باید منتظر گذشت زمان بود اما بسیاری از مقامات 70 کشور دعوت شده به لهستان یا در آن شرکت نکردند یا اینکه در سطحی بسیار پایین وارد آن شده اند. با این حال «برایان هوک» نماینده ویژه کاخ سفید در امور ایران مدعی است همین که برخی وزرای خارجه اروپایی همچون از انگلیس و ایتالیا در نشست ورشو حاضر هستند برای ایالات متحده راضی کننده است.

شبکه خبری «بلومبرگ» در زمینه اختلاف نظرها در برگزاری این نشست عنوان داشت با اینکه ایالات متحده علاقه دارد در این نشست تنها درباره ایران گفت وگو شود، اما اروپا به شدت با آن مخالف است.

به نوشته این شبکه آمریکایی، با حضور پومپئو در کنفرانسی که ایالات متحده حامی اصلی آن است در مورد همه موضوع ها از جمله ایران مذاکره صورت می گیرد اما همزمان دیدگاه مخالف اروپایی ها صریح تر نمایان شده است. در گذشته اندک زمانی پس از اعلام برگزاری نشست ورشو، سه کشور اروپایی از راه اندازی کانال ویژه مالی با ایران خبر دادند. پیام نهایی شدن اجرای این طرح برای وزارت امور خارجه آمریکا روشن است که می گوید اگر می خواهید اروپا با شما در کنفرانس امنیت خاورمیانه همکاری کند از تمرکز بر ایران خودداری کنید.

به نوشته بلومبرگ، این اختلاف ها باعث شد تا اهداف گوناگونی از این نشست مطرح شود و هر شرکت کننده ای از آن خواسته ای داشته باشد. خواسته «جرمی هانت» وزیر امور خارجه بریتانیا، پرداختن به جنگ در یمن و حملات عربستان و امارات به این کشور است. «جرالد کوشنر» هم به دنبال پیشبرد طرح صلح میان اسرائیل و فلسطین است و برخی هم موضوعاتی نظیر امنیت سایبری یا حتی موضوع سوریه را مهم تر می دانند. البته در ظاهر ایران بخش مهمی از برنامه نشست را تشکیل می دهد، حال آنکه پومپئو موضوع جدیدی برای عرضه ندارد و همان ادعاهای قبلی در مورد سیاست های مخرب ایران را تکرار می کند.

تحلیلگران پیش از این نشست هم پیش بینی می کردند در ورشو ، مقام های ایالات متحده آمریکا تغییری در خط مشی های خود در مورد ایران ایجاد نمی کنند و کماکان بر ایجاد یک اجماع بین المللی علیه تهران تلاش دارند که البته این بار با چهره هایی متفاوت وارد عرصه می شوند. بر این اساس آن ها دچار شکاف های شدیدی با اتحادیه اروپا هستند و انتخاب ورشو به عنوان نخستین دولت اروپایی که از رویکرد کاخ سفید پیروی می کند حائز اهمیت است. اگرچه ورشو منفعتی را در تقابل با ایران کسب نمی کند اما در واقع لهستان در مقابل تلاش های اروپا برای مقابله با تاثیر تحریم های واشنگتن موضع گرفته است. پیش از این نیز ورشو یکی از نخستین پایتخت هایی بود که ترامپ پس از ریاست جمهوری در سفر به اروپا برگزید.

در عمل لهستان اکنون به نوعی ابزار سیاست های کاخ سفید علیه اتحادیه اروپا نیز به شمار می رود. تحلیلگران به زمان برگزاری این نشست که اندکی پیش از نشست امنیتی مونیخ برگزار می شود هم با این دید می نگرند، زیرا نشست مونیخ در تقویم سیاسی اتحادیه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. حال واشنگتن با این کار خود به جنگ با مکانیسمی می رود که سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا برای ادامه تجارت با ایران در پیش گرفته اند. بنابر این تحلیل نوع زمان بندی دیدار در ورشو حکایت از تلاش ایالات متحده از حداکثر سازی اختلاف ها در اروپا و افزایش شکاف میان اعضای این اتحادیه به ویژه در موضوع ایران دارد.

براساس نگاه شبکه آمریکایی بلومبرگ، در کنار همه این مسائل شاید مهمترین حاشیه پررنگ نشست لهستان، برگزاری میهمانی شامی است که در آن بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل با برخی وزرای امور خارجه کشورهای عربی از امارات، عربستان و غیره بر سر یک میز حاضر می شوند. تعارف های دیپلماتیکی میان آن ها رد و بدل می گردد و عکس های رسمی نیز گرفته می شود. با نشست ورشو رابطه خاموش اسرائیل با رقیبان پیشین منطقه ای تا حدود زیادی آشکار می شود.