چگونه یک شهر مناسب گردشگری می‌شود؟
گردشگری شهری، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های گردشگری در هر کشور است. پژوهشگران دانشگاهی در پژوهشی که در این خصوص انجام داده‌اند، ارائه الگویی برای توسعه پایدار این نوع گردشگری را دنبال کرده‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، گردشگری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع توسعه پایدار در هر جامعه‌ای شناخته می‌شود که از تحرک بالایی در تغییرات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، شهری و محیطی برخوردار است.
تمرکز بر جنبه‌های مختلف صنعت گردشگری، همراه با برنامه‌ریزی‌های مدیریت محلی و ملی هر جامعه‌ای، نقش بسیار مهمی در فرایندهای بین‌المللی و ملی آن جامعه ایفا می‌کند. جاذبه‌های گردشگری به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی توسعه گردشگری، به‌مثابه منابع خامی هستند که بهره‌برداری بهینه از آن‌ها مستلزم توجه به فرایندهای ایجاد ارزش‌افزوده در آن‌هاست.
در این میان، بر اساس گفته متخصصین، گردشگری شهری با دو انگیزه و هدف اصلی تجارت (اقتصاد) و فرهنگ شناخته شده است که شامل مسافرت به شهر با انگیزه‌های مختلف بر پایه جاذبه‌های گوناگون، امکانات و تسهیلات شهری که در شخص ایجاد جذابیت و انگیزه می‌کند، هستند. گردشگری شهری به‌عنوان یکی از زیر بخش‌های مهم فعالیت گردشگری به میزان زیادی مورد توجه قرار گرفته و در فرایند جهانی‌شدن، اهمیت روزافزونی یافته است. بازار گردشگری شهری، به‌سرعت درحال گسترش است و شرایط مطلوب بازار بسیاری از برنامه‌ریزان شهری را به توسعه گردشگری به‌عنوان بخش مهمی از سیاست شهری دچار وسوسه کرده است.
در این خصوص، محققانی از دانشگاه تهران دست به انجام پژوهشی زده‌اند که در آن سعی شده است الگویی برای توسعه پایدار گردشگری شهری ارائه شود.
مقایسه‌ای میان لاهیجان و چند شهر دیگر
در این تحقیق که با محوریت شهر لاهیجان در استان گیلان انجام شده است، پاسخ به این سؤالات، هدف اصلی تحقیق بوده است: توان‌ها و چالش‌های پیشروی گردشگری شهر لاهیجان کدامند؟ آیا شهر لاهیجان می‌تواند در مواجه با رقبای منطقه‌ای به توسعه نقش و جایگاه خود در زمینه گردشگری شهری دست یابد؟
محققان برای این پژوهش کاربردی- توسعه‌ای که با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، پس از تشریح نقش و اهمیت گردشگری شهری از طریق مطالعه اسنادی و کتابخانه‌ای، به بررسی توان‌ها و چالش‌های حال و پیش رو شهر لاهیجان و ترسیم اهداف و راه‌های رسیدن به آن با استفاده ازنظر متخصصان و صاحب‌نظران امر پرداخته‌اند.
یافته‌های این تحقیق بیانگر آن است که از بعد اجتماعی و فرهنگی، شهرهای ماسوله و فومن، بزرگ‌ترین رقیب منطقه‌ای برای شهر لاهیجان در زمینه گردشگری شهری محسوب می‌شوند. این دو شهر با تأکید بر ویژگی‌های فرهنگی و همچنین، تبلیغات مناسب در کنار برگزاری مراسم‌های سنتی توانسته‌اند به موفقیت در زمینه گردشگری شهری دست یابند.
پس‌ازاین دو شهر، شهر بندر انزلی بالأخص درزمینه ابعاد اکوتوریسم به‌عنوان رقیبی جدی محسوب می‌شود. پس‌ازاین شهر نیز رشت قرار دارد.
محقق اصلی این پژوهش، دکتر کرامت زیاری، استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران و همکارانش می‌گویند: «درمجموع، با بررسی تمام شاخص‌ها و ابعاد می‌توان گفت بزرگ‌ترین رقیب منطقه‌ای شهر لاهیجان درزمینه گردشگری شهری، شهر بندر انزلی است که با سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی و همچنین، چشم‌اندازهای زیبا و جذاب برای گردشگران توانسته به موقعیت مناسبی درزمینه گردشگری شهری دست یابد».
این محققین می‌افزایند: «همچنین براساس یافته‌های پژوهش ما، مؤلفه وجود مراکز اقامتی مناسب، کمیاب‌ترین، تقلیدناپذیرترین و غیرقابل جایگزین‌ترین مزیت لاهیجان معرفی شد. به‌علاوه، مؤلفه‌های وجود تنوع مراکز تفریحی گردشگری در شهر لاهیجان، وجود چشم‌اندازهای زیبا و منحصربه‌فرد و وجود بازار محلی و مراکز خرید مناسب در شهر، بالاترین تناسب راهبردی را دارا هستند.
همچنین، مؤلفه‌های بهبود وضعیت اقتصادی کشور، افزایش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و سیاست‌های کلان کشور در دوری از اقتصاد تک‌محصولی دارای بالاترین قدرت تأثیرگذاری هستند و مؤلفه‌های خدمات مناسب رفاهی و تفریحی در سطح شهر و وجود چشم‌اندازهای زیبا و منحصربه‌فرد دارای بالاترین درجه ضرورت هستند».
یافته‌های فنی این پژوهش که می‌تواند ضمن کمک به شناسایی بهتر مؤلفه‌های گردشگری شهری در خطه شمال، به‌عنوان راهبردی جهت ارائه الگوی توسعه پایدار گردشگری شهری در کل کشور به کار گرفته شود، در نشریه «گردشگری شهری» که توسط دانشگاه تهران منتشر می‌شود، ارائه شده است.
