همه آنچه در نشست «اشتغال و عدالت اجتماعی» گذشت

به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین، محمدرضا سپهری، رئیس موسسه کار کشور در این جلسه با اشاره به اینکه پس از افزایش امکانات و قابلیت‌ها در فضاهای آموزشی، می توان انتظار داشت که فارغ التحصیلان وارد بازار کار شوند، گفت: این قابلیت ها از سوی نهادهای بین المللی دسته بندی شده و عمده آنها مانند فهم فرهنگی از جامعه، اخلاق حرفه ای، انعطاف پذیری، سهیم شدن در نوآوری و خلاقیت، توانایی فائق شدن بر شرایط مبهم، توانایی کار تیمی و ... در دانشگاه های ایران یاد داده نمی‌شود.

وی افزود: قابلیت ها به ۳دسته قابلیت های فردی، اجتماعی و محیطی تقسیم می شوند. در قابلیت های فردی مجموعه‌ای از ویژگی‌ها مانند آموزش، سلامت، مهارت و .. مطرح است که شرط لازم برای ورود به بازار کار است.

 سپهری اضافه کرد:‌ قابلیت های اجتماعی مانند انسجام ملی، مشارکت اجتماعی و قابلیت های محیطی مانند محیط زیست سالم، امنیت و ... که همه این موارد در کنار هم یک فضای اجتماعی قابلیت زا را بوجود می آورند و اشتغال متکی به توسعه این قابلیت‌ها در هر ۳ وجه است. بدون شک نقص قابلیت های هر کدام از این وجوه یک مانع برای شغل آفرینی در اقتصاد خواهد بود.

لزوم داشتن درک صحیح نسبت به الزامات عصر جدید برای غلبه بر بحران اشتغال

بایزید مردوخی ، مشاور وزیر کار هم در نشست اشتغال و عدالت اجتماعی گفت: انقلاب صنعتی مانند موج های طولانی به کندی رخ داد و در ایران این موج ها یک قرن قبل احساس شد اما انقلاب فناوری مانند یک سونامی با انرژی بالا و زمان بسیار اندک، اقتصاد جهان و اقتصاد ایران را مورد اصابت قرار داد.

وی افزود: در ایران با عدم درک نسبت به الزامات عصر جدید، به صورت بنیادی هیچ سیاستی در خصوص تغییرات مورد نیاز در آموزش متوسطه و آموزش عالی تدوین نشده و تازه واردهای بازار کار همچون نیروهای کار سابق فاقد توانمندی هستند.

مردوخی اضافه کرد: توسعه اشتغال با رویکرد متمرکز و ملی باید به توسعه اشتغال با رویکرد منطقه‌ای تغییر کرده و با دادن اختیار به استان‌ها، مدیران محلی را در اتخاذ سیاست‌های درست شریک کرد.

مشاور وزیر کار همچنین گفت: در ایران با پدیده‌ای به نام توهم میانگین روبرو هستیم. مثلا نرخ تورم و نرخ بیکاری اعدادی هستند که به صورت میانگین محاسبه شده و تنها کارکرد مقایسه بین‌المللی دارد اما کاربرد اقناع داخلی ندارد و گمراه کننده است.

ضرورت ایستادگی در برابر سرکوب قیمت ارز

سیدمحمد صادق الحسینی، کارشناس اقتصادی در اولین نشست از سلسله نشست‌های "عدالت اجتماعی از آرمان تا واقعیت" تحت عنوان «اشتغال و عدالت اجتماعی» که در محل وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی برگزار شد، گفت: پنجره جمعیتی ایران (به معنای امکان زایش شغل به واسطه ورود جمعیت جوان) از سال ۱۳۸۲ شروع شده و در سال ۱۴۲۲ بسته خواهد شد این در حالیست که پنجره جمعیتی ایران عراق و افغانستان به عنوان شرکای استراتژیک ایران، در سال ۱۴۲۰ باز خواهد شد که فرصت بسیار بزرگی است.

وی افزود: از سال ۸۲ که پنجره جمعیتی ایران باز شده نه تنها نتوانسته‌ایم مانند ۱۰ سال قبل از آن شغل ایجاد کنیم بلکه خالص ایجاد شغل از ۸۴ تا سال ۹۰ تقریبا صفر بوده و این فرصت گرانبها از دست رفته است.

الحسینی با اشاره به اینکه در بهار ۱۳۹۶ به نسبت فصل مشابه سال قبل، حدود یک میلیون نفر وارد بازار کار  شده‌اند، گفت: این آمار در تاریخ اقتصادی ایران بی نظیر است.

