احتمال جنگ بین روسیه و آمریکا چقدر جدی است؟

48 ساعت ضرب الاجل تعیین‌شده از سوی "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا برای پاسخ نظامی به حمله شیمیایی ادعایی به شهر دومای سوریه، نیمه‌شب 11 آوریل (22 فروردین) پایان می‌یابد. به‌احتمال زیاد صحبت بر سر حملات توسط موشک‌های کروز "Tomahawk" از روی عرشه ناوهای جنگی «USS Donald Cook» و «USS Porter» در دریای مدیترانه است. به‌طور همزمان گروه کشتی‌های ضربت نیروی دریایی آمریکا به‌رهبری ناوهواپیمابر اتمی «Harry S. Truman» نیز به منطقه اعزام شده است.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تسنیم، سایت خبری ــ تحلیلی «راس بالت» یادآور شده است: بدین ترتیب خاک سوریه ممکن است نقطه آغاز جنگ جهانی سوم، یا حداقل یک درگیری گسترده تازه با شرکت قدرت‌های بزرگ جهانی شود.

دونالد ترامپ قصد ندارد زمان را از دست دهد. برای اقدام نظامی فهرست کوتاهی از مقصرین در حادثه حمله شیمیایی در شهر دوما نیز تهیه شده که شامل روسیه، ایران و سوریه است که به‌عقیده رئیس جمهوری آمریکا باید تکلیفشان روشن شود. بلافاصله بعد از سخنان جنگ‌افروزانه ترامپ، کشتی‌های جنگی آمریکایی حرکت به‌سمت دریای مدیترانه را آغاز کردند، در واقع فاصله ناوهای آمریکایی با پایگاه دریایی روسیه در بندر طرطوس سوریه، کمتر از 100 کیلومتر است.

روسیه اکنون فقط می‌تواند روی کمک چین و ایران حساب کند

تمامی این حوادث در حالی است که آمریکا قصد دارد تحریم‌هایی جدید علیه روسیه اعمال کند و بسته تحریم‌های آمریکا از هم‌اکنون روی قیمت اوراق بهادار روسیه، چه در بازار سهام مسکو و چه در خارج از کشور، تأثیر منفی گذاشته است. صحبت بر سر ضرر بیش از 15 میلیارد دلاری تنها یک روز پس از اعمال تحریم‌های آمریکاست. این ضرر مالی نه‌تنها شامل تجار روس، بلکه شرکت‌های بزرگ دولتی می‌شود. مردم عادی روسیه نیز متحمل ضرر شده‌اند، برای اینکه در دومین روز نرخ ارز ملی روسیه در مقابل دلار و یورو، نیز کاهش یافت.

به‌نوشته «راس بالت»، در چنین شرایطی برای روسیه متحدین زیادی باقی نمانده است. این کشور تنها در زمان رأی‌گیری‌ها در شورای امنیت می‌تواند روی چین حساب کند و در عرصه عملیات نظامی در سوریه نیز می‌تواند به کمک ایران امیدوار باشد. ولی کشورهای اروپایی بعد از قضیه مسمومیت "سرگئی اسکریپال"، دیگر انتخاب خود را در حمایت از مواضع آمریکا اتخاذ کرده‌اند، در چنین شرایطی هیچ‌یک از طرفین این مناقشه قصد کوتاه آمدن از مواضع خود را نداشته و خطر بروز یک جنگ کاملاً واقعی است.

نظامیان روس هر نوع اقدام نظامی طرف آمریکایی را زیر نظر دارند

روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو در این باره نوشته است: این در حالی است که مقامات روس در مورد اقدام نظامی آمریکا در سوریه هشدار داده‌اند، البته مقامات رسمی وزارت دفاع روسیه و ستاد کل نیروهای مسلح روسیه فعلاً از هر تفسیری در رابطه با امکان درگیری نظامی بین روسیه و آمریکا در سوریه خودداری می‌کنند، ولی پیش از این "والری گراسیموف" رئیس ستادکل نیروهای مسلح روسیه تأکید کرده بود: در صورتی که هر نوع خطری نظامیان روسی در سوریه را تهدید کند، نه‌تنها موشک‌های آمریکایی، بلکه ناوها و هواپیماهای آمریکایی که این موشکها از آنها شلیک شود، نیز مورد حمله قرار خواهد گرفت.

ضمناً از اظهارات مقامات نظامی روس چنین برمی‌آید که مسکو حمله نظامی آمریکا به نیروهای دولتی سوریه را به‌منزله حمله به خود تلقی نخواهد کرد، بدین ترتیب هنوز امکان اجتناب از درگیری نظامی مستقیم بین دو ابرقدرت جهانی در سوریه وجود دارد.

منابع دیپلماتیک ــ نظامی این روزنامه یادآور شده‌اند که هنوز هیچ اتفاق خطرناکی نیفتاده است. یک مقام آگاه به «کامرسانت» گفته است: «هر نوع افزایش نیروهای نظامی در منطقه دریای مدیترانه، باعث وخامت بیشتر اوضاع می‌شود. نظامیان روسی هر نوع تغییر را با دقت زیر نظر دارند. باید توجه داشت که ناوگان دریایی روسیه کاملاً آمادگی آن را دارد تا در صورت ضرورت به هر نوع اقدام گروه ناوهای آمریکایی پاسخ دهند».

