فرسودگی یک‌چهارم پایتخت
یکی از اولویت برنامه‌های مدیریت شهری نوسازی و ساماندهی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری است، اما این امر مهم همچنان تحقق نیافته و طرح‌های زیربنایی ساماندهی در این مناطق همواره به آینده موکول شده است.
به نظر برنامه‌های دولت‌ها در زمینه بافت‌های فرسوده همراه با اشکالاتی بوده، چرا که در نهایت با شکست مواجه شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، افزایش جمعیت تهران ظرف ۵۰ سال گذشته سه‌برابر و اطراف این کلانشهر تا پنج‌برابر بوده است. در حال حاضر شهر تهران بیش از ۱۰ میلیون نفر ظرفیت جمعیت‌پذیری داشته و از ۵۰۰هزار خانه خالی برخوردار است که بر اساس سرشماری عمومی سال ۹۵، استان تهران با ۱۶ شهرستان بیش از ۱۳میلیون جمعیت دارد که میانگین شهرنشینی در این استان 8/93 درصد است. طبق آمار منتشرشده ۵۴۳ شهر شامل بافت تاریخی، بافت فرسوده و سکونتگاه غیررسمی است که نیاز به بازآفرینی شهری دارد. شهر تهران از مجموع ۶۱هزار و ۵۵۳ هکتار مساحت مناطق شهری دارای سه هزار و ۲۶۸هکتار مساحت بافت فرسوده شهری است که مناطق ۱۰، ۱۲ و ۱۱ به ترتیب دارای بیشترین سهم بافت فرسوده نسبت به مساحت منطقه هستند و حدود ۱۰درصد بافت فرسوده شهر را تشکیل می‌دهند. در این باره محمد عبدالملکی، رئیس اداره عمران و بهسازی شهری استان تهران با اشاره به اینکه تهران تنها شهری است که مطالعات سکونتگاه غیررسمی در دست تهیه دارد، گفت: ۳۳ شهر استان فاقد مطالعات سکونتگاه‌های غیررسمی هستند. عبدالملکی درباره اقدامات اداره کل راه و شهرسازی در حوزه بافت فرسوده و سکونتگاه غیررسمی گفته است که انتخاب چهار محله نمونه جهت اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری در شهر تهران، احداث ۲۱۴ واحد در قالب تجمیع ۳۸ پلاک به مساحت ۱۰هزار مترمربع در محله سیروس و با زیربنای ۳۷هزار و ۶۷۳مترمربع با سرمایه‌گذاری ۹۴۰ میلیارد ریالی بخش خصوصی، کارسازی احداث پروژه ۸۰ واحدی در محله سیروس تهران با تجمیع ۵۰ پلاک به مساحت نه هزار و ۵۰۰ مترمربع و کارسازی پروژه ۱۸ واحدی در محله سیروس تهران به‌عنوان الگوی محرک توسعه کوچک‌مقیاس با تجمیع پنج پلاک به مساحت ۷۵۰ مترمربع، اعطای بیش از ۳۰ هزار میلیاردریال تسهیلات در قالب ۱۲۶ هزار و ۵۰۰ فقره طی سال‌های ۸۸ تا پایان سال ۹۶، اختصاص بیش از پنج هزار میلیارد ریال به‌عنوان تخفیف ۵۰درصدی صدور پروانه مطابق ماده ۱۶ قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، هدایت مالکان با نوسازی ۸۵ هزار واحد در این مدت و فرآیند نوسازی ۴۱هزار واحد مسکونی در محدوده بافت فرسوده، مهم‌ترین فعالیت‌های این اداره در این خصوص بوده است.
