نگرانی از ادامه شکایت مسافران از ایرلاین‌ها

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، هفته گذشته یکی از رسانه ها  از اعلام شکایت یک فرد حقیقی از یک شرکت هواپیمایی در پی ابطال پرواز استانبول ـ ارومیه خبر داده بود. در شکایت این فرد که استاد دانشگاه است، آمده بود که ابطال این پرواز علاوه بر ایجاد خسارت مادی، سبب وارد آمدن خسارت معنوی شده است. چرا که شاکی در زمانی که وارد فرودگاه استانبول شده و از ابطال پرواز مطلع گردیده، پول به اندازه کافی همراه نداشته و لذا مجبور شده است از یک ایرانی مبلغی را استقراض کند تا بتواند خود را به ارومیه برساند.

بنابر ادعای شاکی حقیقی، این اقدام شرکت هواپیمایی سبب شده تا جایگاه اجتماعی وی به خطر بیفتد؛ در پی طرح این شکایت، دادگاه نیز علاوه بر صدور رای به پرداخت هزینه بلیت پرواز استانبول ـ ارومیه، این شرکت هواپیمایی را محکوم به پرداخت ۵ برابر هزینه بلیت این پرواز به منظور جبران «خسارت معنوی وارده بر شاکی»، کرده است.

در حکم دادگاه علاوه بر پرداخت خسارت مادی و معنوی، ایرلاین به عذرخواهی از فرد زیان دیده به صورت رسمی و چاپ در جراید هم محکوم شده است.

شکایت از ایرلاین در اردیبهشت ۹۶ و دستور قضایی منع ارائه خدمات فرودگاهی به زاگرس ایر

شکایت از ایرلاین ها مسبوق به سابقه است. اردیبهشت ماه سال گذشته، قاضی محمدحسن اصولی صفار بازپرس ویژه جرائم مستقر در فرودگاه بین المللی فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد نیز در پی تأخیر ۱۴ ساعته پرواز ۲۵ فروردین زاگرس‌ایر نجف ـ مشهد و شکایت مسافران این پرواز و عدم پیاده شدن آنان از هواپیما، دستور داد تا زمانی که درخواست مسافران از سوی شرکت هواپیمایی مربوطه انجام شود، فرودگاه مشهد از ارائه خدمات فرودگاهی به زاگرس ایر خودداری کند.

حسن جعفری سخنگوی فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد (اردیبهشت ماه ۹۶) گفته بود: پس از صدور این دستور قضایی، مسافران و ایرلاین مربوطه با یکدیگر به تفاهم رسیده و مبلغی از شرکت هواپیمایی زاگرس دریافت کردند که این موضوع صورت جلسه شده و به اطلاع بازپرس جرائم فرودگاه مشهد رسیده است که درنتیجه حکم قضایی منع ارائه خدمات فرودگاهی به شرکت هواپیمایی لغو شد.

آیین نامه حقوق مسافر چه می گوید؟

آیین نامه حقوق مسافر که در شورای عالی هواپیمایی به تصویب رسیده و از ابتدای اردیبهشت سال ۱۳۹۴ اجرایی شد، در بندهایی که مربوط به ابطال پروازهای داخلی است می گوید:

اگر ابطال پرواز از زمان خرید بلیت تا یک هفته قبل از انجام پرواز باشد در این‌صورت شرکت حمل کننده موظف به پرداخت کامل وجه بلیت است و اگر ابطال پرواز از شش روز تا ۲۴ ساعت قبل از انجام پرواز باشد، در این صورت شرکت حمل کننده موظف به پرداخت کامل وجه بلیت و ارائه یک بلیت مشابه با ۳۰ درصد تخفیف از لحاظ مسیر و کلاس پروازی به مسافر است.

 اگر ابطال از ۲۴ ساعت مانده تا زمان انجام پرواز، انجام پذیرد در این صورت شرکت حمل کننده موظف به پرداخت کامل وجه و ارائه یک فقره بلیت نیم بهاء مشابه از لحاظ مسیر و کلاس پروازی است.

همچنین ارائه بلیت مشابه (از لحاظ مسیر و کلاس پروازی) در اولین فرصت زمانی انجام می‌گیرد؛ همچنین در صورت انتقال مسافر توسط سایر خطوط هوایی این امر بدون پرداخت هزینه و یا مابه التفاوت توسط مسافر و یا خسارت توسط شرکت های هواپیمایی انجام خواهد پذیرفت.

