شاخص بورس به افت ادامه داد/ ریزش دسته‌جمعی کوچکترهای بازار

اقتصاد آنلاین - هاشم آردم: افت 0.13درصدی شاخص کل بورس تهران امروز در حالی رخ داد که شاخص کل هم‌وزن تقریبا 0.7درصد ریزش کرد. این یکی از بزرگترین ریزش‌های شاخص کل هم‌وزن در روزهای معاملاتی اخیر است. برآیند کلی معاملات بازار سهام در روز جاری نشان می‌دهد که فعالان بورس هر روز بیشتر از روز قبل محتاط‌تر می‌شوند و سمت تقاضای بازار مرتبا در حال تضعیف است. از سوی دیگر رفته‌رفته با نزدیک شدن به پایان سال، فشار فروش در اغلب نمادهای بازار بیشتر می‌شود.

طی معاملات امروز اغلب گروه‌های بازار سرخ‌پوش شدند. از میان صنایع 39گانه بورسی، شاخص 26 صنعت امروز با افت مواجه شد. در طرف دیگر 8گروه با رشد شاخص معاملات خود را به پایان رساندند.

ضعف عوامل پیشران، ضعف نقدینگی

ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی، این روزها کمتر از آنی است که در ماه‌های آبان و آذر تجربه می‌شد. پس از کاهش جدی نرخ سود سپرده‌های بانکی در شهریورماه رفته‌رفته روند خروج نقدینگی از سپرده‌های بلندمدت بانکی و ورود آن به بازار سهام مشهود بود. در آن برهه ارزش معاملات خرد در بورس از متوسط 120میلیارد تومان در هر روز به بیش از 250 میلیارد تومان در روز رسید. همراهی قیمت‌های جهانی نیز راه را برای رشد بازار سهام هموارتر می‌کرد. اما با شکل‌گیری سلسله‌ای از ماجراها، رونق بورس متوقف شد و رکود دوباره فرارسید.

ابتدا این آشوب‌های خیابانی بود که امنیت سرمایه‌گذاری در بورس را تهدید کرد. پس از آن ریسک سنگ‌اندازی دونالد ترامپ در اجرای برنامه جامع اقدام مشترک شرایط را پیچیده‌تر کرد. در نهایت تلاطم بازار ارز منجر به تصمیم بانک مرکزی مبنی بر افزایش دوباره نرخ سود بدون ریسک شد و آخرین ضربه به رونق شکننده بورس وارد شد. پس از این وقایع بازار رونق معاملات خود را از دست داد و ارزش معاملات خرد دوباره به محدوده 120 تا 150 میلیارد تومان در روز بازگشت.

اگرچه وجود نقدینگی شرط لازمی برای رونق گرفتن بازار سهام است، اما تجربه نشان داده است که رشد قیمت‌ها در زمان فقدان نقدینگی تازه‌نفس نیز امکان‌پذیر است. در شهریور ماه سال جاری با وجود آنکه هراس از تسویه اعتبارات کارگزارانی که دارای سال مالی منتهی به 31شهریور هستند وجود داشت، شاخص بورس رشد قابل توجهی را ثبت کرد. این در حالی بود که به طور سنتی بازار سهام در شهریور ماه وارد فاز رکود می‌شود. در واقع در آن دوره اگرچه سمت تقاضا تضعیف شده بود، اما سمت عرضه سهام نیز حاضر نبود در قیمت‌های منفی سهام خود را واگذار کند. چشم‌انداز مثبت قیمت‌های جهانی و همچنین چشم‌انداز مناسب از احتمال کاهش نرخ سود بدون ریسک باعث می‌شد قیمت‌ها نه تنها تنزل پیدا نکنند بلکه حتی در شهریور ماه نیز مسیری رشدی طی کنند.

در حال حاضر اما به نظر می‌رسد عوامل پیشران بازار سهام دچار ضعف‌های ساختاری شده‌اند. همین موضوع است که باعث می‌شود کمبود نقدینگی در بازار سهام بیش از پیش بر روند قیمت‌ها اثرگذار باشد. فعالان بازار سهام از طرفی از احتمال لغو برجام و بازگشت تحریم‌ها به سپهر اقتصادی کشور هراس دارند و از طرف دیگر قیمت‌های جهانی دیگر تمایل به صعود قابل توجه از خود نشان نمی‌دهند. در نتیجه طبیعی است که کمبود نقدینگی در بازار منجر به افت قیمت‌ها شود.

تمایل ناچیز شاخص کل به اصلاح

با وجود آنکه فضای معاملات و جنس انتظارات فعالان بازار سهام چندان مثبت نیست، اما شاخص کل بورس تهران در روزهای اخیر افت قابل توجهی را تجربه نکرده است. در عوض این شاخص کل هم‌وزن بوده است که تمایل بیشتری برای افت از خود نشان می‌دهد. دلیل اصلی این موضوع را می‌توان در جنس نمادهای شاخص‌ساز و بزرگ بازار جستجو کرد. اغلب شرکت‌های بزرگ و شاخص‌ساز بورس تهران از رشد قیمت‌های جهانی و همچنین رشد نرخ ارز منتفع می‌شوند. این موضوع باعث شده است که با وجود چشم‌انداز نه چندان مناسب ریسک‌های سیاسی اثرگذار بر بازار سهام، امیدواری به صنایع کالایی چندان رنگ نبازد. به عبارت دقیق‌تر، چنانچه قرار باشد در بدترین حالت ریسک سیاسی برجام دوباره بر سر اقتصاد ایران سایه اندازد، احتمالا نرخ ارز سمت و سویی صعودی به خود خواهد گرفت و این به معنای افزایش درآمدهای ریالی شرکت‌های کالایی و صادرات‌محور است.

