نوسازی ناوگان اتوبوسی هم‌چنان متوقف است/ مینی‌بوس‌ها به تهران بازمی‌گردند
به گفته مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهرداری تهران، اگر شرایط برای تامین مینی‌بوس جدید فراهم باشد، آنها به مد حمل و نقلی تهران باز خواهند گشت.
اقتصاد آنلاین-فائزه مومنی؛ آلودگی هوای تهران معضل نام‌آشنایی است که همه، راه‌حل آن را توسعه حمل و نقل عمومی عنوان می‌کنند. اتوبوس یکی از انواع وسایل حمل و نقل عمومی است که در حال حاضر فرسودگی آنها خود تبدیل به یک معضل شده است. در این زمینه با پیمان سنندجی،مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی با حضور در پایگاه خبری اقتصاد آنلاین درباره آخرین وضعیت نوسازی ناوگان و خبرهای این حوزه توضیح داد.
مشروح این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید؛
چند درصد اتوبوس‌های تهران از اول مهر که شرط حضور در شهر دارا بودن معاینه فنی است به دلیل دودزا بودن از دور خارج می‌شوند؟
سنندجی: در ابتدا همه ما باید بدانیم که اتوبوس دیزل دود تولید می‌کند، مثل این است که چشم شما ضعیف باشد، اگر از عینک استفاده نکنید نمی‌توانید ببینید، اتوبوس دیزل هم اگر دود نکند نمی‌تواند حرکت کند؛ اما مسئله این است که چه دودی؟ دودی که مشکل کمی ایجاد کند و میزان کدری آن کمتر از 2ppm باشد.
این مسئله در مرکز معاینه فنی تشخیص داده می‌شود، وقتی مرکز معاینه فنی به یک اتوبوس برگه معاینه فنی می‌دهد، به معنای آن است که اجازه تردد در شهر دارد، از طرف دیگر سن فرسودگی تعیین شده است و بر اساس آن سن هر اتوبوس باید زیر 8 سال باشد؛ به عبارتی ما در سن فرسودگی هم مسئله ایمنی را داریم و هم مسئله آلودگی؛ بنابراین باید نوسازی ناوگان انجام بگیرد.
اما اکنون که نمی‌توانیم نوسازی کنیم، تمام اتوبوس‌ها باید معاینه فنی داشته باشند. تا کنون 96 درصد از اتوبوس‌ها معاینه فنی دریافت کرده‌اند و از ابتدای مهر به اتوبوس‌هایی که معاینه فنی نداشته باشند مطلقا اجازه تردد نخواهیم داد، نمی‌گویم چنین اتوبوس‌هایی نداریم، اما کم و در حد 1 تا 2 درصد است.
نصب فیلتر اتوبوس‌ها هم باید در مرکز معاینه فنی انجام شود که برای آن هم در حال برنامه‌ریزی هستیم. در هر صورت در مهرماه ما ناچاریم که همین ناوگان را داشته باشیم، 55 مدرسه کودکان استثنایی را به طور رایگان با اتوبوس‌های دارای ویلچر و اتوبوس‌های خاص سرویس‌دهی می‌کنیم ضمن اینکه امسال به دلیل فرسودگی و خرابی اتوبوس‌ها در 62 نقطه از تهران سیستم‌های امداد مستقر خواهیم کرد.
تعدادی ناوگان در بخش خصوصی و در حوزه دربستی‌ها فعالیت می‌کنند، قصد داریم آنها را تحت پوشش قرار دهیم و در ساعت‌های پیک وارد کنیم تا تمام توقفی‌ها را هم برطرف کنیم که بتوانیم فشاری که ناشی از افزایش 20 درصدی مسافر در مهر ماه وجود دارد را کاهش دهیم.