اما این دستورالعمل ویژه پروازهای داخلی است و مشخص نیست این قانون در مورد لغو پرواز استانبول- ارومیه با توجه به اینکه پرواز را یک شرکت هواپیمایی ایرانی و به مسیر ایران انجام می داده، جاری هست یا خیر. 

ماده ۲۰ کنوانسیون ورشو ـ مونترآل چه می گوید؟

اگر پرواز مورد نظر شاکی حقیقی پرواز استانبول-ارومیه را جزء پروازهای خارجی بدانیم، نحوه مواجهه با ابطال پروازهای خارجی مشمول کنوانسیون ورشو ـ مونترآل (تصویب ۱۹۲۹ ورشو و اصلاحیه آن در ۱۹۷۵ مونترآل) می شود. ایران در سال ۱۳۵۴ و پیش از انقلاب به این کنوانسیون پیوست و سپس در سال ۱۳۹۴ در مجلس شورای اسلامی بخش هایی از آن اصلاح شد و به تأیید شورای نگهبان رسید و از آن زمان اجرا می شود. 

اگرچه در کنوانسیون ورشو به صراحت در خصوص ابطال پرواز اظهار نظر نشده، اما حقوقدانان بر اعتقادند که ماده ۲۰ این کنوانسیون به ابطال پروازهای بین المللی مربوط می شود.

بر اساس این ماده، چنانچه ثابت شود شرکت هواپیمایی در زمینه ابطال مقصر بوده، باید خسارت وارده را جبران کند در غیر این صورت از اتهام وارده مبراست. اما در این ماده در خصوص رقمی که شرکت حمل و نقل کننده مسافر باید پرداخت کند، سخنی به میان نیامده است.

خسارت معنوی و ماده ۱۴ آیین دادرسی کیفری

ماده ۱۴ آیین دادرسی کیفری می گوید شاکی می تواند جبران تمام ضرر و زیان های مادی و معنوی و منافع ممکن الحصول ناشی از جرم را مطالبه کند.

در تبصره یک این ماده همچنین آمده : زیان معنوی عبارت است از صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخصی، خانوادگی یا اجتماعی. دادگاه می تواند علاوه بر صدور حکم به جبران خسارت مالی، به رفع زیان از طرق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی درج حکم در جراید و امثال آن حکم کند.

به نظر می رسد با توجه به اینکه در حکم دادگاه مربوط به شکایت فرد حقیقی از شرکت هواپیمایی، علاوه بر پرداخت خسارت مادی، ایرلاین به عذرخواهی از فرد زیان دیده به صورت رسمی و چاپ در جراید هم محکوم شده است، قاضی این دادگاه به ماده ۱۴ آیین دادرسی کیفری استناد کرده باشد.

دبیر انجمن ایرلاین ها: انتشار این خبر اقدام درستی نبود

مقصو اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت های هواپیمایی درباره شکایت از این شرکت هواپیمایی و رای صادر شده گفت: در دستورالعمل حقوق مسافر، میزان خسارات و جرایم مشخص شده است. اما دادگاه می تواند خودش رأی بدهد.

وی ادامه داد: در این فقره از شکایت، حکم صادره بر ادعای خسارت معنوی ناظر است. چون از نظر قانون امکان پرداخت خسارت مادی بیشتر از رقم بلیت نیست و به همین دلیل دادگاه با استناد به خسارت معنوی وارد شده با شاکی، این حکم را صادر کرده است.

دبیر انجمن صنفی شرکت های هواپیمایی افزود: نگرانی ما از این باب است که انتشار خبر محکوم شدن این شرکت هواپیمایی، سبب فتح بابی مبنی بر ادعای وارد آمدن خسارت معنوی به افراد حقیقی شده و سایر مسافران هم از شرکت های هواپیمایی شکایت کنند. ممکن است هر مسافری بیاید بگوید با ابطال پرواز، به من خسارت معنوی وارد شد و شرکت های هواپیمایی هم مجبور به پرداخت خسارات اینچنینی شود. 

وی گفت: انتشار این خبر اقدام درستی نبود.