روایت بلومبرگ از بازی ترامپ با تعرفه فولاد بر اروپا و نقش ایران
خروج آمریکا از برجام و اعمال تعرفه بر فولاد وارداتی از اروپا به آمریکا، در ظاهر دو اتفاق مجزا از هم هستند، اما کارشناسانی هستند که این دو موضوع را به هم مرتبط می‌دانند.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس، رئیس‌جمهور آمریکا امیدوار است بتواند از تهدید به اعمال تعرفه بر واردات فلزات به عنوان یک اهرم فشار برای جلب همکاری کشورهای اروپایی در زمینه افزایش سهم بودجه دفاعی ناتو و تحریم‌های ایران استفاده کند.
آمریکا روز پنج‌شنبه در اقدامی که انتظار می‌رود واکنش تند متحدان واشنگتن را در پی داشته باشد، اعلام کرد که از این پس بر فولاد و آلومینیوم وارداتی از کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا تعرفه اعمال می‌شود. این خبر را «ویلبر راس» وزیر بازرگانی آمریکا در یک نشست خبری اعلام کرد. این در حالی است که اتحادیه اروپا در ماه‌های گذشته تلاش کرده بود از آمریکا معافیت دائم تعرفه‌ای دریافت کند، اما راس گفت اتحادیه اروپا هم باید مانند چین این تعرفه‌ها را بپذیرد و آنها را بپردازد.
آمریکا پیش از این برای کشورهای اتحادیه اروپا، کانادا و مکزیک معافیت تعرفه‌ای در نظر گرفته بود، اما به گفته راس این معافیت‌ها دیگر تمدید نمی‌شود و از شب گذشته بر فولاد وارداتی از این کشورها 25درصد و بر آلومینیوم وارداتی 10 درصد تعرفه اعمال می‌شود.
این تصمیم که واکنش تند اروپایی‌ها را به همراه داشته و در صورت اجرایی شدن می‌تواند اثرات قابل توجهی بر اقتصاد کشورهای غربی داشته باشد، یک ماه پس از آن اتخاذ می‌شود که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا رسما خروج این کشور از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد.
هرچند این دو رخداد در ظاهر مجزا از هم به نظر می‌رسند، اما برخی کارشناسان معتقدند فشار ترامپ به اروپا در عرصه اقتصادی، با هدف امتیازگیری در زمینه امنیتی و سیاسی صورت می‌گیرد و در واقع تعرفه‌گذاری بر محصولات وارداتی اتحادیه اروپا، گروکشی واشنگتن برای مجبور کردن اتحادیه اروپا در موضوعاتی مانند بودجه ناتو و تحریم‌های ضدایرانی است.
پایگاه «اکسیوس» نوشته است که اقدام دولت آمریکا می‌تواند مانند یک «گلوله برف» عمل کرده و به مرور ابعاد بزرگ‌تری به خود بگیرد. به عنوان نمونه، اقدام تلافی‌جویانه اتحادیه اروپا در سازمان تجارت جهانی، می‌تواند دیگر اعضا را هم به اعمال تعرفه بر اقلام وارداتی از آمریکا وادارد.
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا همچنین از احتمال اعمال تعرفه 25 درصدی بر خودروهای وارداتی از اتحادیه اروپا خبر داده است. علاوه بر اتحادیه اروپا، اعمال تعرفه واردات فلزات از مکزیک و کانادا مذاکرات آمریکا با این دو کشور درباره پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی (NAFTA) را نیز در معرض خطر قرار دهد.
رویترز در این باره نوشت: پس از اینکه ایالات‌متحده در راستای وضع تعرفه فلزات بر وارداتی از کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا، گام برداشت و واکنش‌هایی تلافی‌جویانه را در برخی از شرکای تجاری خود ایجاد کرد، سهام آمریکا افت کرد.
