چگونه کلاه شیفتگان مهاجرت را می‌توان برداشت؟
"از هر ۱۰۰ جوان ایرانی ۴ نفر در صف مهاجرت به کانادا و استرالیا ایستاده و پرونده باز مهاجرت به این دو کشور را دارد."
به گزارش اقتصادآنلاین ، روزنامه شهروند نوشت: تب مهاجرت به کانادا این روزها حسابی داغ شده است. رئیس انجمن دفاتر مسافرت‌های هوایی می‌گوید: «تعداد متقاضیان دریافت ویزای کانادا نسبت به ٢ سال پیش ١٠ برابر شده است. همین مسأله سختگیری سفارت این کشور را نسبت به گذشته بیشتر کرده است.» به گزارش ایلنا در ماه اکتبر و نوامبر سال٢٠١٨ میلادی، حدود ٨٠ درصد از ایرانیان متقاضی اخذ ویزای کانادا از سفارت این کشور ریجکت شدند و برخی هم به دلیل جعل مدارک و ارسال مدارک تقلبی، برای ٥ سال وارد لیست سیاه سفارت شدند. هرچند که حرمت‌الله رفیعی نسبت به درستی این آمار تردید دارد، اما تاکید می‌کند تعداد کسانی که موفق به دریافت ویزای اقامت در این کشور نمی‌شوند، بیشتر شده است.
١,٥ میلیون ایرانی در صف مهاجرت به کانادا و استرلیا
این روزها احتمالا به دلایل اقتصادی تب و تاب مهاجرت در ایران بالا گرفته است. شواهدی هست که نشان می‌دهد، ایرانیان زیادی به مهاجرت فکر می‌کنند. به گفته حسین عبده تبریزی، اقتصاددان و مشاور وزیر راه و شهرسازی، ١,٥ میلیون ایرانی در صف مهاجرت به کانادا و استرالیا قرار دارند. این عدد، در مقایسه با هر عدد و رقم دیگری، تامل‌برانگیز است. ١.٥ میلیون نفر تقریبا معادل ۲ درصد جمعیت کل ایران و ۴ درصد جمعیت جوان زیر ۳۰ سال است. یعنی احتمالا از هر ۱۰۰ جوان ایرانی ۴ نفر در صف مهاجرت به کانادا و استرالیا ایستاده و پرونده باز مهاجرت به این دو کشور را دارد. این عدد همچنین بین ۲۵ تا ۳۰ درصد جمعیت کل مهاجران ایرانی است که طی ۴۰ سال گذشته از کشور خارج شده‌اند. از این گذشته تعداد متقاضیان ایرانی مهاجرت به کانادا و استرالیا، در مقایسه با آمارهای این کشورها نیز عجیب به نظر می‌رسد. رکورد یک ساله مهاجرت به کانادا ۳۲۰ هزار مهاجر طی سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ بوده است. آمار کل مهاجران استرالیا نیز در سال ۱۶-۲۰۱۵ کمی بیش از ۱۸۰ هزار نفر بوده است. با این حساب بر مبنای مدارک و اسنادی که عبده تبریزی داده، صف ایرانیان متقاضی مهاجرت، ۳برابر کل ظرفیت مهاجرپذیری دو کشور است. این تازه آمار متقاضیان مهاجرت قانونی به کشورهایی است که شرایط سخت اقتصادی یا تخصصی برای مهاجرت تعیین کرده‌اند. می‌توان با قطعیت گفت تقریبا همه متقاضیان مهاجرت به این دو کشور یا صاحب تخصص ویژه‌اند یا صاحب سرمایه. به جز این دو کشور و به جز این ١.٥ میلیون نفرحتما کسان دیگری هم هستند که به ترک وطن فکر کرده و برای آینده‌شان نقشه مهاجرت کشیده‌اند. اگر بخواهیم تصویر دقیقی از تمایل به مهاجرت در شرایط کنونی داشته باشیم، باید جمعیت کسانی را که از راه‌های دیگر دنبال مهاجرت به این دو کشور و کشورهای دیگر می‌گردند به این آمار اضافه کنیم، ایرانیانی که برای کار یا زندگی به کشورهای منطقه مثل امارات یا ترکیه و گرجستان می‌روند، ایرانیانی که متقاضی سفر و اقامت در اروپا هستند، کسانی که خیال اقامت در آسیای جنوبی دارند و کسانی که هر سال با هزار امید و آرزو فرم لاتاری ایالات متحده آمریکا را پر می‌کنند.
