مهار اعتیاد نیازمند اقدامات فرهنگی است

هر روز در رسانه‌ها اخباری مبنی بر کاهش سن مصرف مواد مخدر و زنانه‌شدن آسیب‌ها به گوش می‌رسد. از سوی دیگر روزبه‌روز بر تعدد و تنوع مواد مخدر موجود در بازار افزوده می‌شود. در تیر 96، پرویز افشار، معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: در بررسی‌های جدید آمار دو‌ میلیون و ۸۰۸‌هزار نفر به‌عنوان آمار رسمی مصرف‌کنندگان مستمر مواد مخدر در کشور اعلام شد. هرچند وضعیت مصرف‌کنندگان مواد مخدر به شکل دائم و تفننی در کشور متفاوت است. از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان در حوزه اعتیاد و مواد مخدر این آمار را چندان مستند نمی‌دانند، آنها بر این باورند که کمتر فرد معتادی در جامعه ما به شکل صریح وابستگی خود به مواد مخدر را عنوان می‌کند. در اصل این آمار گواه معتادان مراجعه‌کننده به مراکز درمانی است. بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده مصرف ماده مخدر تریاک در بین معتادان ایرانی بیشترین فراوانی را دارد. همچنین این روزها گرانی قیمت شیشه خطر افزایش مصرف‌کنندگان هروئین را به‌همراه داشته است. در این شرایط مصرف گُل نیز به سنین نوجوانی رسیده است و همین مساله زنگ خطر بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی را به صدا درآورده است. در این میان چندی قبل مساله توزیع کوپن تریاک از سوی مسئولان رسانه‌ای شد. این مساله در شرایطی مطرح می‌شود که هنوز در کشور ما در زمینه جلوگیری از توزیع ریتالین در بازار آزاد هیچ‌ راهکار بازدارنده مناسبی مطرح نشده است، طبیعتا با این اقدام تریاک کوپنی نیز به بازار آزاد نشر می‌یابد. باید دانست که آسیب‌های اجتماعی دومینووار به یکدیگر وابسته هستند و هر یک مستلزم بروز دیگری است. در این شرایط می‌توان گفت که اعتیاد به مواد مخدر می‌تواند زمینه بروز اختلافات خانوادگی، انواع بزه و... را به‌همراه داشته باشد.

نرسیدن به کاهش 30درصدی مصرف دخانیات

روز گذشته معاون بیماری‌های غیرواگیر دفتر سازمان بهداشت جهانی در ایران در نشست خبری به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات (31 ماه مه ‌برابر با 10 خرداد) افزود: ایران به کاهش 30درصدی مصرف دخانیات نمی‌رسد، ایران در حالی به این هدف نمی‌رسد که بر اساس تحلیل یادشده با افزایش مصرف دخانیات مواجه می‌شود. امین رنجبر اظهار کرد: صنعت دخانیات در زمان حاضر بازار بالقوه‌ای را مورد هدف قرار داده است که نوجوانان و خانم‌ها هستند. به‌عنوان مثال 96‌درصد خانم‌ها در ایران سیگار نمی‌کشند و این شمار بازار بالقوه‌ای برای دخانیات است. او افزود: ایران به‌عنوان عضو FCTC (کنوانسیون جامع مبارزه با دخانیات) درباره مبارزه با مصرف دخانیات طی سال 2017 افت داشته و نمره پایین‌تری را گرفته است چراکه علاوه بر آموزش باید دسترسی به دخانیات و قدرت خرید مردم در این زمینه را کاهش دهد. این در حالی است که بر اساس بررسی سازمان جهانی بهداشت و وزارت بهداشت ایران در پایان سال 2017، قیمت محصولات دخانی معادل سال 1388 است.

دخانیات، کاشت توتون را تشویق می‌کند

به گزارش ایرنا، معاون بیماری‌های غیرواگیر دفتر سازمان بهداشت جهانی در ایران در بخش دیگری از سخنانش گفت: در زمان حاضر صنعت دخانیات، کشت توتون را در ایران تشویق می‌کند؛ محصولی که هم آب زیاد و هم کود شیمیایی زیاد می‌خواهد. از سوی دیگر این صنعت در حال یارگیری از کشاورزان و کارگران است تا بازار خود را دوام دهد. این قبیل تشویق‌ها تنها مطالبی نبود که رنجبر درباره ایران بیان کرد، بلکه وی افزایش عرضه دخانیات با تصویب استفساریه قانون جامع کنترل دخانیات و افزایش تبلیغ استعمال دخانیات در فیلم‌های ایرانی را هم پیش‌بینی کرد.