مکزیک با اعمال تعرفه‌هایی بر محصولات کشاورزی و صنعتی پاسخ آمریکا را داد؛ مکزیک در این اقدام گوشت خوک، سیب، انگور و پنیر و همچنین فولاد را هدف قرار داده است. کانادا هم اعلام کرده است تعرفه‌هایی تلافی‌جویانه بر ۱۲.۸ میلیارد دلار از صادرات آمریکا وضع خواهد کرد و تحت توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی و سازمان تجارت جهانی از آمریکا به علت تعرفه‌هایش شکایت می‌کند. شاخص غذا و گوشت بسته‌بندی شده اس‌اندپی ۱.۸ درصد سقوط کرد و تمام ۱۱ زیرشاخص مربوط به آن در منطقه قرمز قرار گرفتند.
اختلافات تجاری بین آمریکا و شرکای تجاری آن، بازارهای مالی را از ماه مارچ، که ترامپ طی تصمیمی تعرفه‌های فلزات را اعلام کرد، تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. مسائل تجاری، داده‌های اقتصادی خوب آمریکا را، که نشان می‌داد هزینه‌کردهای مصرف‌کننده افزایش یافته است، تحت تاثیر خود قرار داد.
میانگین صنعتی داوجونز ۲۳۲.۸۸ واحد یا ۰.۹۴ درصد افت کرد و به ۲۴۴۳۴.۹ واحد رسید. اس‌اندپی ۵۰۰ هم ۱۶.۱۹ واحد یا ۰.۵۹ درصد از ارزش خود را از دست داد و در رقم ۲۷۰۷.۸۲ واحد تثبیت شد. کامپوزیت نزدک ۱۴.۵۵ یا ۰.۱۹ درصد افت کرد و در ۷۴۴۷.۹۱ واحد بسته شد. شاخص فولاد اس‌اندپی که امروز سود کرده بود، پس از اقدام تلافی‌جویانه مکزیک، سودهای خود را از دست داد و در نهایت با ۰.۱ درصد ضرر به کار خود پایان داد.سهام غول‌های صنعت آمریکا، بوئینگ و کاترپیلار، به ترتیب ۱.۵ درصد و ۲.۱ درصد افت کرد.
ارتباط تنش تعرفه‌ای آمریکا و اروپا با برجام چیست؟
شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی به بررسی ارتباط جنگ تعرفه‌ای آغاز شده از سوی «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا با توافق هسته‌ای برجام و تحریم‌های ایران پرداخته است. رسانه آمریکایی با اشاره مذاکرات طرف‌های آمریکایی و اروپایی برای رسیدن به یک توافق بر سر تعرفه فلزات نوشته است: «اما به نظر نمی‌رسد یک توافق تجاری متعارف چیزی است که کاخ سفید ترامپ در واقع به دنبال آن است. واشنگتن، در عوض به دنبال مبادله صلح در تجارت در ازای اخذ امتیازهای امنیتی و سیاست خارجی است.»
بلومبرگ نوشته است: «این روشی بدیع - و احتمالاً تنش‌آمیز- از سوی یک رئیس‌جمهور آمریکا برای تجارت با نزدیک‌ترین متحدانش است، اما روشی است که در کوتاه مدت می‌تواند نتایجی به همراه داشته باشد تا ترامپ با توجه به انها اعلام کند به پیروزی دست پیدا کرده است.» مطابق این گزارش، امید ترامپ احتمالاً این است که می‌تواند از تهدید به اعمال تعرفه بر واردات فلزات به عنوان یک اهرم فشار برای جلب همکاری کشورهای اروپایی در زمینه افزایش سهم بودجه دفاعی متحدان ناتو و تحریم‌های ایران استفاده کند.
بلومبرگ در تایید این گزاره به اظهارات اخیر «استیون منوشین»، وزیر خزانه‌داری آمریکا اشاره کرده که در مصاحبه با سی‌ان‌بی‌سی گفته بود ترامپ میزان سهم کشورها در تامین بودجه ناتو را در مالیات 25 درصدی برای فولاد وارداتی و مالیات 10 درصدی آلومینیوم وارداتی در نظر خواهد گرفت.
