نحوه برخورد با لجبازی کودکان

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان،  این در حالی است که والدین باید در برخورد با لجبازی کودک خود طوری رفتار کنند که او یاد بگیرد با لجبازی نمی‌تواند خواسته‌هایش را پیش ببرد، اما چطور؟ در ادامه با ما همراه باشید تا ضمن اشاره به گزیده‌ای از توصیه‌های روان‌شناسان کودک و مربیان تربیت فرزند به بررسی راهکارهای برخورد با لجبازی کودکان بپردازیم.

لجبازی کودک یا مصمم بودن او

لطفا بین لجبازی با مصمم بودن فرق بگذارید و ابتدا اطمینان حاصل کنید که آیا کودک شما لجباز است یا مصمم. مصمم بودن یعنی سرسختی مثبت در رسیدن به اهداف سودمند و غلبه‌‌ بر موانع. اغلب والدینی که خودشان این‌گونه هستند، دل‌شان می‌خواهد کودک‌شان نیز از عزم راسخ برخوردار باشد. بنابراین سرسختی کودکی که برای پیروزی در یک رقابت ورزشی تلاش می‌کند، نباید با سرسختی یک کودک لجباز همسان تعبیر شود، چراکه لجبازی یعنی پافشاری مصرانه‌ای که از روی جهل و ناپختگی باشد. کودک لجباز به هیچ‌وجه حاضر نیست کوچک‌ترین تغییری در رویه خود ایجاد کند و هدفش صرفا این است که ساز مخالف بزند. مثلا سرسختی بی‌جا در انتخاب غذا یا لباس چیزی جز لجبازی و کج‌خلقی ناموجه نیست. به بیان دیگر، سرسختی در وجه مثبت حاکی از قاطعیت و اراده‌ قوی و در وجه منفی بیانگر لجبازی است.

راهنمای برخورد با کودکان لجباز

غذا دادن به کودک ناآرامی که قاشق و چنگالش را عمدا زمین می‌اندازد و اجازه نمی‌دهد غذا را دهانش بگذارید طاقت‌فرساست؛ متقاعد کردن کودک یک‌دنده‌ای که فقط جیغ می‌کشد و پا می‌کوبد تا مدرسه نرود صبر و حوصله خیلی زیادی می‌طلبد. این قبیل لجبازی‌ها می‌تواند ریشه‌ ژنتیکی داشته باشد، اما در بسیاری موارد این خود والدین هستند که با برخورد ناصحیح‌ باعث لجباز بار آمدن کودکشان می‌شوند. در هر صورت اگر از سر‌وکله زدن بی‌نتیجه با کودک لجباز خود خسته و ناامید شده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم از این پس در برخورد با لجبازی فرزند دلبندتان به توصیه‌های زیر عمل کنید:

به او فرصت شنیده شدن بدهید

برقراری ارتباط یک مسیر دوطرفه است. اگر می‌خواهید کودک لجباز شما به حرف‌تان گوش کند، اول از همه باید حرف او را بشنوید. کودکان لجباز اگر احساس کنند که قرار نیست حرف‌شان را بشنوید، ممکن است فورا حالت تدافعی به خود بگیرند. پس هروقت کودکتان روی انجام دادن یا ندادن کاری لجبازی کرد، به‌جای اینکه بلافاصله حکم صادر کنید و فرصت شنیده شدن را از او بگیرید، با نرمی و ملایمت به کودک خود نزدیک شوید و به یک گفت‌وگوی سالم دعوتش کنید تا او نیز بتواند علت مخالفتش را توضیح بدهد.

به او حق انتخاب بدهید

خیلی اوقات کودکان دوست ندارند به آنها امر و نهی شود. مثلا اگر به کودک لجباز چهارساله‌ خود امر کنید که باید رأس ساعت ۹ شب در تختخوابش باشد، تعجبی ندارد که با یک جیغ بلند به شما «نه» بگوید یا اگر به پسربچه‌ یک‌دنده‌ خود اصرار کنید که فقط و فقط باید همان اسباب‌بازی انتخاب خودتان را بخرد، شک نکنید که روی اسباب‌بازی انتخاب خودش پافشاری خواهد کرد.به‌جای اینکه به کودک لجباز خود امر کنید، به او حق انتخاب بدهید. مثلا بگویید: «خُب دیگه وقت خوابه. عزیزم دلت می‌خواد کدوم قصه‌ رو برات بخونم؟» و سپس اسم چند قصه‌ را نام ببرید. اگر کودکتان هنوز نافرمانی کرد، آرامش خود را حفظ کنید و با جدیت بگویید: «اما این جزو انتخابایی که می‌تونی داشته باشی نیست.» و این جمله را هر چند بار که لازم شد تکرار کنید. با تکرار شما کودکتان ترغیب می‌شود که کوتاه بیاید.تعداد انتخاب‌هایی که در هر مورد در نظر می‌گیرید، نباید خیلی کم یا زیاد باشد. مثلا اگر در کمد لباس را باز کنید و به کودک خود بگویید که یک دست لباس انتخاب کند، احتمالا انتخاب فقط یک دست لباس از میان همه‌ لباس‌هایی که دارد، برایش سخت و گیج‌کننده خواهد بود. در عوض می‌توانید خودتان دو یا سه دست لباس مناسب انتخاب کنید و سپس از کودکتان بپرسید که دوست دارد کدام‌شان را بپوشد.