ژنرال "یوری بالویفسکی" رئیس سابق ستادکل نیروهای مسلح روسیه نیز به این روزنامه گفته است، اوضاع در دریای مدیترانه به‌سمتی پیش نمی‌رود که امکان حمله واقعی ناوگان دریایی روسیه و آمریکا به یکدیگر وجود داشته باشد، ولی روند آتی اوضاع بستگی به تصمیم رهبران دو کشور خواهد داشت.

روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» نیز در تحلیلی می‌نویسد: اگر آمریکا واقعاً تصمیم به راه‌حل نظامی در رابطه با حمله ادعایی به شهر دوما بگیرد، نه‌تنها با پاسخ دمشق، بلکه با پاسخ مسکو مواجه خواهد شد.

"واسیلی نبنزیا" نماینده دائم روسیه در سازمان ملل‎ به‌طور واضح اعلام کرده که مسکو بارها به طرف آمریکایی درباره عواقب سنگین حمله نظامی به سوریه هشدار داده‌، به‌خصوص اگر، خدای نکرده، تسلیحات آمریکایی علیه نظامیان روسی در خاک سوریه به‌کار گرفته شود.

"سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه نیز روز سه‌شنبه از آمادگی مسکو برای دفاع از دمشق در برابر حملات خارجی صحبت به‌میان آورده و بدون وارد شدن به جزییات، گفته است: «نظامیان روسی از هم‌اکنون به این تحریکات واکنش نشان داده‌اند. برای اینکه روسیه در قبال دولت سوریه، تعهداتی به‌عهده گرفته و بر آن پایبند خواهد ماند».

افزایش فعالیت ناوگان دریایی روسیه در دریای سیاه، مدیترانه و خزر

برخی منابع خبری در روسیه نیز از آمادگی رزمی کامل نیروهای مسلح روسیه خبر داده‌اند، ولی مقامات رسمی چنین مسئله‌ای را تأیید یا تکذیب نکرده‌اند، ولی با توجه به اطلاعات منتشره از سوی وزارت دفاع روسیه درباره فعالیتهای ارتش و ناوگان دریایی، به‌طور کلی فعالیت نیروهای مسلح افزایش یافته است. این مسئله به‌خصوص در عرصه‌های عملیاتی دریای سیاه، دریای مدیترانه و حتی دریای خزر آشکار است که از آنجا پیش از این نیز حملاتی با استفاده از موشک‌های «کالیبر» به اهداف مورد نظر در خاک سوریه انجام شده است.  

سرهنگ "یوری نیتکاچیف" کارشناس نظامی روس به این روزنامه گفته است: «امکان استفاده از موشک‌های "کالیبر" علیه تأسیسات نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه نیز ممکن است اگر پنتاگون که روسیه را به دست داشتن در حمله شیمیایی اخیر در سوریه متهم می‌کند، تصمیم بگیرد به پایگاه‌های نظامی روسیه در طرطوس یا حمیمیم، حمله کند».

به‌گفته این کارشناس، چنین اقدامی از سوی آمریکا که برخی منابع خبری در واشنگتن از آن صحبت به‌میان آورده‌اند، قطعاً با پاسخ قاطع روسیه، همراه خواهد بود.

سرهنگ نیتکاچیف در عین حال احتمال سناریوی درگیری نظامی مستقیم بین روسیه و آمریکا را بسیار کم می‌داند، برای اینکه به‌عقیده وی، چنین روند اوضاعی به یک جنگ بزرگ واقعی منجر خواهد شد که نه مسکو و نه واشنگتن، خواهان آن هستند.

آمریکا این بار دیگر در مورد حمله به سوریه هشداری به روسیه نخواهد داد

به‌گفته این مقام نظامی سابق، به‌احتمال زیاد اگر پنتاگون تصمیم به اقدام نظامی علیه سوریه بگیرد، مانند دفعه قبل که به پایگاه هوایی الشعیرات حمله موشکی شد، اهداف مشخصی از تأسیسات نظامی ارتش سوریه انتخاب خواهد شد. البته برخی کارشناسان آمریکایی معتقدند، حملات محدود موشکی به برخی اهداف نظامی در سوریه، مؤثر نخواهد بود و دولت آمریکا باید اهداف بزرگتری را در نظر بگیرد تا بتواند بر اقدامات دولت بشار اسد، تأثیر واقعی بگذارد.

سرهنگ "ولادیمیر پاپوف" کارشناس نظامی دیگر روس نیز در گفت‌و‌گو با این روزنامه گفته است: «در شرایط کنونی از آمریکایی‌ها باید هر انتظاری داشت، برای اینکه آنها مستقیماً روسیه و ایران را نیز همدست دولت سوریه معرفی کرده‌اند، بنابراین به‌عکس حمله موشکی آمریکا به پایگاه الشعیرات که از قبل به طرف روسی هشدار داده شده بود، این بار ممکن است هشداری در کار نباشد».

به‌عقیده پاپوف، بعید نیست که دونالد ترامپ تصمیم به نابودی فیزیکی شخص "بشار اسد" بگیرد و به محل سکونت وی در دمشق حمله کند، در چنین شرایطی سامانه‌های دفاع ضدهوایی سوریه و روسیه برای تأمین امنیت پایتخت سوریه باید بتوانند کارآیی واقعی خود را ثابت کنند.