از نوسازی ناوگان چه خبر، آیا قرار است که اتوبوس جدید به ناوگان شهری وارد شود؟
دولت مصوبه‌ای دارد مبنی بر این که از محل صرفه‌جویی سوخت تا 50 درصد پول اتوبوس را خواهد داد، به این صورت که اگر ما یک اتوبوس دیزل را از رده خارج کردیم و یک اتوبوس را گاز سوز کردیم، دولت به ازای هر پیمایش، 19 درصد سن به ما پول خواهد داد، ما تمام کار‌ها را انجام دادیم و 6 ماه است که پیگیری می‌کنیم؛ اما متأسفانه هنوز اجرایی نشده است.
تحریم چه تأثیری بر خرید فیلتر دوده و روند فعالیت شما گذاشته است؟
بنده موضوعات را به تحریم گره نمی‌زنم، من می‌گویم گرانی و اتفاقاتی که در بازار رخ داده است، شاید هیچ ارتباطی به تحریم نداشته باشد و شاید هم داشته باشد اما این وضعیت کار ما را هم با مشکل مواجه کرده است، رئیس اتحادیه تعمیر کاران اعلام کرده که قیمت روغن موتور بیش از 40 درصد افزایش‌یافته و این افزایش قیمت سبب شده که فروش روغن‌های تقلبی در بازار رونق پیدا کند، در این شرایط اگر از روغن‌های تقلبی استفاده شود، هزینه‌های تعمیرات موتور بالا می‌رود.
و اگر از روغن مناسب استفاده شود «روغن ترمز ،گیربکس و انواع و اقسام روغن‌ها» راننده را نابود می‌کند. این افزایش قیمت فقط مربوط به روغن موتور نیست، لاستیک، باتری و تمام قطعات‌گران شده است، چه کسی می‌تواند پاسخ گوی مابه التفاوتی که ما به بخش خصوصی واگذار کردیم و در حد 10، 12 درصد افزایش داشته است، باشد؟ راننده هم مثل همه ما زندگی می‌کند و باید اموراتش بگذرد، زمانی که چنین افزایشی وجود داشته باشد ناچار می‌شود به گونه‌ای اعتراض خود را نشان دهد و این تبعات زیادی دارد.
بنابراین من گمان می‌کنم که برای حل مسئله‌گرانی باید فکری کرد و اگر نمی‌توانیم گرانی را کنترل کنیم، حداقل در حوزه حمل و نقل بابت هزینه‌های روغن، باتری و... یارانه بدهیم، در هر صورت در این کشور ما راه‌های زیادی را تجربه کردیم که می‌توانیم در این شرایط بحرانی از آنها استفاده کنیم.
برخی مخازن اتوبوس‌های گازسوز در گذشته به بمب‌های متحرک معروف بودند، در حال حاضر در چه شرایطی هستند؟
هر اتوبوس 7 مخزن دارد که در سال یک بار باید تست چشمی بشود و هر 2، 3 سال باید تست هیدروستاتیک روی آن انجام شود و بعد هم مخازن باید باز شود و مخازنی که انقضای آن گذشته است باید تعویض شود، تمام این کار‌ها در حال انجام است.
در خصوص مینی‌بوس‌ها قرار است که چه اقدامی انجام دهید، آیا کاملا از حوزه حمل و نقل تهران کنار گذاشته می‌شود؟
مینی‌بوس یک مد حمل و نقلی بسیار مهم است و ما باید مد مینی‌بوسی را داشته باشیم. تعریف ما از مد‌های حمل و نقلی به این صورت است که اگر در یک خط روزانه تعداد مسافر به بیش از 2000 نفر رسید، باید به مد ریلی تبدیل شود، اگر کمتر از آن بود باید مد اتوبوسی باشد و اگر تعداد مسافر به زیر 300 رسید قطعا باید مینی‌بوس باشد؛ در نتیجه بسیاری از خطوط تهران این قابلیت را دارد که از مد مینی‌بوس اتوبوس استفاده شود و ما نباید این مد را از دست بدهیم؛ اما در مقطعی به دلیل نبود مینی‌بوس؛ “زیرا مینی‌بوس‌های تهران بیش از 30 سال عمر داشتند و راهی برای نوسازی نداشتیم" دولت مصوبه‌ای داد که شما می‌توانید فعلاً مینی‌بوس را با تاکسی معاوضه کنید تا زمانی که شرایط مساعد شود و دوباره بتوانیم مینی‌بوس را به حمل و نقل شهری وارد کنیم. طبق تعریف ون پس از مینی‌بوس و در خطوطی که کمتر از 100 مسافر روزانه وجود دارد قرار می‌گیرد و اصولا در حوزه تاکسی رانی ما فقط ون داریم؛ در حالی که در تمام دنیا سهم تاکسی 4، 5 درصد است و دربستی است و تاکسی گردشی مفهومی ندارد.
