جای خالی وفاق در اقتصاد

به گزارش گروه بررسی مطبوعات اقتصادآنلاین سعید لیلاز در سرمقاله روزنامه "آرمان" در باره شرایط اقتصادی نوشته است:

برای حل مشکلات اقتصادی فعلی کشور دو نظریه وجود دارد که یکی برای تحریم های یکجانبه و چندجانبه ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران به تنهایی اصالت و اولویت قائل است و فکر می کند که تحریم ها به نقطه تعیین کننده ای رسیده و حل وفصل مسائل دیپلماتیک ایران در نقطه مقابل می تواند این مسائل را حل کند. نظریه دیگر اینکه برای تحریم ها اولویت و اصالت قائل نیست و معتقد است که این تحریم ها فقط و فقط مسائل و برخی سوءمدیریت های اعمال شده داخلی را تشدید کرده و خودش به تنهایی واجد اهمیت تعیین کننده ای نیست. بنابراین نمی توان انتظار داشت که با حل و فصل تحریم ها تصور کنیم که مسائل اقتصادی ایران حل می شود. بنده جزو گروه دوم هستم که معتقدند سوءمدیریت و روش مدیریت اقتصاد ایران ریشه داخلی دارد اما به هر حال یک واقعیت گریزناپذیر اینکه تعداد کسانی که اکنون در داخل دولت تصور می کنند مسائل مربوط به تحریم ها اولویت دارد، کم نیستند و ثانیا حتی اگر معتقد به اولویت مسائل داخلی باشیم، اکنون به جایی رسیده ایم که شروع به حل وفصل فوری مسائل اقتصادی به گونه ای که در کوتاه مدت پاسخ دهد، عمدتا از طریق کاهش تحریم ها یا لغو تحریم ها ممکن است؛ یعنی هرگونه تلاش برای حل و فصل مسائل اقتصادی خوب است و حتما هم اولویتش با داخل است اما به این معنا نیست که در کوتاه مدت بتوانیم مسائلمان را حل کنیم. برای اینکه بتوانیم در کوتاه مدت و به فوریت آن را حل کنیم، نیاز داریم که تحریم ها را تخفیف دهیم. درواقع کاهش تحریم ها به ما این فرصت را می دهد که بتوانیم به فضای اقتصاد فعلی آرامش بیشتری ببخشیم. بنابراین حتی اگر برای مسائل اقتصادی و داخلی اولویت قائل شویم، معتقدم مسائل اصلی اقتصادی، داخلی و مدیریتی است اما برای حل و فصل فوری این مسائل یا شروع بهبود در کوتاه مدت نمی توانیم به صرف اصلاحات داخلی تکیه کنیم و باید بتوانیم از مرحله کاهش یا تخفیف یا حذف تحریم ها شروع کنیم که در آن صورت در کوتاه مدت اتفاقاتی در اقتصاد می افتد که به ما این فرصت را می دهد که بتوانیم بر میزان مطالبات توده مردم غلبه کنیم و در میان مدت به حل و فصل مسائل اقتصادی بپردازیم. اما واقعیت دیگر اینکه تمرکز آقای روحانی به مسائل دیپلماتیک به هیچ وجه به این معنا نیست که در مسائل اقتصادی در دولت دچار کم کاری هستیم. چراکه شواهد عینی و عملی وجود دارد که تدابیر جدی در حوزه مدیریت اقتصادی داخلی شروع شده ولی در کوتاه مدت نمی توان انتظار نتیجه داشت ضمن اینکه در 50 روز اول دولت آقای روحانی نیز نشانه هایی داریم که بهبود در فضای اقتصادی کشور آثار خود را نشان می دهد. مثلا می توان به حل و فصل قطعی مسائل دارو در کشور اشاره کرد که اتفاق بسیار مهمی بود یا شروع کاهش تورم که اثر روانی و اقتصادی تصمیم گیری های دولت است ضمن اینکه افزایش ارزش ریال در برابر دلار در هفته های اخیر به حدود 20درصد بالغ شده که بسیار چشمگیر و قابل توجه است و همه اینها نشان دهنده این است که سیاست های دولت در حوزه اقتصاد هم جریان دارد. با وجودی که نمی توان انتظار داشت در کوتاه مدت همه مسائل حل یا نشانه ای مبنی بر بهبود دیده شود، بازهم خود را ظاهر می کند اما آنچه مهم و کلیدی است اینکه اولا وفاق، همدلی و یکدستی که بر سر حل و فصل مسائل دیپلماتیک در داخل کشور به وجود آمده است به همین اندازه در حوزه اقتصادی هنوز وجود ندارد. ثانیا ما در حوزه سیاست شاهدیم تعداد مخالفان شروع گفت وگو بین ایران و آمریکا خیلی کمتر از کسانی است که معتقدند مثلا قیمت حامل های انرژی افزایش یابد یا اینکه دولت باید یک اقدام قاطع و فوری در حوزه اقتصادی انجام دهد. ثالثا ماهیت بحث های دیپلماتیک به گونه ای است که اگر به وفاق داخلی برسید سریع تر می توانید آن را پیش ببرید درحالی که مسائل اقتصادی بسیار پیچیده تر و عمیق تر و ممکن است با بن بست های مهمی مواجه شود. نکته آخر اینکه پیچیدگی مسائل اقتصادی بیشتر از پیچیدگی مسائل دیپلماتیک ماست و اساسا مسائل سخت تر و راه حل ها مشکل تر است. برای مثال در حال حاضر در شرایطی هستیم که شاید در تاریخ اقتصاد معاصر نمونه ای از آن سراغ نداشته باشیم که همزمان طی دو سال هم 7 تا 10 درصد از تولید ملی کم شود و هم در این مدت شاهد حدود 80درصد افزایش سطح عمومی قیمت ها باشیم که این راه را بر هرگونه اصلاح که جدی و مطالعه نشده باشد، می بندد. اکنون شرایط اقتصادی پیچیده است به نحوی که کوچک ترین یا نخستین اشتباه دولت می تواند بدترین اشتباهش باشد.

برای تایید این موضوع به مخالفت رئیس کل بانک مرکزی با نوسانات زیاد نرخ دلار بنگرید؛ سخنی علمی و کارشناسی که با چنان مقاومت و اختلاف نظرات و هجمه های داخلی روبه رو شد که برای خود به تنهایی تلاطم ایجاد کرد. بنابراین آنقدر که اظهارنظر آقای سیف مبنی بر اینکه قیمت دلار باید تثبیت شود اختلاف در اظهارنظرها ایجاد کرد که بر سر شروع گفت وگو با رابطه ایران و آمریکا با آن حجم اظهارنظر روبه رو نشدیم که این نخست نشان دهنده بغرنج بودن مسائل اقتصادی است و دوم نشان دهنده اینکه چقدر در حوزه مسائل اقتصادی وفاق، حوصله و بحث های کارشناسی کمتر از حوزه سیاسی است.