کلاهبرداری میلیاردی از شیفتگان مهاجرت
تب مهاجرت بازار کلاهبرداری از شیفتگان خروج از ایران را حسابی داغ کرده است. «اقامت و اخذ ویزای اروپا و آمریکا فقط با پرداخت ۱۴میلیون تومان»، «مهاجرت به اروپا با کمترین هزینه» و «شهروند استرلیا شوید» تنها بخشی از تبلیغاتی هستند که این روزها در فضای مجازی حسابی دست به دست می چرخند. کلاهبردارانی که برای کسب سود دست به هر ترفندی می‌زنند، حالا متوسل به عناوینی همچون «ویزای تضمینی کانادا با ضمانت صد درصدی» شده‌اند. اما در حالی برخی از آژانس‌های هواپیمایی و فعالان حوزه گردشگری از این عنوان استفاده می‌کنند که صدور ویزا هم به تنهایی برای ورود به خاک کانادا کافی نیست و آنگونه که رئیس انجمن دفاتر مسافرت‌های هوایی می‌گوید، هیچ ویزایی تضمینی نیست و تبلیغاتی از این دست دروغ بوده و با متخلفان برخورد می‌شود.
همچنین هنگام ورود، افسر گمرک یا اداره مهاجرت از شما سوالاتی خواهند پرسید تا مطمئن شوند همچنان شرایط اخذ ویزا را دارید و قصد ماندن بیش از مدت مقرر را در کشور کانادا نخواهید داشت. با داشتن ویزای ۵ ساله کانادا تا ۵ سال، شما می‌توانید هر سال به آن کشور سفر کنید، ولی توجه داشته باشید که اقامت شما بیشتر از شش ماه نباشد و قبل از اتمام شش ماه از کشور کانادا خارج شوید.
شینگن الزامی است یا نه؟
توجه داشته باشید که داشتن ویزای شینگن در پاسپورت در اخذ ویزای ٥ ساله کانادا تاثیرگذار است ولی، الزام صددرصدی به داشتن ویزای شینگن نیست. رفیعی در این باره می‌گوید: «به طور قطع کسی که ویزای شینگن دارد یا سفرهای خارجی زیادی را به کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی داشته باشد، راحت‌تر موفق به دریافت ویزا می‌شود اما هیچ چیز صددرصدی نیست.»
به گفته رئیس انجمن دفاتر سفرهای هوایی، برخی از کلاهبرداران برای اینکه از مسافر ایرانی پول بیشتر بگیرند یا این گونه نشان دهند که کار شاقی می‌کنند چنین موضوعاتی را مطرح می کنند.
جریمه سنگین در انتظار جاعلان لیبل
یکی دیگر از دروغ‌هایی که این روزها در مورد گرفتن ویزای کانادا با آن مواجه می‌شویم این است که برخی از آژانس‌ها یا کارگزاران این حوزه ادعا می‌کنند که برای گرفتن ویزای تضمینی کانادا متقاضی، برچسب تقلبی ویزای شینگن به پاسپورت ایشان الصاق می‌کنند. آن گونه که رئیس انجمن مسافرت‌های هوایی می‌گوید: «چسباندن لیبل صوری ویزای شینگن یک جعل سند است و همین طور به تنهایی معتبر نیست، بلکه باید مهر ورود و خروج از کشور مربوطه را داشته باشد و نیز در صورت اطلاع سفارت کانادا و سفارت کشور حوزه شنگن مربوطه، جریمه سنگینی در انتظار متقاضی ویزا خواهد بود و تا ٥ سال از اخذ ویزای کانادا محروم خواهد شد.»
بیشترین دلایل مهاجرت از ایران
فروردین امسال بود که مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار در بررسی مطالعات خود به علل مهاجرت جمعیت شاغل و جمعیت بیکار کشور پرداخته و عوامل متعددی را در این زمینه تاثیرگذار دانسته بود.