در خصوص BRT هم توضیح بدهید که آیا شما با نظر عده‌ای که می‌گویند که در تهران می‌توانیم LRTداشته باشیم، موافق هستید؟
اگر در خطی تعداد مسافر از حدی بالاتر برود، باید وارد حمل و نقل ریلی شود، واقعیت این است که بعضی از خطوط BRTما تعداد مسافر بیش از ظرفیت خط است، می‌گویند چرا اتوبوس‌های خط 70 را زیاد نمی‌کنید؟ من از شما خواهش می‌کنم ساعت 13:30میدان راه آهن را ببینید، پر از اتوبوس است.
پیک مصرف از ساعت 6 تا 9 صبح است و دیگری از ساعت 3 تا 7 بعد از ظهر، در مابقی ساعات مازاد اتوبوس داریم و من نمی‌توانم به راننده بگویم برو بیا! باید همان جا پارک شود؛ بنابراین زمانی که ظرفیت مسافر از یک حد بالاتر می‌رود باید خط ریلی شود و به نظر من این قابلیت در تهران وجود دارد که LRTداشته باشیم، در خصوص خط ولیعصر هم این قابلیت وجود دارد.
آیا درست است که سن اتوبوس‌های BRTبه سمت فرسودگی می‌رود؟
به فرسودگی رسیده است، 700 اتوبوس در سال 87 خریده شده است که از آن زمان 10 سال می‌گذرد و فرسوده است و باید تعویض شود، قبلا دولت 82.5 درصد هزینه خرید اتوبوس را می‌داد، در واقع یارانه تعلق می‌گرفت.
آیا قرار بوده که تهران خط اکسپرس داشته باشد؟
خط اکسپرس به این معنا است که مبدأ و مقصد داشته باشد و خط مبدأ و مقصدی لاین ویژه نیاز دارد برای ایجاد خط اکسپرس باید خیابان‌ها را تعریض کنیم.
آیا تهران باز هم می‌تواند خط اتوبوس داشته باشد؟
بله قطعا می‌تواند، به طور مثال در ادامه خط 10 که تا منطقه 18 کشیدیم، اگر بتوانند ترمینال را جا‌به‌جا کنند، خط 1 می‌تواند تا وردآورد هم برود. در تمام دنیا این گونه است که تمام حاشیه‌های شهر را در یک نقطه جمع می‌کنند و سرویس‌های عمومی می‌گذارند؛ اما وقتی مبنا میدان آزادی است، من نمی‌توانم خط BRT را تا وردآورد ببرم. ناچاریم به اتوبوس‌های کرج، اسلامشهر و شهریار وصل کنیم. سر‌فاصله‌ها هم با تعداد اتوبوس‌ها حل می‌شود، ما باید 9000 اتوبوس زیر 8 سال داشته باشیم، اما در حال حاضر 6200 اتوبوس داریم که از این تعداد 5485 اتوبوس 10 ساله است
چرا راننده‌های BRTایمن رانندگی نمی‌کنند؟
در حال حاضر آمار تصادفات ما نسبت به گذشته به شدت کاهش‌یافته است؛ چون تمام اتوبوس‌ها GPSدارند و در صورت سرعت بالای 50 کیلومتر برای راننده پیامک می‌رود و جریمه می‌شوند.