بنابراین در برهه فعلی طبیعی به نظر می‌رسد که شدت خروج نقدینگی حقیقی در نمادهای غیروابسته به قیمت‌های جهانی و نرخ ارز (که اغلب نمادهای کوچکتر بازار را تشکیل می‌دهند) بیشتر احساس شود و در نتیجه شاخص کل هم‌وزن شتاب بیشتری برای افت از خود نشان دهد.

در بازار چه گذشت؟

افت معنادار ارزش معاملات خرد: اما در بازار امروز همانطور که اشاره شد همچنان ضعف نقدینگی و نوسان عمده نمادها بر مدار منفی مشهود بود. ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی بورس (بدون در نظر گرفتن عرضه اولیه) امروز به 88 میلیارد تومان رسید. این میزان جزو کمترین مقادیر تجربه شده در نیمه دوم سال جاری است. این در حالی بود ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق دارای درآمد ثابت و اسناد خزانه اسلامی روز به روز بیشتر می‌شود. امروز ارزش کل معاملات بورس تقریبا 219 میلیارد تومان بود که تقریبا 50میلیارد تومان آن به عرضه اولیه «شفا» اختصاص یافت.

عرضه اولیه سهام شفادارو: همچنین امروز قرار بود عرضه اولیه سهام هلدینگ دارویی شفادارو در بورس تهران عرضه شود. با انجام این عرضه حالا تمامی غول‌های بازار داروی کشور در میان شرکت‌های بورسی قرار دارند. پیشتر «تیپیکو»، متعلق به سازمان تأمین اجتماعی، و «برکت»، متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام، وارد بازار سرمایه شده بودند. حالا با ورود «شفا»، متعلق به بانک ملی ایران، مثلث غول‌های دارویی در بورس تهران تکمیل شد. طی این عرضه اولیه تقریبا 118 میلیون سهم شرکت شفادارو (معادل 10درصد از کل سهام شرکت) در قیمت هر سهم 415 تومان به عموم مردم واگذار شد. بیش از 144 هزار کد معاملاتی در این عرضه اولیه شرکت کردند و به هر کد معاملاتی تقریبا 800 سهم رسید.

تازه‌ترین اطلاعیه درباره «آکنتور»: امروز معاونت بازار شرکت بورس طی اطلاعیه‌ای سهامداران مالباخته شرکت کنتورسازی را برای فروش سهام فراخواند. طی این اطلاعیه اعلام شده است که اشخاص حقیقی می‌توانند تا پنج هزار سهام «آکنتور» را در قیمت 2هزار و 100 تومان به فروش برسانند. به نظر می‌رسد این آخرین مرحله از تعیین تکلیف سهام شرکت متخلف کنتورسازی ایران باشد.

آگهی فروش بلوک سپرده‌گذاری توسط بانک تجارت: همچنین امروز بانک تجارت طی انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد قصد دارد بلوک 5درصدی خود در شرکت سپرده‌گذاری و تسویه وجوه را با قیمت هر سهم 810 تومان به فروش برساند.

کوتاه از فرابورس

در آخرین روز معاملاتی هفته جاری افزون بر 672 میلیون ورقه به ارزش بیش از 13 هزار و 102 میلیارد ریال در مجموع بازارهای فرابورس ایران دست به دست شد که نسبت به روز گذشته از رشد حجم و ارزش معاملات حکایت داشت. امروز در مجموع دو بازار اول و دوم حدود 371 میلیون سهم به ارزش 255 میلیارد ریال دادوستد شد و نماد «ذوب» ضمن آنکه در صدر نمادهای پربازدید قرار گرفت، بیشترین مقدار حجم و ارزش معاملات را نیز در مقایسه با سایر نمادها تجربه کرد.

از سوی دیگر شاخص کل فرابورس با افت 0.9 واحدی در پایان معاملات روبه‌رو شد که عمده بار منفی بر آیفکس از جانب نمادهای «دماوند»، «زاگرس» و «هرمز» تا سطح 2 واحد رقم خورد. در مقابل تاثیر مثبت بر این نماگر از جانب نمادهای «مارون»، «ذوب» و «شرانل»، مانع از افت بیشتر شاخص کل شد. سهامداران بازار پایه نیز 282 میلیون سهم به ارزش بیش از 169 میلیارد ریال را میان خود دست به دست کردند. همچنین امروز در فرابورس ایران، سرانجام در پنجمین مرحله عرضه بلوک 17درصدی «ذوب» این بلوک در قیمت 75تومان به ازای هر سهم به فروش رسید.