وی خاطر نشان کرد: با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی موجود حتی با رشد میانگین اقتصادی ۶درصد نیز که سناریویی خوشبینانه است و به‌معنای این است که دولت به کارآمدترین شکل، کار خود را انجام داده، در سال۱۴۰۰ بیش از ۵میلیون نفر بیکار و در سال۱۴۰۶ حدود ۶.۵میلیون بیکار خواهیم داشت و به همین دلیل در یک دهه آتی با ابرچالش بیکاری مواجه خواهیم بود که  قابل حل نیست.

این اقتصاددان تاکید کرد: تمرکز دولت باید معطوف به ایجاد اشتغال ناقص باشد و یارانه‌های موجود در کشور نیز باید به سمت یارانه‌های مبتنی بر ایجاد شغل اختصاص یابد.

الحسینی در ادامه افزود: بخش کشاورزی در فلات ایران رو به افول بوده و لذا امکان ایجاد شغل بالا در این حوزه و در بخش صنعت نیز وجود ندارد. با توجه به اینکه ۷۵ درصد شغل‌های جدید در چند سال گذشته در بخش خدمات ایجاد شده، دولت باید در توسعه این حوزه اهتمام ویژه داشته باشد و زیرساخت‌های فناوری را بوجود آورد چرا که در این حوزه امکانات بالقوه بسیاری وجود دارد.

وی در پایان تاکید کرد: ابرچالش بیکاری هیچ راه‌حل قطعی در دهه آتی ندارد و صرفا برای مدیریت تبعات آن باید از منابع محدود استفاده کرد.

هر فعلی که منجر به تولید شود باید مورد تشویق قرار گیرد

مرتضی افقه گفت: به دیکتاتوری تولید معتقد هستم و هر فعلی که منجر به تولید شود باید مورد تشویق قرار گیرد و هرچیزی که بر خلاف آن باشد باید تنبیه شود.

وی با بیان اینکه خوزستان پس از تهران بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها را دارد اما آمار بیکار آن با مناطق محروم برابر است گفت: بخش خدمات سهم قابل توجهی در اشتغال دارد اما باید توجه کنیم که بسیاری از افرادی که به شهرهای بزرگ مهاجرت کردند فاقد مهارت هستند ونمی‌توانیم آنها را در  حوزه خدمات مشغول به کار کنیم.

افقه ادامه داد: باید دو روش مدرن و سنتی را برای ایجاد شغل در پیش بگیریم.

باید اشتغال ناقص را به رسمیت بشناسیم

عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: ما متخصص ایجاد بنگاه و صنعت در مناطق هستیم بدون اینکه توجه کنیم که آیا این کار موجب اشتغال می شود یا خیر؟

وی با افزودن این مطلب که تا وقتی بنگاه، محور سیاستگذاری ما است، اصولا نمی‌توانیم ورود به حوزه عدالت کنیم، گفت: وقتی رشد محور فکر می‌کنیم و منابع در دست دولت است، این امر خواه ناخواه ما را به سمت تمرکز گرایی هدایت می‌کند.

منصوری ادامه داد: بررسی‌های ما نشان می‌دهد هرچه سرمایه‌گذاری می‌کنیم شاخص سرمایه بهبود می‌یابد اما شاخص اشتغال بهتر نمی‌شود.

وی تصریح کرد کرد: در دوره‌ای با سرمایه‌گذاری، نرخ رشد ۱۶درصد را هم تجربه کردیم اما در حال حاضر باید توجه کنیم که پول پاشیدن مشکل اشتغال را حل نمی‌کند.

وی با بیان اینکه تعارضی بین جریان فکری وزارت کار و نطام فکری که در کشور جریان دارد وجود دارد گفت: تنها ۴۳ درصد شاغلین در پوشش تامین اجتماعی هستند.

منصوری همچنین گفت: باید اشتغال ناقص را به رسمیت بشناسیم. چیزی که در دنیا اسمش اشتغال عمومی است.

معاون وزیر کار افزود: دو دسته درآمد ناشی از کار و درآمدهای غیرکاری داریم که طی ۵۰ سال نسبت این دو تغییر جدی کرده است. زمانی درآمدهای غیر کاری ۴۰درصد بود اما اکنون به ۵۳درصد رسیده است، این درآمدها آسیب پذیرترند و با افزایش تورم و نرخ ارز بیشتر آسیب می‌بینند.

وی با اشاره به اینکه سخن آقای الحسینی در خصوص نرخ ارز درست است اما بازارهای جهانی بروی ما بسته است و شاید فرمول ایشان در خصوص نرخ ارز کار نکند، گفت: در اقتصاد کلان اشتغال محور باید سیاست‌های فعال بازار کار داشته باشیم. اما پول نداریم. سازمان برنامه یک ریال به ما برای سیاست‌های فعال بازار کار پول نداریم. نظام فکری رشدمحور مسئول این مشکل است.