سال آبی گذشته خشک‌ترین سال نیم‌قرن اخیر بوده است
پرونده سال آبی گذشته (۱۳۹۷-۱۳۹۶) در حالی با ۱۷۱ میلیمتر بارندگی بسته شد که افت ۳۱ درصدی نزولات جوی نسبت به مدت متوسط بلندمدت، سال آبی گذشته را به یکی از خشک‌ترین مقاطع زمانی نیم قرن اخیر کشور مبدل کرده است.
به‌گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اطلاعات، سال آبی ۹۷-۹۶ در حالی به پایان رسید که میزان بارش‌های کشور از ابتدای سال آبی گذشته (ابتدای مهر ۹۶) تا پایان شهریور امسال به ۱۷۱ میلیمتر رسید که در مقایسه مدت زمان مشابه سال پیش از آن(۲۳۳ میلیمتر) حدود ۲۷ درصد و در مقایسه با مدت متوسط بلندمدت (۲۴۹ میلیمتر) حدود ۳۱ درصد کاهش داشته است. با وجود اینکه بارش‌های فصل بهار امسال در مقایسه با سال پیش از آن رشد ۱۲ درصدی داشته است اما افت ۴۵ درصدی بارندگی‌ها در فصل زمستان و کاهش ۲۶ درصدی بارش‌ها در فصل پاییز سال ۹۶ موجب شد تا تابستان امسال را با کاهش ۶۲ میلیمتری نزولات جوی نسبت به سال گذشته سپری کنیم.
نگاهی به روند بارندگی‌های ۵۰ سال اخیر کشور حکایت از وضع نامطلوب نزولات جوی سال آبی گذشته دارد.
سال آبی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ با ثبت ۱۷۱ میلیمتر بارندگی رتبه ۴۸ بارش‌های نیم قرن اخیر را به خود اختصاص داده است. در ۵۰ سال اخیر فقط سالهای آبی ۷۹- ۷۸ با ثبت ۱۵۶ میلیمتر و سال آبی ۸۷-۸۶ با ثبت ۱۴۳ میلیمتر بارندگی به مراتب وضع نامناسب‌تری را نسبت به سال آبی گذشته تجربه کرده‌اند و در انتهای جدول بارندگی‌های نیم قرن اخیر کشور قرار گرفته‌اند.
تقریبا از حدود ۱۰ سال قبل کشور به صورت مداوم بارندگی‌های کمتر از میانگین بلندمدت را تجربه کرده و گرفتار خشکسالی شده است. از سال آبی ۸۷-۸۶ که کشور بدترین شرایط بارش‌ها را در آن زمان تجربه کرده بود، وضعیت به گونه‌ای پیش رفته است که تاکنون ایران هیچگاه بارشی فراتر از میانگین بلندمدت را تجربه نکرده و نزولات جوی روند نزولی به خود گرفته است؛ به طوری که پربارش‌ترین مقطع زمانی یک دهه اخیر کشور مربوط به سال آبی ۹۱ با ثبت ۲۴۵ میلیمتر بارندگی بوده است.
از میان شش حوضه آبریز اصلی کشور (دریای خزر، خلیج فارس و عمان، دریاچه ارومیه، فلات مرکزی، مرزی شرق و قره‌قوم) حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان که قسمت‌های وسیعی از غرب، جنوب غربی و جنوب کشور را شامل می‌شود با افت ۴۳ درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته بدترین شرایط را در میان سایر مناطق یاد شده تجربه می‌کند.
ثبت ۲۱۲ میلیمتر بارش این حوضه در سال آبی گذشته در حالی است که مقدار بارش‌های آن در مدت مشابه سال پیش از آن ۳۶۹ میلیمتر بوده است.
با توجه به اینکه حدود ۸۶ درصد ظرفیت در دست بهره‌برداری نیروگاه‌های برق آبی در این حوضه آبریز واقع شده است، طبیعتا افت ۴۳ درصدی بارندگی‌ها در این حوضه آبریز و به تبع آن پایین بودن ارتفاع آب در مخازن سدها موجب شد تا میزان تولید انرژی نیروگاه‌های برق آبی هم با کاهش قابل توجهی نسبت به سالهای گذشته روبه‌رو شده است؛ به طوری که انرژی تولیدی این نیروگاه‌ها از ابتدای امسال تاکنون حدود ۴۳ درصد کاهش
داشته است.
همچنین در این بین حوضه‌های آبریز فلات مرکزی و مرزی شرق ۳۵ درصد و قره‌قوم
۲۱ درصد کاهش بارش داشته‌اند.
