حیوان آزاری همچنان بدون مجازات

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون، روزهای آخر تعطیلات بود که انتشار کلیپی در فضای مجازی، کام شهروندان و جامعه را تلخ کرد و بار دیگر انسانیت برخی افراد را زیر سوال برد. فیلم از داخل ماشین گرفته شده بود که سرنشین جلوی آن با دست و محکم بر سر سگی بی آزار که ساکت روی پایش نشسته است، می‌کوبید. این عمل بارها در این کلیپ تکرار می‌شودو شدت آزار حیوان تا جایی پیش می‌رود که منجر به کشته شدن این سگ می‌شود تا بار دیگر به یادآوریم که انسان‌ها که در شرع اسلام از آن‌ها به عنوان اشرف مخلوقات نام برده شده است، گاهی فقط نام انسان را یدک می‌کشند و برخی بویی از آدمیت نبرده‌اند.

امادر این کلیپ که اذهان عمومی را جریحه دار کرد و بسیاری افراد و فعالان محیط زیست نسبت به آن واکنش نشان دادند، موضوعی که بیشتر سبب جریحه‌دار شدن افکار عمومی شد، این بود که جوان در حالی که به سگ سیلی و مشت می‌زد از سوی دوستانش که در حال فیلم‌برداری از این حرکت بودند، مورد تشویق قرار می‌گرفت. جوانی که سگ آزاری می‌کند، به عربی حرف می‌زند و به همین دلیل کاربران شبکه‌های مجازی این احتمال را داده‌اند که این جوان اهل خوزستان است؛هرچند اینکه این جوان ساکن کدام بخش از ایران باشد، اهمیتی ندارد و آنچه مهم است برخورد مناسب با افرادی است که دست به حیوان‌آزاری می‌زنند. این رفتار شنیع با حیوانی بی‌آزار از سوی برخی چهره‌های سرشناس مورد نقد قرارگرفت و پرویز پرستویی نیز با انتشار پستی در صفحه شخصی اینستاگرام خود، خواهان شناسایی و مجازات این جوان حیوان آزار شد.

این در حالی است که حیوانات، بخشی از جامعه طبیعی و زیست محیطی را تشکیل می‌دهند و در برقراری توازن در نظام طبیعت، نقش موثر و غیرقابل انکاری دارند. حیوانات مانند انسان‌ها از حقوق خاص خویش مانند حق حیات، حق درمان، حق آرامش، حق زیست جمعی، حق پرهیز از هر نوع خشونت، حق پرهیز از هرگونه نسل‌کشی، حق استفاده از حیات‌وحش و مانند آن‌ها برخوردارند و هرگونه تعدی و تفریط نسبت به آن‌ها یا حقوق آن‌ها، به منزله نقض حقوق آنان محسوب شده و ضروری است، مستوجب مسئولیت باشد. بر همین اساس و طبق ماده 680 قانون مجازات اسلامی هرکس برخلاف مقررات و بدون مجوز قانونی اقدام به شکار یا صید حیوانات و جانوران وحشی حفاظت شده کند، به حبس از دو تا ده سال محکوم خواهد شد و هرگونه تعدی مستوجب مسئولیت است؛ به عبارت دیگر تضییع حقوق حیوانات، طبق قانون مجازات اسلامی جرم بوده و به نوعی ترویج خشونت نیز محسوب می‌شود و از طرفی نظم عمومی جامعه را برهم زده و بهداشت عمومی را به مخاطره می‌اندازد.

حیوان آزاری نوعی بزه‌کاری است

حیوان‌آزاری یکی از انواعِ بداخلاقیِ اجتماعی و بزه‌کاری است. در این زمینه می‌توان به آزار و اذیت حیوانات شهری به دست کودکان و برخی افراد بزرگسال اشاره کرد که در این سال‌ها با توجه به گسترش فضای مجازی انتشار این اعمال در این فضا محسوس شده و واکنش‌های متفاوتی را نیز در بر دارد .

اما نکته مهم این است که بسیاری کشورها حیوان‌آزاری را فی‌نفسه یک جرم قضایی می‌دانند و مجازات‌هایی را نیز برای آن درنظرگرفته‌اند. اما حیوان‌آزاری در ایران، جرم‌انگاری نشده‌ و قوانین عامِ موجود در این مورد نیز همان «قوانینِ زیست‌محیطی» هستند و قوانین حمایتی از جانوران به صورت خاص تصویب نشده است؛ در حالی که حیوانات این روزها نیازمند قوانینی متقن هستند تا حقوق‌شان به راحتی توسط برخی افراد که برای تفریح و سرگرمی دست به این کار می‌زنند، تضییع نشود.