«ملوین کراس» کارشناس شناخته‌شده اندیشکده «هوور» در این مورد در پایگاه «بلومبرگ»، نوشته است: «به نظر نمی‌رسد آنچه کاخ سفید ترامپ در نظر دارد، یک توافق تجاری متعارف باشد. بلکه او می‌خواهد مصالحه تجاری را با امتیازات سیاست خارجی و امنیتی مبادله کند. این روشی بدیع از یک رئیس‌جمهور آمریکا در برخورد با متحدان نزدیک این کشور است. اما به نظر می‌رسد، این روش در کوتاه مدت نتایجی به بار آورد که ترامپ بتواند با استناد به آنها اعلام پیروزی کند.»
نشانه‌هایی برای تایید این تحلیل درباره ارتباط میان تنش تعرفه‌ای آمریکا و اروپا و مسئله بودجه ناتو و تحریم‌های ایران هم وجود دارد. در واقع آمریکا از کشورهای اروپایی عضو ناتو می‌خواهد قانون تخصیص حداقل 2درصد بودجه به مسائل نظامی را رعایت کنند تا از تعرفه فلزات معاف شوند. نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه فشارهای آمریکا اثراتی نیز داشته است. به عنوان نمونه، گفته می‌شود که آلمان به ناتو اعلام کرده قصد دارد سهم بودجه دفاعی از کل بودجه را تا سال 2025 از رقم 1.2 درصد فعلی به 1.5 درصد افزایش دهد.
رگه‌های دیگر این رویکرد ترامپ را می‌توان در موضوع تحریم‌های ایران دید. «ریچارد گرنل»، سفیر آمریکا در آلمان در مصاحبه‌ای با نیویورک‌تایمز گفته بود که ترامپ آماده است در صورت همکاری اتحادیه اروپا با امریکا در موضوع ایران، اعضای این اتحادیه را برای همیشه از تعرفه‌های تجاری معاف کند.
بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای «برجام» و آغاز فرایندها برای بازگشت تحریم‌ها کشورهای اروپایی از قصد خود برای مقابله با تحریم‌های فرامرزی این کشور و محافظت از شرکت‌های در حال تجارت با ایران خبر داده‌اند. تهدیدهای آمریکا بیش از 20 میلیارد دلار تجارت سالانه اتحادیه اروپا و ایران و همچنین قراردادهای شرکت‌های بزرگی مانند «توتال» و «رنو» را در معرض خطر قرار می‌دهد. مهم‌تر از آن، این تهدیدها مزایای اقتصادی ایران از «برجام» و به‌تبع آن، توان حفظ این توافق را به‌خطر می‌اندازند.
ماهیت فراسرزمینی قوانین آمریکا که شرکت‌های خارجی در حال تجارت با دلار آمریکا و حتی فعالیت‌های شعب غیرآمریکایی آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد مقام‌های آمریکایی را قادر کرد سال 2014 بانک فرانسوی «بی‌ان‌پی پاریبا» را با رقم بی‌سابقه 9 میلیارد دلار جریمه کنند. هراس از اعمال همین جریمه‌ها است که باعث می‌شود شرکت‌های بین‌المللی عطای تجارت با ایران را به لقای مخاطرات آن ببخشند. کشورهای قاره سبز بعد از خروج آمریکا از برجام گفته‌اند قصد دارند با تحریم‌های آمریکا مقابله کنند.
به نظر می‌رسد آمریکا تلاش می‌کند از موضوع تعرفه به عنوان یک اهرم فشار به اروپا استفاده کند تا این کشورها را به تبعیت از تحریم‌های آمریکا علیه ایران و احیای تحریم‌های ضدایرانی وادارد تا «کارزار فشار حداکثری» علیه ایران، اجرایی شود.
مشخص نیست که راهبرد تجارت در برابر تبعیت امنیتی و سیاسی تا چه حد در آینده موفق باشد، اما نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه دستکم در کوتاه‌مدت این راهبرد به رئیس‌جمهور آمریکا امکان اعمال فشار بیشتر بر اروپا را خواهد داد.