افت بی‌سابقه بارندگی‌ها موجب شده تا ۲۴ استان کشور بارندگی‌های منفی را نسبت به مدت متوسط بلندمدت تجربه کنند که در این بین سیستان و بلوچستان با منفی ۷۵ درصد کم‌بارش‌ترین استان کشور در سال آبی گذشته بوده است که پس از این منطقه، استان‌های هرمزگان با ۶۵ درصد، کرمان با ۵۹ درصد، فارس با ۵۶ درصد و بوشهر با ۵۴ درصد کم بارش ترین مناطق کشور هستند.
البته در این بین بارش‌های قابل توجه بهار امسال در برخی از مناطق کشور موجب شده تا حوضه‌های آبریز دریاچه ارومیه و دریای خزر به مراتب شرایط بهتری را نسبت به سال پیش از آن تجربه کنند؛ به طوری که این دو حوضه آبریز به ترتیب با افزایش ۴۸ و ۱۶ درصدی بارندگی‌ها نسبت به سال ۹۶-۹۵ روبه رو هستند.
این شرایط موجب شده است تا استان‌های آذربایجان غربی با ۲۵ درصد، آذربایجان شرقی با ۲۳ درصد، کردستان با ۲۰ درصد، همدان با ۱۵ درصد و کرمانشاه و زنجان با سه درصد افزایش بارندگی‌ها نسبت به متوسط متوسط بلندمدت شرایط به مراتب بهتری را در میان سایر استان‌های کشور تجربه
کنند.
همچنین در این بازه زمانی پربارش‌ترین نقطه کشور «رامسر ــ صفارود» در استان مازندران با ثبت ۱۰۹۱ میلیمتر بارندگی و کم‌بارش‌ترین نقطه کشور هم «هوشک ــ سراوان» در استان سیستان و بلوچستان با ثبت ۴٫۳ میلیمتر بارش بوده است.
۲۲۳ میلیارد لیتر آب به صورت مجازی از کشور صادر شد
سال گذشته به عنوان یکی از خشک ترین سال های کشور در حالی بالغ بر ۷۸۰ هزار تن هندوانه به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر شد که در واقع از این طریق ۲۲۳ میلیارد لیتر آب به صورت مجازی از ایران به خارج از کشور صادر شده است.
آخرین آمار ارائه‌شده از سوی سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد که ایران سومین تولیدکننده بزرگ هندوانه جهان است.به گزارش تسنیم، سالانه ۳ میلیون و ۸۱۳ هزار تن هندوانه در ایران تولید می شود. هندوانه محصولی آب بر است که برای تولید هر کیلو از آن ۲۸۶ لیتر آب مصرف می شود.
برای تولید ۳ میلیون و ۸۱۳ هزار تن هندوانه، یک هزار و ۹۰ میلیارد و ۵۱۸ میلیون لیتر آب مصرف می شود. این حجم عظیم مصرف آب برای تولید هندوانه در شرایطی است که ایران بیش از ۱۷ سال خشکسالی را پشت سر گذاشته و برداشت بیش از حد از سفره‌های زیرزمینی، ۳۹۰ دشت کشور را بحرانی کرده است.
نکته جالب اینجاست بیشتر آب برداشت شده برای تولید هندوانه هم از منابع زیرزمینی، به صورت مجاز یا حتی غیرمجاز، تأمین می شود.از مجموع ۳ میلیون و ۸۱۳ هزار تن تولید هندوانه در ایران حدود ۸۰۰ هزار تن از این محصول صادر می شود. در واقع سالانه حدود ۸ر۲۲۸ میلیارد لیتر آب در قالب صادرات هندوانه به صورت آب مجازی از کشور خارج می شود.
سال گذشته بالغ بر ۷۸۰ هزار تن هندوانه به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر کرده ایم، در واقع سال گذشته که یکی از خشک ترین سال های کشور بود، ۰۸ر۲۲۳ میلیارد لیتر آب به صورت مجازی و فقط در قالب هندوانه به خارج از کشور صادر شد.
کشورهایی چون عراق، پاکستان، امارات متحده و ترکیه از بزرگترین واردکنندگان هندوانه از ایران هستند. هندوانه ایرانی به کشورهای اروپایی چون اتریش و آلمان هم صادر می شود اما بازار اصلی هندوانه صادراتی ایران، کشورهای عربی خاورمیانه و به خصوص حاشیه خلیج فارس است.
