جنگ تجاری آمریکا و چین را الگو کنیم!
هر روز وزارت صنعت، معدن و تجارت به بهانه تنظیم بازار داخلی ممنوعیت یک یا چند محصول کشاورزی را اعلام می‌کند. اعلام ممنوعیت صادرات این کالاها به بهانه تنظیم بازار اتفاق جدیدی نیست و به لحاظ آسانی، انتخاب بیشتر دولت‌ها برای کنترل قیمت بوده است، حرکتی غافل گیر کننده که معمولا یک شبه گرفته می‌شود و از تولید تا بازار صادراتی ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اما اساسا ممنوعیت صادرات به لحاظ کارشناسی تصمیم درستی است یا خیر؟ تاثیرات مثبت و منفی آن چیست؟ و در آخر آیا این راهکار جایگزین دیگری ندارد؟
ممنوعیت صادرات شاید در ظاهر درست و لازم باشد چرا که بدون شک تامین نیاز داخلی بر هر چیز به لحاظ امنیتی اولویت دارد اما، آنچه ممنوعیت صادرات یک شبه و بدون اطلاع به بخش خصوص نتایج منفی زیاد و غیر قابل جبرانی دارد که باید به آن توجه داشت. بازار صادراتی کالاهای مانند: محصولات کشاورزی معمولا با هزینه و صرف زمان بخش خصوصی حاصل می‌شود. از دست رفتن بازار صادراتی برای بخش خصوصی و اقتصاد کشور بهای سنگینی دارد که مهمترین آن‌ها بی اعتماد طرف های تجاری است، ضمن اینکه بازگشت به بازاری که از دست رفته بسیار سخت و دشوار است.
تصمیمات یک شبه برای تجارت یک کشور به معنی تحمیل زیان سنگین و آماده سازی زمینه های سقوط آن است. با تصمیم بر ممنوعیت آن هم یک شبه نمی توان انتظار داشت که در بازارهای جهانی موفق شد و جای پای محکم کرد.بهای نابودی بازار صادراتی آنقدر سنگین است که هیچ کشوری حاضر نیست در سخت ترین شرایط خللی در آن ایجاد کند.
جنگ تجاری چین و آمریکا نمونه ای از این موضوع است. آمریکا در ابتدای سال 2018 با هدف تامین دو خواسته اصلی خود مبنی بر تسهیل واردات کالاهای آمریکایی به چین و اعطای تعهد نسبت به رعایت حقوق مالکیت معنوی تولیدات آمریکایی بزرگ‌ترین جنگ تجاری جهان را آغاز کرد. جنگ بین دو قدرت بزرگ اقتصاد جهان به لحاظ وسعت تاثیرگذاری تمام کشورها را درگیر کرده است اما، جالب است بدانید در این شرایط هیچیک از طرفین حاضر بر ممنوعیت صادرات نشده اند.
این کشورها اعمال تعرفه را راهکار مقابله با شرایط ایجاد شده برای اقتصاد و رسیدن به اهداف خود برگزیده اند، راهکاری که می‌تواند اکنون الگوی برای ما باشد.
به طور مثال؛ وزارت صنعت ، معدن و تجارت به جای ممنوعیت یک شبه صادرات گوجه تعرفه خروجی بالا برای آن تعیین کند تا علاوه بر حفظ بازار صادراتی بازار داخلی نیز تامین و تنظیم شود. زمانی که وزارت صمت یک شبه تصمیم به ممنوعیت گرفت کالای بسیاری از تجار در مراحل حمل یا پشت مرزها منتظر خروج بودند. این موضوع زیان زیادی را به تجار وارد و بی اعتمادی را با طرف های تجاری ایران ایجاد کرد.
هم اکنون کشورهای ترکیه و اردون خود را آماده جایگزینی ایران در بازار صادراتی محصولات کشاورزی کرده اند و هر روز خبر از امضاء قراردادهای بلند مدت با مشتریان ایرانی به گوش می‌رسد ، مشتریانی که جذب آن‌ها هزینه و زمان زیادی را برای ما داشت.
بدون تردید بازنده نهایی این تصمیمات اقتصاد ایران است که هم اکنون نیز شرایط خوبی ندارد.
* نایب رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران
