هجوم عراقی‌ها برای خرید کالاهای اساسی در ایران
فعالان اقتصادی معتقدند برخی از این مسافران که از مرز‌های غربی و شرقی وارد کشور می‌شوند نهتنها توریست نیستند، بلکه در طول چند ساعت تمام موادخوراکی و کالاهای اساسی شهر‌های مرز‌نشین را خریداری و از مرز خارج می‌کنند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جوان، در شرایطی که رایزن سابق ایران در عراق ورود توریست‌های کشور‌های همسایه به ایران را یک فرصت تاریخی می‌داند و معتقد است که ایران می‌تواند واسطه خرید و فروش کالاهای شرق و غرب باشد، فعالان اقتصادی معتقدند برخی از این مسافران که از مرز‌های غربی و شرقی وارد کشور می‌شوند نهتنها توریست نیستند، بلکه در طول چند ساعت تمام موادخوراکی و کالاهای اساسی شهر‌های مرز‌نشین را خریداری و از مرز خارج می‌کنند. این فعالان خروج مواد خوراکی از کشور را تاراج می‌دانند نه فرصت صادراتی.
اخیراً در پی کاهش ارزش پول ملی ایران، اخباری مبنی بر افزایش ورود مسافر و توریست از مرز‌های کشورمان، به ویژه مرز‌های غربی منتشر شده است. موضوع از این قرار است که تعداد سفر‌ها از مرز‌های کرد‌نشین و عرب‌نشین عراق به داخل ایران در یک ماه اخیر افزایش یافته است. برخی از این سفر‌ها که توریستی است و مسافران خارجی با اقامت در شهر‌های زیارتی و سیاحتی مانند شهر‌های شمالی هزینه می‌کنند و باعث رونق صنعت توریسم و گردشگری می‌شود، مشکلی نیست؛ چراکه به گفته کارشناسان رونق این صنعت در ایران می‌تواند حتی جایگزین درآمد‌های ایران از محل فروش نفت باشد، اما موضوع گزارش ما و چالشی که اخیراً ایجاد شده بر سر ورود مسافرانی است که با هزینه اندک وارد شهر‌های مرزی ایران می‌شوند و با خرید انواع موادخوراکی و کالاهای اساسی که با یارانه دولتی وارد و عرضه می‌شوند، فروشگاه‌های عرضه مواد‌غذایی در این شهر‌ها را خالی کرده و از مرز خارج می‌کنند. دیاکو افخم، یک فعال صنایع غذایی تخلیه فروشگاه‌های مواد‌غذایی در شهر‌های همسایه به ویژه غرب کشور را خطر می‌داند و می‌گوید: با کاهش ارزش پول ملی در مقابل دینار عراق، ورود عراقیان به شهر‌های پیرانشهر، سردشت، کرمانشاه، ایلام و... افزایش یافته است. این مسافران عراقی به هیچ عنوان توریست نیستند، زیرا صبح به شهر‌های مرزی ایران وارد می‌شوند و در کمتر ازچند ساعت گوشت، مرغ، برنج، روغن و انواع موادخوراکی را خریداری کرده و از مرز خارج می‌شوند. وی می‌افزاید: این مسافران در گروه‌های سه نفره اغلب از مرز خسروی وارد شده و با خرید گاو و ذبح آن، گوشت‌ها را بسته‌بندی کرده و مرغ و ماهی و حتی تخم‌مرغ و سایر موادخوراکی را از مرزخارج می‌کنند. این اتفاقات در حالیست که دولت ایران به منظور رفاه حال شهروندانش گوشت قرمز، گوشت سفید، روغن خوراکی و حتی نهاده‌های دامی و طیور وارد کرده و با قیمت ارزان عرضه می‌کند. اگر قرار باشد هر شهروند خارجی این کالا‌ها را با قیمت دولتی خریداری و خارج کند، در حق شهروندان ایرانی ظلم شده و باید مراجع ذیصلاح آن را پیگیری کنند.
وی از نایاب شدن آیفون‌های تصویری در شهر‌های مرزی خبر می‌دهد و می‌گوید: به دلیل ارزانی آیفون تصویری در داخل ایران، عراقی‌ها بازار لوازم‌الکترونیکی در شهر‌های مرزی را تخلیه کرده‌اند و علاوه بر این در شرایطی که بازار داخل نیازمند مواد پلی‌اتیلن است است، این مواد به اندازه ۱۰ برابر نیاز کشور عراق به این کشور صادر می‌شود. در‌حالی‌که کارخانجات تولید سبد میوه که به این مواد‌اولیه نیاز دارند به سختی و با قیمت گران پلی‌اتیلن تهیه می‌کنند و کشاورزان نیز در تهیه این سبد‌های میوه دچار مشکل شده‌اند. افخم می‌افزاید: به‌عنوان مثال در گذشته قیمت تمام شده این جعبه‌های ۱۰ کیلویی ۱۲۰۰ تومان بود و امسال به ۲۰۰۰ تومان افزایش یافته است.
ترافیک کامیون‌های حامل بار از مرز ایران به سوی عراق
این فعال صنعت غذایی می‌گوید: در ماه‌های اخیر ترافیک عجیبی از ایران به سمت مرز‌های عراق ایجاد شده و کل مرز‌های ایران با مناطق کرد و عرب‌نشین مملو از کامیون‌های حامل بار به این کشور است.
وی با تأکید بر اینکه صادرات زمانی به سود کشور است که کالای مازاد خارج شود، می‌گوید: در شرایطی که دولت ارز یارانه‌ای به واردکنندگان تخصیص داده تا بازار مرغ، گوشت و سایر کالاهای اساسی کشور تأمین شود، خروج این کالا‌ها چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ علاوه بر مرز‌های غربی همین کالا‌ها از مرز افغانستان نیز صادر می‌شود و ادامه این روند فعلی در ماه‌های آتی موجب خالی شدن شهر‌های مرزی از مواد‌غذایی می‌شود و باید دولت به سرعت تدبیری بیندیشد.
افخم می‌افزاید: به عنوان مثال در کرمانشاه قصابی‌ها گوشتی برای عرضه به مردم شهر ندارند، در‌حالی‌که خارجی‌ها گوشت قرمز را بسته‌بندی کرده و در یخچال‌های کوچک از کشور خارج می‌کنند. اگر روزی فقط ۳۰ گاو ذبح و از کشور خارج شود، در یک ماه ۹۰۰ رأس گاو می‌شود. در‌حالی‌که ما سال‌هاست روی اصلاح نژاد گاو گوشتی و شیری کار می‌کنیم تا بازدهی بسیاری داشته باشد، در حالی که با ادامه روند فوق دیگر گاوی برایمان نمی‌ماند. وی همچنین به خدمات پزشکی و بیمارستانی به خارجی‌ها در شهر‌های مرزی اشاره می‌کند و می‌افزاید: به عنوان مثال متخصصان و جراحان در ارومیه اغلب در خدمت خارجی‌ها هستند و بعضاً از وقت‌دهی و ویزیت شهروندان ایرانی خودداری می‌کنند، زیرا خارجی‌ها حق‌الزحمه پزشکان را با دلار می‌پردازند و ایرانی‌ها به ریال و هیچ حساب و کتابی هم وجود ندارد که این پزشکان چگونه مالیاتشان را می‌پردازند.
رایزن ایران در عراق: ورود خارجی‌ها فرصت است نه تهدید
اما رایزن سابق ایران در عراق ورود خارجی‌ها و توریست از کشور‌های همسایه ایران را رویداد خوشایندی می‌داند و معتقد است که یکی از ابزار‌های توسعه صادرات در هر کشور کاهش ارزش پول ملی‌شان است و این اتفاق یک مزیت محسوب می‌شود. مهدی نجات‌نیا می‌گوید: قیمت تمام شده تولید کالا در ایران ۲۰ برابر کشور چین است و ما برای بین‌المللی شدن باید هزینه بپردازیم در نمایشگاه‌های مختلف شرکت کنیم، در حالی که با ورود مسافران خارجی به کشور هم صنعت گردشگری رونق می‌گیرد و هم اینکه می‌توانیم کالایمان را بفروشیم، البته با دلار. وی می‌افزاید: برای حفظ صنعت گردشگریمان که اخیراً رونق گرفته و به حال و روز صنعت سیمان و صادرات میوه به عراق نیفتد باید ابتدا فرهنگ‌سازی کنیم تا نوع برخورد و سرویس‌دهی به خارجی‌ها بهبود یابد و مسافران خارجی که حتی پول ویلا و هتل را با دلار می‌پردازند، دوباره با رغبت بیشتری به ایران سفر کنند. همچنین اگر صنایع و کارخانجات داخلی با هم مشارکت کنند، هم قیمت تمام شده‌شان کاهش می‌یابد و هم اینکه یک برند پر‌قدرت ایرانی در خارج از مرز‌های کشور تبلیغ شده و برای آن بازاریابی می‌شود.
نجات‌نیا در پاسخ به اینکه خارجی‌ها موادخوراکی در شهر‌های مرزی را خریداری و از سوبسید ایرانی سود می‌برند و ادامه این روند به زیان شهروندان ایرانی است، می‌افزاید: ایران می‌تواند مانند دوبی واسطه خرید و فروش کالاهای شرق و غرب شود و اگر شهروند عراقی به کرمانشاه سفر می‌کند، گوشت کیلویی ۶۰ هزار تومانی خریداری می‌کند و ما بدون اینکه هزینه‌ای کنیم کالایمان را می‌فروشیم. وی می‌افزاید: اگر دولت برای واردات گوشت سوبسید می‌دهد، خرده‌فروش سطح شهر سود خود را به آن اضافه می‌کند و در نهایت کسب‌وکار در کشور رونق می‌گیرد. این کارشناس مسائل خارجی در سازمان توسعه صادرات می‌گوید: اگر دولت ایران به وضعیتی برسد که پرداخت سوبسید را قطع کند، هم قاچاق کالا به صفر می‌رسد و هم اینکه سایر صنایع مرتبط رونق می‌گیرد. شاید این اهداف آرمانی باشد، اما باید مانند هدفمند کردن یارانه‌ها یک روزی در کشور پیاده‌سازی شود.
نجات‌نیا می‌افزاید: موارد فوق نیاز به نظارت دقیق دولت در تمام بخش‌ها و زمینه‌ها دارد تا فرصت به وجود آمده به تهدید تبدیل نشود.
گرانی اجاره در شمال با هجوم توریست‌ها
این سخنان درحالیست که در چند هفته اخیر به دلیل هجوم گردشگران عراقی قیمت اجاره و خرید مسکن و زمین در شمال به شدت بالا رفته است. به علاوه واکنش مردم به این نوع هجوم گردشگر نیز متفاوت است، زیرا از یکسو برخی مغازه‌داران که به عرضه مواد‌غذایی مشغول هستند یا عرضه‌کننده خدمات به گردشگری هستند کار و بارشان سکه است، اما در مقابل کارمندان و حقوق‌بگیران در شهر‌های مناطق شمالی کشور از اینکه مبادا کالاهای اساسی با این روند گران‌تر شود و هزینه‌های زندگی برای آن‌ها بالا رود نگران و ناراحت هستند.
یک کارشناس اقتصادی در‌این‌باره می‌گوید: به نظر می‌رسد یارانه کالاهای اساسی که برای مردم ایران در نظر گرفته شده در کنار بی‌ارزش شدن پول ملی نهتنها گرایش گردشگران را به ایران زیاد‌تر کرده، بلکه با ادامه روند فعلی فشار به کالاهای اساسی وارد خواهد شد.
وی راهکار این موضوع را تخصیص یارانه نقدی یا جبرانی برای کالاهای اساسی و سوخت به افراد ایرانی و متعادل کردن قیمت ها‌ی سوخت و کالاهای اساسی در قیاس با کشور‌های همجوار می‌داند و می‌افزاید: با این کار یارانه‌های تخصیصی هدفمند‌تر شده و از سوی دیگر هدر‌رفت آن‌ها کمتر می‌شود.
وی تأکید می‌کند: از نگاه اقتصاد خرد هجوم گردشگران کشور‌های همجوار به ایران بسیار خوب بوده و می‌تواند مقدمه‌ای برای توسعه صنعت گردشگری در ایران باشد، اما از منظر اقتصاد کلان این هجوم گردشگران دلیلی به غیر از یارانه‌های تخصیص به کالاهای اساسی و بی‌ارزش شدن پول ملی ندارد که باید برای ایجاد تعادل هر چه زودتر دولت تصمیمات درستی بگیرد، در غیر این صورت فشار تقاضا به کالاهای اساسی تعادل را بر هم خواهد زد و ناگزیر بازار با تعدیل قیمت‌ها و گران شدن کالاهای اساسی آن را به تعادل خواهد رساند.