انتشار فیلم های حیوان آزاری جرم است

در این زمینه مشاور ارشد رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست آبان سال گذشته با اعلام خبر خوش در مورد تدوین لایحه منع حیوان آزاری می‌گوید: این لایحه در قالب اصلاحیه قانون مجازات اسلامی و الحاق پنج‌ تبصره به ماده ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی به مجلس شورای اسلامی ارائه می‌شود. فرهاد دبیری در مورد نحوه تدوین این لایحه گفته است: کمیسیون لوایح طی چند جلسه با دعوت از سازمان‌های مردم‌نهاد، دستگاه‌های مرتبط و حقوق‌دانان، پیش‌نویس لایحه را نهایی کرد اما به دلیل آنکه لایحه بار قضایی داشت و هر لایحه‌ای با بار قضایی که در آن مجازات‌هایی نیز تعیین شده باید هماهنگ با نظر و تصمیم قوه قضاییه باشد، لایحه از ریاست جمهوری به قوه‌قضاییه ارسال شد.

اما نکته حایز اهمیت در این لایحه، این است که انتشار تصاویر یا فیلم‌های حیوان آزاری در شبکه‌های اجتماعی با هدف تشویش اذهان عمومی و نه اطلاع‌رسانی،جرم محسوب شده و دارای مجازات است که البته تمامی این موارد در قالب متمم قانون مجازات اسلامی در دست تهیه بوده تا به مجلس شورای اسلامی ارائه شود والبته زمان تصویب آن در دست قوه‌قضاییه است.

فرد حیوان آزار برای جامعه انسانی خطرناک است

حیوان‌آزاری از نمونه‌های بارزمشکلات روانی است و انسان سالم از آزار دادن جانوران خوشحال نمی‌شود و برخی متخلفان هم نیاز به درمان دارند. بسیاری قاتل‌های زنجیره‌ای سابقه حیوان‌آزاری دارند. این قضیه به‌طور مستند ثابت شده‌است؛ فردی که حیوان‌آزاری می‌کند، نه‌تنها برای حیات وحش و حیوانات که برای جامعه انسانی نیز خطرناک است.

در این زمینه غلامعلی فروغی، حقوق‌دان به ایرنا گفته است: همیشه نگاه به حیوانات در قوانین ما بیشتر نگاه جلوگیری از آزار حیوانات به انسان بوده و به حق حیوان پرداخته نشده، جز در بحث‌های قانون شکار و صید تا حدودی بحث حفظ حیوانات وحشی را به عنوان بخشی از حفاظت محیط زیست مطرح کردند؛ البته در قواعد فقهی ما به این موضوع پرداخته شده اما هنوز به صورت قوانین موضوعه در نیامده است.این حقوق‌دان با بیان اینکه آزار ندادن حیوانات به صورت اخلاقی در فرهنگ ما وجود دارد اما این موضوع در قوانین موضوعه کشور انعکاس نیافته است، خاطرنشان کرد: شاید علت آن نیز نگرانی دستگاه‌ها از این موضوع باشد که قضیه سری یابد و کشتار برای خوراک را دچار مشکل کند و مباحثی مانند نگهداری نیز حالت افراطی پیدا کند، از این‌رو باید بیشتر بحث اخلاقی تقویت شود و آنچه را در فرهنگ ما به عنوان یک بعد فرهنگی وجود داشته است، اشاعه دهیم.بنابراین لازم است در این زمینه کارهای فرهنگی بیشتری صورت گیرد تا قانونگذاری آن‌هم در بعد کیفری به این مساله بپردازد.فروغی معتقد است برای قانونگذاری در این زمینه لازم است بر آزارهایی که روح مردم را می آزارد، متمرکز شویم تا با این رفتارهای زشت و ناپسند برخورد شود زیرا اگر بخواهیم به بحث قانون مستقل بپردازیم، شاید بحث نگهداری حیوانات نیزخودش یک آزار باشد. وقتی حیوانی از ذات خودش جدا می‌شود و به شکل سختگیرانه به وی تعلیم داده می‌شود تا برای مثال نقش عروسک را برای فرد ایفا کند، نوعی آزار است.گاهی اوقات احساس می‌شود تعلیماتی که به حیوان داده می‌شود، سختگیرانه است؛ بنابراین اگر حیوان آزاری بخواهد مطرح شود، شاید این بعد از مساله مانند نحوه نگهداری را نیز شامل شود.