چرا کارت بلیت خبرنگاران در بعضی از خطوط عمل می‌کند و در بعضی خطوط نه یا در مترو عمل می‌کند اما در اتوبوس‌ها نه؟
کارت‌ها در مترو و اتوبوس یکسان است و من نمی‌توانم بعضی ایستگاه‌ها را دستکاری کنم که کارت را بخواند و بعضی دستکاری کنم که نخواند و اگر دستگاه ایستگاهی کارت شما را نمی‌خواند باید اعلام کنید که ما پیگیری کنیم.
سهم اتوبوس رانی از تردد روزانه چه قدر است؟
باید 25 درصد باشد؛ اما حدود 21، 22 درصد است.
روند خصوصی‌سازی چگونه است؟
بر اساس مصوبات دولت و شورا کار خود را انجام داده‌ایم.
خیلی وقت‌ها دیده می‌شود که یک اتوبوس پر از مسافر است و مسیر هم طولانی و یک اتوبوس دیگر خالی پشت آن است، چرا این گونه است و بر چه اساسی راننده‌ها این طور عمل می‌کنند؟
ما تمام اتوبوس‌ها و اتفاقات اتوبوس رانی را به طور هوشمند مانیتورینگ می‌کنیم، بر روی تمام اتوبوس‌ها GPSنصب است و همه را رصد می‌کنیم اما من نمی‌توانم در ساعات غیر پیک تمام اتوبوس‌ها را فعال کنم؛ چون هم آلودگی دارد و هم ترافیک، ؛ بنابراین ناچاریم در ساعت غیر پیک اتوبوس‌ها را در جا‌هایی برای ساعت پیک نگه دارم؛ به طور مثال در شهید چمران در خط‌های خالی اتوبوس چیده‌ایم، در خط 1 میدان فردوسی همین گونه است، در خط 7 بالاتر از میدان ونک، پایین‌تر از میدان ونک، زیر پل صدر اتوبوس چیده‌ایم، در زمان‌های پیک همکاران ما که در مانیتورینگ نشسته‌اند به طور مثال می‌بینند که نیایش شلوغ است و به راننده اعلام می‌کنند که برو نیایش مسافر سوار کن، از این رو اتوبوسی که در ونک است به ناچار 3 ایستگاه را رد می‌کند که به نیایش برسد، اگر اتوبوس‌هایی که به طور ذخیره نگه داشته‌ایم را از دست بدهیم، نمی‌توانیم روز را تمام کنیم؛ چون مشکلی که در شهر تهران وجود دارد این است که به طور مثال اتوبوسی که در ساعت پیک می‌رود میدان راه آهن، به دلیل شلوغی چهارراه ولیعصر و جمهوری برگشت ناممکن می‌شود.
راننده‌های اتوبوس چگونه استخدام می‌شوند؟
دو گونه راننده داریم، آنهایی که استخدام شرکت واحد می‌شوند که مدت‌ها است نداریم، اطلاعیه و فراخوان داده می‌شود و بدین ترتیب استخدام می‌شوند، پول خوبی هم دریافت می‌کنند، متوسط ماهانه 7میلیون تومان برای 7ساعت و 20دقیقه کار در روز.آنهایی که استخدام نیستند و در بخش خصوصی هستند هم در چند دسته قرار می‌گیرند، کسانی که خودشان صاحب اتوبوس هستند یا سهمی در اتوبوس دارند یا صاحب اتوبوس نیستند.
نحوه به کار‌گیری راننده‌ها این گونه است که برای نخستین بار استانداردی را در کشور اجرا می‌کنیم که باید 18 ساعت در دانشگاه خواجه نصیر دوره تئوری طی کنند. یک مجوز برای آنها صادر می‌شود و سپس باید صلاحیت‌های عمومی و مراحل گزینش را طی کنند که وارد حوزه رانندگی می‌شوند و با شرکت‌ها ارتباط می‌گیرند. 16 شرکت وجود دارد که 5000 اتوبوس دارند، راننده خانم هم در گذشته داشتیم؛ اما به دلیل قوانین کار دیگر نداریم.
