همکاری روسیه و آمریکا در موضوع هسته‌ای‌ ایران

در شرایطی که با فشرده تر شدن مذاکرات پیرامون موضوع هسته ای ایران - چه در قالب مذاکرات و 1+5 و چه گفت و گوهای ایران و آژانس - امیدها به یافتن راه حلی دیپلماتیک برای این موضوع افزایش یافته، یک روزنامه آمریکایی از همکاری نزدیک و غیرمنتظره دو رقیب دیرینه، یعنی مسکو و واشنگتن در این زمینه خبر داده است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تابناک، روزنامه «لس آنجلس تایمز» در مطلبی به بررسی سیاست های روسیه و آمریکا نسبت به موضوع هسته ای ایران پرداخته و می نویسد با وجود روابط نه چندان مساعد این دو کشور در سایر حوزه ها، مسکو حمایت بسیاری را از تلاش های آمریکا در موضوع هسته ای ایران به عمل آورده است. در این مطلب آمده است: در حالی که آمریکا تلاش دارد به توافقی برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران دست یابد، از کمک های یک متحد غیرمنتظره بهره مند می شود: روسیه. روابط دو کشور در سال جاری به واسطه اعطای پناهندگی موقت از سوی مسکو به «ادوارد اسنودن»، افشاگر آمریکایی و نیز اختلاف نظرهای دیرپا میان باراک اوباما و ولادیمیر پوتین به شدت دچار مشکل شد. تحلیلگران معتقدند که احیای کل روابط، برای هیچ یک از دو طرف از اولویت برخوردار نیست. با این حال، آن ها در حوزه هایی که برای هر دو دارای منافع حیاتی است، به همکاری اقدام کرده اند. یک جنبه از همکاری نزدیک آن ها در تلاش برای از میان بردن سلاح های شیمیایی سوریه نمود پیدا کرد. درست به همین شکل، در موضوع ایران که برای کاخ سفید از اهمیتی بالاتر برخودار است نیز دو کشور به شیوه ای بی سر و صدا مشغول همکاری هستند. با وجود روابط خوب مسکو با تهران و همچنین ناخرسندی روسیه از اعمال تحریم های بین المللی به مثابه یک ابزار سیاسی، این کشور حمایت چشمگیری را از تلاش ها برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران به عمل آورده است. روسیه نگران است که عدم توافق در موضوع هسته ای ایران، به انجام اقدام نظامی علیه این کشور منجر شود که بی ثباتی در منطقه وسیعی از مرزهای روسیه و همچنین بر هم خوردن ثبات بازارهای نفت و گاز (نقطه اتکای اصلی اقتصاد روسیه) را به دنبال خواهد داشت. «گری سیمور»، عضو پیشین تیم مشاوران اوباما درباره ایران و مدیر تحقیقاتی مرکز «بلفر» در دانشکده حکومتداری هاروارد در این زمینه می گوید: «برخی اختلافات تاکتیکی وجود دارد، اما در نهایت، ایالات متحده و روسیه دارای منافع مشترک هستند». از نظر آمریکا، روی کار آمدن یک رئیس جمهور میانه رو در ایران، فرصتی مناسب برای حل موضوع هسته ای است. اما به نظر می رسد روسیه حتی شدیدتر از آمریکا به دنبال حصول توافقی با ایران است. در پایان دو روز مذاکرات هسته ای ایران در ژنو، دیپلمات های همه کشورهای حاضر از فضای مثبت مذاکرات تقدیر کردند؛ اما مذاکره کننده ارشد روسیه تنها نیمه خالی لیوان را دید. سرگئی ریابکف در پایان این مذاکرات گفت: «فاصله میان طرفین را می توان بر حسب کیلومتر اندازه گرفت... هیچ دلیلی برای خوشحالی وجود ندارد». اگرچه ایران به عنوان متحد روسیه در موضوع سوریه و همچنین یکی از خریداران اسلحه و تجهیزات هسته ای روسی شناخته می شود، اما مایل نیست ایران به بمب هسته ای دست یابد. «الکساندر اومنوف»، کارشناس مسائل خاورمیانه در موسسه اقتصاد جهانی و روابط بین الملل مسکو می گوید: «در کرملین این برداشت وجود دارد که اگر ایران به سلاح هسته ای دست پیدا کند، به منبع بی ثباتی، نه تنها برای منطقه، برای همچنین برای کشورهای سابق شوروی در جنوب روسیه تبدیل خواهد شد». حمایت روسیه از دیپلماسی گروه 1+5 در قبال ایران، چندین سال است که به عنصری کلیدی در این زمینه تبدیل شده است. به دلیل دنباله روی چین از روسیه در موضوع ایران، همکاری مسکو به دیپلمات های غربی اجازه داده ادعا کنند که همه قدرت های جهانی در تلاش برای محدودسازی برنامه هسته ای ایران با یکدیگر متحد و همسو هستند. «پل سندرس»، یکی از مقامات سابق وزارت خارجه آمریکا که اینک در مرکز «منافع ملی» در واشنگتن مشغول به کار است، می گوید روابط روسیه و ایران همکاری جویانه است، اما نزدیک نیست. به گفته وی، با وجود زمینه های متعدد همکاری ایران و روسیه، عرصه هایی برای اختلاف نظر و بی اعتمادی نیز وجود دارد. به عنوان مثال، روسیه در سال 2009 و پس از اعلام فعالیت های غنی سازی ایران در مرکز «فردو»، از این موضوع ناخرسند بود. سندرس همچنین به اختلاف دو کشور در زمینه خرید سامانه موشکی «اس 300» اشاره می کند و می گوید هرچند روسیه به عنوان یکی از فروشندگان اسلحه و تجهیزات هسته ای به ایران شناخته می شود، اما صادرات این کشور به ایران در این زمینه محدود است و به عنوان مثال از میزان صادرات این کشور به سنگاپور بیشتر نیست. به نظر می رسد که روسیه به جز موضوع احتمال ساخت سلاح، دغدغه کمتری نسبت به ایالات متحده و کشورهای اروپایی برای محدود کردن فعالیت های هسته ای ایران دارد؛ اما کارشناسان آمریکایی می گویند هیچ نشانه ای مبنی بر تلاش مسکو برای خارج شدن از مسیرگروه 1+5 وجود ندارد. به هر حال، با وجود اختلافات شدید میان مسکو و واشنگتن در شماری از حوزه ها، «لئونید کالاشنیکف»، نایب رئیس کمیته سیاست خارجی مجلس سفلای روسیه می گوید که ایران، سوریه و احتمالاً کره شمالی، تنها نقاط مشخصی هستند که منافع دو کشور کم و بیش در آن ها با هم تلاقی می کند. در موضوع هسته ای ایران، سیمور می گوید انتظار دارد روس ها بار دیگر برای رسیدن به توافق به طرفین فشار بیاورند و البته آن ها درباره نتیجه مذاکرات نیز انعطاف پذیر هستند. به گفته وی: «روس ها به جزئیات توافق اهمیتی نمی دهند. آن ها فقط یک توافق می خواهند».