دین اسلام به ما اجازه حیوان آزاری نداده است

اما نگاه شرع و دین مقدس اسلام به این موجودات بی‌پناه چیست؟ کمیل نظافتی، روحانی و فعال محیط‌زیست در مورد رویکرد دین اسلام به حیوانات، معتقد است: طبق روایات ائمه ما رفتار بسیار مناسبی با حیوانات داشته و به‌کرات مردم را به مهربانی با حیوانات توصیه کرده‌اند. دین اسلام نه‌تنها به ما اجازه حیوان آزاری نداده بلکه به رفتار مناسب با حیوانات و طبیعت سفارش کرده است. گاهی اوقات برخی افراد واکنش‌های نامناسبی نشان می‌دهند اماکلیت موضوع بسیار موردحمایت قرارگرفته است.

حجت‌الاسلام نظافتی با اشاره به اینکه نجس بودن حیوان نمی‌تواند مانعی در کمک و نجات او از مرگ شودزیرا در اسلام بر محبت کردن به حیوانات تاکید شده است، افزود: نجات یک حیوان از مرگ، کمتر از عبادت نیست و بحث نجس بودن سگ یا گربه یک بحث فقهی است اما نکته مهم این است که با لباسی که به بدن یک سگ خیس برخورد کرده باشد، نمی‌توان نماز خواند. در اسلام تاکید شده است که با بهترین و پاکیزه‌ترین لباس نماز خوانده شود. اما آیا نجس بودن می‌تواند دلیلی بر حرام بودن باشد؟ آیا اگر با سگ گرسنه‌ای مواجه شدیم که از شدت گرسنگی در حال مرگ است، نباید کمکش کرد و به او غذا داد؟ نباید این حیوان را درمان کرد؟ اسلام دین مهربانی است و ائمه معصومین(ع) بارها به مهربانی کردن با حیوانات تاکید کرده‌اند و حتی آن‌ها لقمه غذای خودشان را به حیوانات می‌دادند. در حالی گفته می‌شود سگ نجس است که بر اساس فتوای علما خریدوفروش و نگهداری سگ نگهبان، سگ شکاری و سگ گله اشکالی ندارد.

نمونه‌هایی از آزار حیوانات در سال‌های اخیر

هرچند در این سال‌ها با توجه به ارتقای سطح دانش و فرهنگ جامعه بسیاری افراد جامعه رفتارهای مناسبی با حیوانات داشته و به تعبیری با این موجودات انس گرفته‌اند و مهربانانه با آن‌ها رفتار می‌کنند اما برخی افراد بیمار، عقده‌های حقارت خود را برسر این موجودات خالی کرده و آن‌ها را می‌آزارند.برای مثال شخصی که با خودرو قلاده سگ را در جاده می‌کشد یا کشتن یک سگ ماده دارای توله‌های شیرخوار توسط شخصی با هویت مشخص،یا نوجوان ۱۷ ساله که پس از کشتن گربه خانگی با سنگ، عکس و فیلم آن را در فضای مجازی منتشر می‌کند یا حتی راننده تاکسی گیلانی که با بستن سگ به پشت تاکسی این حیوان را آزار داده، نمونه‌‌هایی از بی‌رحمی‌هایی بوده که در مورد حیوانات صورت گرفته است که البته پس از انتشار فیلم‌ها یا خبرهایی در این زمینه، دستگاه قضا این موضوعات را دنبال کرده و احکام متقنی نیز در مورد افرادی که با قساوت مبادرت به حیوان آزاری کرده‌اند، صادر کرده است. اما نکته مهم این است که در این سال‌ها در نبود قانونی حمایتی از حیوانات، بسیاری افراد با وقاحت مبادرت به آزار و رنجاندن حیوانات کرده‌ و بدتر از آن نیز اینکه در کمال گستاخی از این رفتارهای غیر انسانی خود فیلم گرفته و در فضاهای مجازی منتشر می‌کنند. پس لازم است لایحه حمایت از حیوانات که تامین‌کننده امنیت حیوانات است، هرچه زودتر تصویب شود تا این موجودات بی‌آزار بتوانند در سایه این امنیت روزگار بگذرانند.