نوسازی کند بافت فرسوده پایتخت
فواید و مزایای نوسازی بافت‌های فرسوده شهری بر هیچ‌کس پوشیده نیست، ولی در مقام عمل موانع زیادی بر سر راه آن وجود دارد. در سال‌های گذشته نیز راهکارهای مختلفی به منظور احیا و بازسازی بافت‌های فرسوده به کار گرفته شد که اجرای آنها به تعویق افتاده است. عیسی فرهادی، فرماندار تهران با بیان اینکه سه‌هزار و ۶۰۰ هکتار بافت فرسوده شهر تهران باید حداکثر تا ۱۰ سال آینده نوسازی شود، گفت: روند اصلاح این بافت بسیار کند پیشرفت می‌کند که توجه شهرداری و راه و شهرسازی را می‌طلبد. فرهادی در نشست شورای اداری تهران بیان کرد: اصلاح بافت فرسوده یکی از سیاست‌های محوری دولت و شهرداری است که باید آن را جدی گرفت. او مشکلات شهرک‌های تهران را از دیگر مشکلات تهران بزرگ ذکر کرد و افزود: بسیاری از شهرک‌های تهران مشکلات قدیمی در حوزه‌های مختلف از جمله آب، برق، گاز و حریم دارند که هر مسئولی باید در حوزه مسئولیت خود برای رفع آن تلاش کند. اخیرا اعلام شده است که استعلام وقوع املاک در محدوده بافت فرسوده شهر تهران به عنوان مرحله نخست پروسه پرداخت تسهیلات با حذف مکاتبات زائد تسهیل می‌شود. طی سال‌های اخیر نحوه استعلام وقوع ملک در محدوده بافت فرسوده از طریق نامه‌نگاری و مکاتبه با شرکت بازآفرینی شهری ایران انجام می‌شده که این روند علاوه بر طولانی شدن پروسه پرداخت تسهیلات، منجر به ایجاد برخی مغایرت‌ها در مورد استعلام‌های مربوطه می‌شد. به گزارش پایگاه خبری بانک مسکن، بانک مسکن در راستای کمک به جریان نوسازی محلات قدیمی شهر تهران که در حال حاضر حدود سه هزار و 268 هکتار از مساحت شهر تهران را در برگرفته است، بنا دارد پس از این پروسه استعلام وقوع ملک در این محدوده شهری را با حذف مکاتبات زائد انجام دهد. این روش استعلام می‌تواند در ماه‌های آتی منجر به ایجاد یک نوع وحدت رویه میان شعب مختلف شهر تهران در استعلام وقوع ملک در بافت فرسوده شود. رئیس اداره کل تسهیلات تبصره‌ای بانک مسکن گفت: از این پس در راستای تسریع و تسهیل امور پرداخت تسهیلات به متقاضیان محدوده بافت فرسوده شهر تهران، مرحله استعلام وقوع املاک در این محدوده شهر با مراجعه الکترونیکی شعب به سامانه طرح تفصیلی جدید تهران انجام می‌شود. ندا کسری‌کرمانشاهی با اشاره به تازه‌ترین بخشنامه این اداره کل به مدیریت شعب بانک مسکن در شهر تهران، اظهار کرد: به تازگی در راستای ایجاد سهولت در انجام امور مربوط به پرداخت تسهیلات به متقاضیان محدوده بافت فرسوده پایتخت، بخشنامه‌ای برای تعیین وقوع یا عدم وقوع املاک موضوع تسهیلات در بافت فرسوده و ناکارآمد شهری در مناطق 22گانه شهر تهران تدوین شده است. مطابق با محتوای ابلاغ شده این بخشنامه، تا اطلاع ثانونی به منظور استعلام وقوع املاک در محدوده بافت فرسوده مناطق 22گانه شهر تهران، صرفا با واردکردن اطلاعاتی همچون شماره پرونده شهرسازی یا کد نوسازی شماره بلوک و ملک که از گواهی ساختمان قابل اقتباس است در سامانه طرح تفصیلی جدید تهران، عملیات استعلام انجام خواهد شد. به گفته او این اقدام دو مزیت مهم را متوجه مسیر پرداخت تسهیلات در نظر گرفته شده از سوی بانک مسکن برای متقاضیان محدوده بافت فرسوده خواهد کرد، در ابتدا منجر به حذف مکاتبات زائد و در ادامه مغایرت‌های معرفی‌نامه‌های صادره در خصوص استعلام مربوط به قرارگیری ملک در محدوده مصوب محلات هدف را رفع خواهد کرد. همچنین با استفاده از این روش یک وحدت رویه میان نحوه استعلام‌ها ایجاد خواهد شد.
نوسازی بافت فرسوده در مرداد
کارشناسان معتقدند برای نوسازی بافت‌های فرسوده، دولت و نهادهای عمومی مسئول از جمله شهرداری‌ها، راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی ساختمان، سازمان عمران و مسکن‌سازان و در نهایت نظام بانکی کشور باید به طور جدی وارد عمل شوند تا علاوه بر دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده در این بافت، نسبت به احیا و آبادانی آن اقدام شود؛ در غیر این صورت طرحی که اجرا شود، با شکست مواجه خواهد شد. رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران گفت: کارهای عملیاتی نوسازی بافت‌های فرسوده تهران تا پایان تیر به سرانجام می‌رسد و از ابتدای مرداد اجرای برنامه کلید می‌خورد. به گزارش مهر، نعمت‌ا... ترکی در مورد نوسازی بافت‌های فرسوده استان تهران اظهار کرد: در لایحه بودجه سال جاری برای نوسازی بافت‌های فرسوده کشور با اولویت تهران رقم خوبی در نظر گرفته شده است. او افزود: در شهر تهران کارگروه تخصصی در حوزه مسکن و شهرسازی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ایجاد شد که کارمطالعاتی این گروه برای سه ماهه ابتدایی سال به اتمام رسیده و مرحله اول آن در دستورکار قرار گرفته است. رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی تهران ادامه داد: به احتمال زیاد کارهای مقدماتی تا پایان تیرماه به سرانجام می‌رسد و از ابتدای مرداد اجرای آن کلید می‌خورد. ترکی افزود: ۲۵درصد شهر تهران در بافت‌های فرسوده قرار گرفته و جمعیتی بالغ بر دو تا 5/2میلیون نفر نیز در این مناطق زندگی می‌کنند.