مهار اعتیاد نیازمند ایثار است

یک کارشناس اعتیاد درباره گرایش به اعتیاد در کشور  می‌گوید: تاکنون اقدامات مناسبی برای مهار و مدیریت آسیب‌ها در کشور انجام نشده است. هومن نارنجی‌ها می‌افزاید:‌ با بررسی اقدامات انجام‌شده باید تاکید کرد که حداقل آموزش‌ها در کشور به شکل عمومی انجام نشده است. به‌گفته او هم‌اکنون بسیاری از افراد ماده مخدری به نام گُل را نمی‌شناسند. در این شرایط نمی‌توان مدعی اقدامات مناسب برای مدیریت آسیب‌ها بود. این کارشناس اعتیاد تاکید می‌کند: اگر دستگاه‌های تاثیرگذار همچون آموزش و پرورش، وزارت علوم، رسانه ملی، وزارت ارشاد و... وظایفشان را به شکل مناسب انجام می‌دادند، طبیعتا وضعیت اعتیاد در کشور به این شکل نبود. برای مثال در کشورهایی که مردم در آنجا از رفاه برخوردار هستند، به نسبت میزان اعتیاد نیز اندک است. در آن جوامع اعتیاد در قالب یک تفنن و تجمل مورد توجه قرار می‌گیرد. نارنجی‌ها می‌افزاید: در کشور ما بخش قابل توجهی از دلایل استعمال مواد مخدر اختلال روان است. برای مثال بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده 33‌درصد مردم در کشور ما از اختلالات روان برخوردار هستند، طبیعتا برای مهار این اختلال‌ها به مُسکن نیاز است. این مسکن نیز تحت عنوان مصرف مواد مخدر مورد توجه قرار می‌گیرد. به‌گفته او در کشور ما اعتیاد نیز همچون دیگر بحران‌ها است. این کارشناس اعتیاد می‌گوید: وقتی در جامعه در تمامی زمینه‌‎ها کاستی وجود داشته باشد، بروز اعتیاد نیز دور از انتظار نیست. برای مثال با بررسی اقدامات انجام‌شده در آموزش و پرورش باید گفت که در این وزارتخانه به مقوله پرورش توجه نمی‌شود. در این شرایط نمی‌توان انتظار داشت که جامعه نسبت به استعمال مواد مخدر و دیگر چالش‌ها آگاه و تربیت شود. نارنجی‌ها تاکید می‌کند: برای مثال وقتی در جامعه‌ای مشکلات اقتصادی وجود دارد، بروز دیگر آسیب‌ها همچون اعتیاد نیز چندان دور از انتظار نیست. از سوی دیگر اغلب والدین نمی‌دانند که چگونه باید فرزندانشان را تربیت کنند، طبیعتا در این شرایط نرخ استعمال مواد مخدر با افزایش مواجه می‌شود. به‌گفته او در وهله نخست برای مهار اعتیاد انتظار می‌رود تا دستگاه‌های آموزشی کشور وظیفه ذاتی خود یعنی آگاه‌سازی دانش‌آموزان به مهارت‌های زندگی و مهارت نه گفتن و... را به شکل مناسب انجام دهند. هم‌اکنون معضلات طلاق و کودکان کار و خیابان جزو شاخص‌های به‌هم مرتبط در جامعه امروز محسوب می‌شوند. بی‌شک افراد برای مهار چالش‌های متعدد در زندگی کنونی مصرف مواد مخدر را به‌عنوان مسکن انتخاب می‌کنند. بنابراین اعتیاد مولود جامعه بی‌فردا است. به‌گفته او اگر در مقابل استرس‌های بیرونی عوامل محافظت‌کننده قوی وجود داشته باشد می‌توان آن را مهار کرد. به‌گفته این کارشناس حوزه اعتیاد اقدامات و ارائه بودجه در زمینه مبارزه با مواد مخدر نیازمند ایثار است نه انجام وظیفه. نارنجی‌ها تاکید می‌کند: هر فردی بر اساس وظیفه خود اقدامی برای مهار اعتیاد انجام می‌دهد، اما در واقع این اقدامات نمی‌تواند در زمینه مهار آسیب‌های اجتماعی و کاهش شیوع مصرف مواد مخدر چندان موثر باشد.