استان‌های برخوردار 78 برابر مناطق محروم بودجه می‌گیرند

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، بازگشت مجدد تحریم‌ها و کاهش صادرات نفت، دولت را وادار به افزایش درآمدهای مالیاتی کرده است. از دیگر سو، با کاهش ارزش پول ملی در شش‌ماهه اخیر، قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته و این افزایش (عدم افزایش سقف معافیت مالیاتی) بر اقشار فرودست آثار نامطلوبی خواهد داشت. گذشته از آثار کلان سیاست‌های دولت در لایحه، در این نوشتار به بررسی درآمدها و هزینه‌های استان‌های مختلف پرداخته می‌شود. بدیهی است استان‌های کشور از نظر سطح برخورداری در یک راستا قرار ندارند و به این جهت این بررسی از نظر تحقق اهداف توسعه متوازن اهمیت دارد.

درآمدها

منابع درآمدی استان‌ها شامل درآمدهای استانی و درآمدهای اختصاصی، واگذاری‌ دارایی‌های مالی و سرمایه‌ای و سهم از منابع ملی است.

بر اساس ارقام لایحه بودجه سال آینده، جمع کل درآمدهای اختصاصی استان‌ها بالغ بر 16 هزار میلیارد ریال است. استان‌های تهران، اصفهان و فارس به ترتیب با دوهزارو 500،  هزارو 851 و هزارو 608 میلیارد ریال، بالاترین درآمد اختصاصی در بین استان‌های کشور را داشته‌اند.

شکاف 78برابری تهران و ایلام

بر این اساس، استان‌های کهگیلویه‌وبویراحمد، کردستان و ایلام به ترتیب با 65، 39 و 32 هزار میلیارد ریال کمترین درآمد اختصاصی را در بین استان‌های کشور به خود اختصاص داده‌اند. اگرچه درآمدهای اختصاصی هر استان بستگی به سطح توسعه‌یافتگی آن دارد اما شکاف بین برخوردارترین استان (تهران) و محروم‌ترین استان (ایلام) بیش از 78 برابر است و باید توجهی ویژه به این شکاف شود.

53 درصد درآمدهای استانی در پایتخت

از نظر این شاخص، پایتخت با 608 هزار میلیارد ریال در صدر قرار دارد که این رقم حدود 53 درصد کل درآمدهای استان‌ها را شامل می‌شود. استان‌های اصفهان و خوزستان به‌ترتیب با 84 و 54 هزار میلیارد ریال در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. استان‌های کرمانشاه، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سمنان، لرستان، همدان، سیستان‌وبلوچستان، کردستان، چهارمحال‌وبختیاری، کهگیلویه‌وبویراحمد، قم، اردبیل و گلستان با درآمدهای استانی کمتر از هشت هزار میلیارد ریال در پایین جدول قرار دارند. استان ایلام در این بخش هم محروم‌ترین استان با دوهزارو 400 میلیارد ریال درآمد استانی است.

هزینه‌ها

مصارف استان‌ها شامل مصارف هزینه‌ای (حقوق و دستمزد کارکنان دولت در استان)، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (هزینه‌های عمرانی استان) و هزینه‌های متفرقه و اختصاصی است. بر اساس ارقام لایحه بودجه سال آینده، جمع کل هزینه‌های استانی (جاری و عمرانی) بالغ بر 264 هزار میلیارد ریال است که با توجه به شرایط استان‌ها تخصیص داده می‌شود.

30 درصد هزینه‌های جاری در  5 استان

طبق پیشنهاد دولت در لایحه بودجه 1398، استان تهران با بیش از 9 هزار میلیارد ریال، حدود هفت درصد از کل هزینه‌های جاری استان‌ها را به خود اختصاص داده است. استان‌های فارس، خراسان ‌رضوی و اصفهان با شش درصد و استان خوزستان با سهم پنج‌درصدی در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. در صورت تصویب مجلس شورای اسلامی، درمجموع پنج استان کشور، بالغ بر 30 درصد هزینه‌های جاری را در سال آینده در اختیار خواهند داشت. تمرکز بیش از 34 میلیون نفر در این استان‌ها (43 درصد از کل جمعیت کشور) دلیل اصلی این سهم بالاست.

استان خوزستان در صدر هزینه‌های عمرانی

بر اساس ارقام لایحه بودجه سال آینده، استان خوزستان با 19 هزار میلیارد ریال، بیشترین سهم از بودجه عمرانی استان‌ها را در لایحه بودجه سال آینده به خود اختصاص می‌دهد. شرایط ویژه این استان از نظر زیست‌محیطی و حوضه‌های آبی دلیل اصلی این سهم است. استان‌های سیستان‌وبلوچستان، فارس، بوشهر و تهران در مکان‌های دوم تا پنجم قرار دارند. نکته درخورتوجه این است که به جز استان سیستان‌وبلوچستان، سایر استان‌ها از نظر درآمدی در بین استان‌های برخوردار قرار دارند. کمترین سهم از بودجه عمرانی نیز به سه استان البرز، قزوین و سمنان به ترتیب با هزارو 550 ، هزارو 488 و هزارو 262 میلیارد ریال اختصاص دارد.

سرانه درآمد استانی

سرانه درآمد هر استان از مجموع درآمدهای استانی و اختصاصی بخش بر جمعیت هر استان به دست می‌آید. بر اساس ارقام مندرج در لایحه بودجه سال آینده، سرانه درآمد هر نفر به ترتیب در استان‌های تهران 46 میلیون ریال، بوشهر 24 میلیون ریال، هرمزگان 19 میلیون ریال و در استان یزد حدود 17 میلیون ریال در سال خواهد بود.

ضریب هزینه‌ای  2درصدی پایتخت

استان‌های ایلام با 267 درصد، اردبیل با 220 درصد، کهگیلویه‌وبویراحمد با 202 درصد، سیستان‌وبلوچستان با 166 درصد، خراسان جنوبی با 162 درصد و کردستان با 149 درصد، بالاترین ضریب مصارف را در لایحه پیشنهادی به خود اختصاص داده‌اند. به عبارت بهتر این ضرایب نشان‌دهنده نسبت مصارف به درآمدهای هر استان بوده که در استان‌های کم‌برخوردار بیش از 100 درصد و در استان‌های برخوردار کمتر از 100 درصد است. جالب اینکه این ضریب برای استان تهران دو درصد و برای استان اصفهان 14 درصد است.