زعفران مانعی در برابر از بین رفتن فولیکول‌های تخمدان
پژوهشگران واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی دریافتند «کروسین» ماده موجود در زعفران می‌تواند مانع از بین رفتن فولیکول‌ها شود، همچنین قادر است سطوح سرمی استروژن و پروژسترون را کاهش دهد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایرنا، واحد علوم تحقیقات زعفران (Crocus sativus L.) از دیرباز در برخی کشورها برای بهتر شدن رنگ و طعم غذا استفاده می‌شود. یکی از اجزای اصلی زعفران، «کروسین» کاروتنوئیدی است که تاثیر دارویی مختلفی دارد.
خواص آنتی‌اکسیدان، ضد سرطان، ضد انعقاد، ضد درد، ضد افسردگی و ضد اضطراب کروسین تایید شده است. همچنین این ماده به عنوان یک درمان موثر در برابر بیماری آلزایمر، گرفتگی عروق، چربی خون و فشار خون بالا استفاده می‌شود. گیاهان دارویی مختلفی باعث بهبود باروری شده و به تعادل هورمونی کمک می‌کنند و بعضی اثرهای متفاوتی دارند.
در هیپوتالاموس پپتیدی (پلیمرهای کوچک از بهم پیوستن اسیدهای آمینه) به نام «کیس پپتین» یا «متاستین» وجود دارد که به عنوان مهارکننده متاستاز در سلول‌های ملانوم شناخته شده است. این ژن در سلول‌های عصبی هیپوتالاموس بیان می‌شود و تنظیم‌کننده‌ای کلیدی در محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- گناد در پستانداران ماده و برای رشد فولیکولی و تخمک‌گذاری در طول تولید مثل مورد نیاز است.
سلول‌های عصبی بیان‌کننده «کیس پپتین»، ترشح هورمون آزادکننده گنادوتروپین را تنظیم کرده و از این طریق هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینی (LH) را کنترل می‌کند. بر اساس تاثیری که در رشد و نمو اندام جنسی و محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- گناد دارد، اختلال عملکرد سلول‌های عصبی کیس پپتین می‌تواند منجر به ناهنجاری رشد جنین و ناباروری شود.
دکتر کاظم پریور و همکارانش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در مطالعه‌ای تاثیر زعفران را بر محور هیپوفیز-گناد و بیان ژن هیپوتالاموسی kiss-1 در موش‌های صحرایی بررسی کردند.
در این مطالعه تجربی، 18 موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. گروه شاهد نرمال سالین (سرم فیزیولوژیک) و گروه تجربی دو دوز مختلف کروسین (100 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم) هر دو روز یک‌بار به مدت 30 روز دریافت کردند. پس از دوره درمان، نمونه خون از قلب و سانتریفوژ به دست آمد. سپس سطح سرمی هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینی (LH)، هورمون‌های استروژن و پروژسترون با استفاده از روش ELISA اندازه‌گیری شد. بافت‌های تخمدانی برای بررسی بافت‌شناسی جدا شدند. بیان ژن هیپوتالاموسی Kiss-1 با استفاده از PCR real-time اندازه‌گیری و تمام داده‌ها با استفاده از روش آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل شد.
در موش‌هایی که 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم کروسین مصرف می‌کردند، کاهش معنی‌داری در تعداد فولیکول‌های گرآف آترتیک (فولیکول از بین رفته) مشاهده شد. غلظت استروژن در گروه‌های تجربی در مقایسه با گروه شاهد و غلظت پروژسترون در موش‌های صحرایی تیمار شده با کروسین 200 میلی گرم بر کیلوگرم در مقایسه با گروه شاهد، به طور معناداری کاهش یافت.
نتایج این مطالعه که در آخرین شماره «نشریه بین‌المللی باروری و ناباروری» پژوهشگاه رویان منتشر شده، نشان می دهد کروسین در سطح هیپوتالاموسی بیان ژن kiss-1 را کاهش می‌دهد. با این حال، کاهش بیان ژن Kiss-1 بر هورمون‌های وابسته به جنسیت LH وFSH تاثیر نمی‌گذارد. این موضوع نشان می‌دهد مکانیسم‌های دیگری ممکن است این کاهش را متعادل کند. در سطح تخمدان، کروسین مثل یک عامل ضد آپوپتوتوزی عمل می‌کند و از بین رفتن فولیکول‌ها را کاهش می‌دهد.
