توسعه بورس‌کالا ضرورتی برای اقتصاد

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تسنیم، مصطفی بیاتی، کارشناس بازار سرمایه طی گفت و گویی عنوان کرد: بورس کالا در این سال ها نقش ویژه ای در بهبود شرایط صنایع مختلف و تولید کشور داشته و امروز مسوولان نیز به این موضوع اذعان دارند. در این میان اتفاق نظری که پس از یک دهه از سپری شدن عمر بورس کالا باید وجود داشته باشد، عرضه محصولات زنجیره تولید در این بازار است تا شاهد شفافیت حداکثری و تعادل هر چه بیشتر بازار کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطه ای باشیم.  

وی در ادامه با طرح این پرسش که چرا توسعه بورس کالا برای کشور یک ضرورت است؟ گفت: فعالان قدیمی و بنام صنعت کشور شرایط پیش از تاسیس بورس کالا و جولان واسطه ها و زیان تولیدکنندگان را به یاد دارند. اما با راه اندازی بورس کالا، کنار گذاشتن قیمت گذاری دولتی و واقعی شدن قیمت ها، سودهای واقعی به سمت تولید سرازیر شد و توسعه صنایع در بخش بالادستی و پایین دستی سرعت گرفت.

بیاتی در خصوص شفافیت حاکم بر معاملات بورس کالا نیز اظهار داشت: عرضه کننده هر کالایی در بورس از روز قبل اقدام به انتشار اطلاعیه عرضه کرده و جزییات عرضه را برای عموم منتشر می کند. به طور کلی وقتی کالایی در بستر بورس کالا قرار است به فروش برسد، نوع، کیفیت، قیمت پایه و سایر مشخصات آن کاملا برای همه مشخص می شود که این اتفاق یک مزیت مهم بورس کالا در حوزه شفاف سازی است؛ باید توجه کرد که این حجم شفافیت مربوط به پیش از معاملات بوده و در روند دادوستد نیز شفافیت کامل بر معاملات حاکم است.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: پس از عرضه محصول در بورس کالا نیز مصرف کننده در فضایی شفاف و کاملا آگاهانه، وارد عرصه رقابت می شود و براساس اصول بازار آزاد، در صورتی که تقاضا بالا باشد، خریداران به رقابت می پردازند تا قیمت در محیطی قابل رصد و واقعی کشف شود. در شرایط عکس نیز وقتی عرضه از تقاضا بیشتر باشد، خریدار و فروشنده شاهد کاهش قیمت خواهند بود.

بیاتی این روند کشف صحیح نرخ کالاها را براساس کارکرد بورس کالا دانست و افزود: خارج از چنین فضایی نمی توان کشف نرخی واقعی و شفاف داشت و شاهد معاملات زیرزمینی و پنهانی خواهیم بود. 

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، ۱۵ سال از راه اندازی نخستین بورس کالایی در کشور با عنوان بورس فلزات و ۱۱ سال از تاسیس بورس کالای ایران می گذرد، شک نکنید که در صورت نبود بورس کالا در این سال ها، باید سازمان های عریض و طویلی برای تعیین قیمت با هزینه های بسیار زیادی برای کشور تشکیل می شد که نه تنها نتایج بورس را به ارمغان نمی آورد، بلکه به دلیل نبود شفافیت بورس، ابهام های زیادی در این روند به وجود می آمد.

روش‌های متنوع معاملاتی و تامین مالی صنایع

این کارشناس بورس کالا به انواع معاملات از طریق بورس کالا اشاره کرد و گفت: روش‎های معاملاتی از طریق بورس کالا مشتمل بر انواع قراردادهای سلف، نسیه، نقدی و آتی، اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی، صندوق‎های کالایی، صندوق‎های ارزی، قراردادهای آتی و ابزارهای مشتقه است که برخی از آنها در حال اجرا و برخی دیگر نیز در شرف راه اندازی هستند.

وی افزود: تامین مالی صنایع از بورس کالا نیز یک مزیت مهم این بازار است به طوریکه شاهد تامین مالی شرکت ها از طریق معاملات سلف و همچنین انتشار اوراق سلف موازی استاندارد هستیم البته این مسیر در ابتدای راه است و باید با فرهنگ سازی زمینه استقبال شرکت ها به تامین مالی از بازار سرمایه را مهیا کنیم. 

 بیاتی عنوان کرد: قراردادهای سلف روشی برای تأمین نیاز نقدینگی شرکت ها از راه جذب سرمایه گذاری هستند. از دیگر کاربردهای مهم این اوراق جبران کسری بودجه دولت ها است. 

بیاتی با اشاره به اینکه در قراردادهای سلف عادی در بورس کالا به عنوان یکی از قراردادهای جذاب بورس، ریسک نقدشوندگی به دلیل نبود بازار ثانویه در معاملات وجود دارد، گفت: این در حالی است که قراردادهای سلف موازی استاندارد به دلیل وجود بازار ثانویه، ریسک های فوق پوشش داده می شود و این ابزار رفته رفته جذابیت زیادی در میان صنایع پیدا میکند. 

گواهی سپرده کالایی 

این کارشناس بازار سرمایه به گواهی سپرده کالایی نیز اشاره کرد و افزود: گواهی سپرده کالایی، ابزار مالی است که هر بنگاهی در بورس کالای ایران می تواند با تبدیل موجودی انبار خود به گواهی سپرده کالا و اوراق بهادارسازی آن، بستر لازم برای فروش بیشتر محصولات خود و جذب نقدینگی ایجاد کند.

وی تاکید کرد: این روش، هزینه‎های تأمین مالی در بازار سرمایه را کاهش و نقدشوندگی کالا را برای تولیدکنندگان افزایش می دهد. همچنین میتوان فروش محصولات ایرانی در بازارهای بین المللی را به پشتوانه گواهی سپرده کالایی صورت داد که این موضوع نیز در دست بررسی است.