یادداشت مشترک مدیران ۴اندیشکده مهم اروپایی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از انتخاب، در این یادداشت آمده است: تصمیم پرزیدنت دونالد ترامپ در خروج از توافق هسته ای ایران به شدت امنیت منطقه ای و جهانی را با تزلزل روبرو خواهد کرد و همچنین خطر جنگ و مسابقه تسلیحات هسته ای در منطقه خاورمیانه و فراتر از آن را گسترش خواهد داد. علاوه بر این تصمیم خروج آمریکا از برجام زمینه تضعیف دیپلماسی چندجانبه برای کاهش تکثیر تسلیحات هسته ای را فراهم کرده است.

خروج آمریکا از برجام برابر با عدم پای بندی آمریکا به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد است که این به معنای عدم پذیرش سازمان ملل به عنوان میانجی صلح و امنیت بین الملل درنظر گرفته می شود. بنابراین اقدامات آینده اروپا می تواند پیامدهای جدی بر اتحاد مشترک خود با آمریکا در زمینه امنیت خاورمیانه و همچنین روابط آن ها با چین، روسیه و سایر نقاط جهان ایجاد کند.

هدف پرزیدنت ترامپ تغییر نظام ایران و پیروزی اسرائیل و عربستان سعودی در مقابل تهران و سایر شرکای منطقه ای وی است. او توافق هسته ای را به عنوان « توافق بد»  به تصویر می کشید، زیرا  درصدد این بود که با نابودی برجام و جلوگیری ایران از عضویت مجدد در جامعه جهانی از نظر اقتصادی و سیاسی بتواند به طور بالقوه به ایران فشار حداکثری وارد کند. با نگاهی به تحولات عراق در سال 2003م. این مسیر به شدت برای منطقه خاورمیانه و همچنین اروپا خطرناک است.

از زمان عدم تایید پای بندی برجام توسط ترامپ در اکتبر 2017، سه کشور اروپایی فرانسه – آلمان و بریتانیا درصدد بودند تا آمریکا را راضی کنند که در برجام باقی بماند. به همین دلیل آن ها پیشنهاداتی در زمینه محدود کردن برنامه موشک بالستیک ایران و سیاست های منطقه ای به آمریکا ارائه کردند اما در نهایت این امر با شکست روبرو شد و آمریکا از برجام خارج شد. اما دفاع از توافق هسته ای ایران در راستای منافع استراتژیک اروپا است زیرا برجام نقش کلیدی و محوری در برابر خطر تکثیر هسته ای خاورمیانه دارد.

اگر چه اروپائیان و آمریکا در مبارزه با اشاعه تسلیحات هسته ای دارای منافع استراتژیک هستند اما نقش برجام در دستیابی به این هدف بسیار متفاوت تفسیر می شود. اما پرسش این است که چگونه سه کشور اروپایی / اتحادیه اروپا اکنون می توانند در این لحظه از اعمال اهرم نفوذ و قدرت خود برای دستیابی به اهداف استراتژیک استفاده کند؟

اروپائیان بر خلاف دولت ترامپ بر این عقیده هستند که مناقشات منطقه خاورمیانه هیچ برنده ای نخواهد داشت و در عوض بر ایجاد یک نظم منطقه ای تعاونی  که ناشی از موازنه قوای منطقه ای که شامل تمام بازیگران منطقه ای می شود تاکید می کنند. اروپائیان تنها با دستیابی به این نوع موازنه قوای منطقه ای می توانند امیدوار باشند که منافع امنیت هسته ای، شکست تروریسم به طور خاص داعش و مهار مسابقه تسلیحات هسته ای را تامین کنند. همین امر منجر شد که سه کشور اروپایی همراه با چین و روسیه درصدد حفظ توافق هسته ای ایران باشند. در این راستا ان ها  درصدد یافتن راهکارهایی برای مقابله با تحریم های آمریکا علیه شرکت های اروپایی در ایران هستند و همچنین آن ها با فشار آمریکا در زمینه سوئیفت مقاومت می کنند.

اروپا و آمریکا روابط پر فراز و نشیبی را تجربه کرده اند. زمانیکه نخستین بار تروئیکای اروپایی با ایرانی ها در سال 2003 گفتگو کردند، جورج بوش به شدت با آن مخالفت کرد. در آن زمان، حقیقت غیرقابل انکار پیشرفت برنامه غنی سازی باعث شد که امریکا، به سمت راه حل دیپلماتیک سوق پیدا کند. باتوجه به اینکه، امریکا فراتر از بحث ترامپ است، برای اروپایی ها بسیار مهم است که از برجام دفاع کنند و از این ساختار دیپلماتیک تا زمانی که امریکا به مسیر دیپلماسی چندین جانبه در قبال ایران برگردد، محافظت کنند.

اگر اروپایی ها قصد دارند که به لحاظ استراتژیک، مستقل از آمریکا شوند، مبارزه برای حفظ برجام نقطه ی شروع به حساب می آید. اروپا تنها در صورتی می تواند با امریکا بر سر ایران به طور موثر گفتگو کند که خود به استراتژی (مستقلی) دست پیدا کند و توانایی های خود را برای تصمیم گیری بر اساس منافع خود را نشان دهد.