بررسی این مرکز نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۶ بیشترین علت مهاجرت جمعیت شاغلان، پیروی از خانواده و جست‌وجوی کار بوده است؛ به نحوی که پیروی از خانواده با ۴۹.۸ درصد اصلی‌ترین دلیل مهاجرت به شمار می‌رود و پس از آن جست‌وجوی کار با ۹.۷ درصد و یافتن شغل بهتر با ۷.۵ درصد در رتبه‌ها‌ی بعدی قرار می‌گیرند. البته کمترین علت مهاجرت این قشر نیز مربوط به «تحصیل»، «پایان تحصیل» و «انجام خدمت وظیفه» بوده است.
مطالعات مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار حاکی است که این نسبت در مناطق شهری و روستایی اگر چه متفاوت است ولی از یکدیگر تبعیت می‌کند؛ به نحوی که در نقاط شهری بیشترین علت مهاجرت در سال گذشته به دلیل «پیروی از خانواده» با سهم ۵۲ درصدی، «جست‌وجوی کار» با سهم ۹.۹ درصدی و «جست‌وجوی کار بهتر» با سهم ۷.۸ درصدی بوده و در نقاط روستایی نیز همچون مناطق شهری بیشترین دلیل مهاجرت به «پیروی از خانواده» با سهم ۳۹.۱ درصدی، «پایان خدمت وظیفه» با سهم ۱۶.۸ درصدی و «جست‌وجوی کار» با سهم ۶.۸ درصدی تعلق دارد.
این در حالی است که محمدرضا جوادی یگانه عضو هیأت علمی دانشگاه تهران چندی پیش در حساب توییتری خود نوشته بود: «یک میلیون و ششصد هزار ایرانی، در سال ٢٠١٦ تقاضای ویزای تنوع فرهنگی و نژادی آمریکا را داشته‌اند یعنی رتبه سوم در جهان.»
مقصد مهاجرت‌ها کجاست؟
«آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه و کانادا بیشترین ایرانی‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.» این خبری است که بهار امسال قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل بیان کرده است. اگر آمارهای سازمان‌های مختلف درباره جمعیت ایرانی‌ها در کشورهای خارجی را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که از ٦ میلیون ایرانی که در کشورهای خارجی زندگی می‌کنند، فقط حدود ٣ میلیون و ٥٠٠ تا ٤ میلیون ایرانی در این پنج کشور زندگی می‌کنند. در حال حاضر، حدود یک میلیون نفر ایرانی در آمریکا اقامت دارند که افراد تحصیلکرده زیادی در میان آنها یافت می‌شود. همچنین گزارش صندوق بین‌المللی پول در سال ٢٠٠٩ نشان می‌دهد ایران در میان ٩١ کشور، رتبه نخست را در مهاجرت نخبگان کسب کرده است.
بررسی آمارهای مهاجرت به کانادا و استرالیا نشان می‌دهد طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ حدود ۲۱۸ هزار نفر در قالب مهاجر، دانشجو یا نیروی کار وارد کانادا شده‌اند. از این میان ۱۱۷ هزار نفر با ویزای مسافرتی وارد خاک کانادا شده‌اند. کمتر از ۶۰ هزار نفر به عنوان مهاجر با مجوز اقامت دائم به این کشور آمده و بقیه ویزای دانشجویی یا کار روی گذرنامه‌‌شان مهر شده است. از سوی دیگر طبق آمارهای رسمی، تعداد کل درخواست ویزای کانادا در ۶ سال گذشته ۲۴۱ هزار مورد بوده که کمتر از ۱۰۰ هزار تا از آنها مربوط به مهاجرت یا ویزای کار و دانشجویی بوده است.
بر اساس آمار مشابه در استرالیا هم تعداد ایرانیانی که در فاصله سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ با ویزای موقت به این کشور رفته‌اند بیشتر از ۴۱ هزار نفر نیست. از سوی دیگر محاسبات فکت‌نامه بر اساس الگوی آمارهای موجود در مرکز همکاری‌های اقتصادی نشان می‌دهد جمعیت ایرانی‌تبارهای کشورهای توسعه یافته در فاصله سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷، حدود ۶۰۰ هزار نفر افزایش یافته است.