آرامش خود را حفظ کنید

اگر به لجبازی کودک خود با داد و بیداد پاسخ بدهید، گفت‌و‌گوی عادی بین شما و کودکتان در نهایت به جایی کشیده خواهد شد که از هر دو طرف‌تان فقط صدای جیغ شنیده می‌شود. داد و بیداد شما در واقع جرقه‌ای است برای شروع یک درگیری کلامی که فقط اوضاع را بدتر می‌کند. یادتان باشد که او کودک و ناپخته است و شما که بالغ و فهمیده هستید وظیفه دارید جریان گفت‌وگو را به سمتی هدایت کنید که به یک نتیجه معقول برسید. به کودک‌ خود کمک کنید تا متوجه شود که باید دست از لجبازی بردارد و آنچه را شایسته است انجام بدهد.

با او همکاری کنید

کودکان لجباز در مورد اینکه چگونه با آنها رفتار می‌شود، روحیه‌ بسیار حساسی دارند. پس در صحبت با این قبیل کودکان نسبت به لحن و کلماتی که استفاده می‌کنید محتاط باشید. اگر رفتار شما باعث آزار کودک لجباز‌تان شود، حالت تدافعی به خود خواهد گرفت و ممکن است سرکشی و حاضرجوابی کند و رفتارهای پرخاشگرانه ازخود نشان بدهد. آگاه باشید که نحوه‌ رفتار شما تأثیر خیلی زیادی در طرز پاسخگویی کودکتان خواهد داشت. مثلا به جای «ازت میخوام که این‌کار رو انجام بدی.» از جملاتی مانند «بیا با هم‌دیگه این کار رو انجام بدیم.» یا «چطوره این کار رو امتحان کنیم.» استفاده کنید.برای اینکه کودکتان به انجام کار خاصی ترغیب شود، بازی‌های سرگرم‌کننده ترتیب بدهید. مثلا اگر کودک لجبازتان اسباب‌بازی‌هایش را جمع‌وجور نمی‌کند، اول خودتان دست به کار شوید و سپس از او بخواهید که در امر مرتب کردن اسباب‌بازی‌ها همراهی‌تان کند. حتی می‌توانید برای اینکه بازی مرتب کردن اسباب‌بازی‌ها جذاب‌تر شود، وقت بگیرید و بگویید هرکس که تا پایان زمان تعیین شده اسباب‌بازی‌های بیشتری جمع کرد برنده است. این ترفندهای ساده معمولا جواب می‌دهند و هدفشان این است که با کودک خود رفیق شوید.

با او مذاکره کنید

گاهی لازم است با کودک خود مذاکره کنید. معمولا بچه‌ها اگر خواسته‌شان محقق نشود کج‌خلقی می‌کنند. اما اگر می‌خواهید کودک لجبازتان حرف‌شنوی داشته باشد، باید بدانید که علت مخالفتش چیست. برای شروع می‌توانید بپرسید: «چیزی باعث ناراحتیت شده؟» یا «چیزی می‌خواهی؟» تا کودکتان به صحبت کردن ترغیب شود. با این رفتار به او نشان می‌دهید که برای خواسته‌هایش احترام قائل هستید. اما هدف مذاکره لزوما این نیست که در نهایت تسلیم خواسته‌های کودک خود شوید، بلکه قرار است نشان بدهید که نسبت به خواسته‌هایش بی‌اعتنا نیستید. مثلا اگر کودکتان حاضر نیست شب‌ها در ساعت مقرر بخوابد، به‌جای اجبار کردن بنشینید و با او در مورد ساعت خواب مذاکره کنید و نهایتا ساعتی را در نظر بگیرید که مورد رضایت هر دو طرف‌تان باشد.

رفتار مثبت او را تقویت کنید

گاهی اوقات والدین به‌قدری از لجبازی کودک خود به سُتوه می‌آیند که دیگر نمی‌دانند چگونه عصبانیت و پرخاشگری او را کنترل کنند. اما اگر بدون فکر وارد عمل شوید، ممکن است ناخواسته رفتار غلطی از خودتان بروز بدهید که لجبازی او را تشدید کند. مثلا اگر کودکتان تقریبا به هرچیزی که می‌گویید جواب «نه» می‌دهد، باید از خودتان بپرسید که آیا شما نیز زیاد «نه» می‌گویید. اگر به این نتیجه رسیدید که خودتان نیز این کلمه‌ منفی را زیاد تکرار می‌کنید، پس حواس‌تان باشد که در تقویت رفتار منفی او بی‌تأثیر نبوده‌اید.