خروج بانک‌ها از گرداب بنگاه‌داری با اجرای قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر

هرچند که این قانون از سال 94 در برخی از حوزه‌ها مورد کم لطفی قرار گرفت و همان‌طور که انتظار می رفت اجرا نشد تا اینکه پس از بحران اخیر 2 سال گذشته که در حوزه بانکی روی داد، بانک‌ها با سیاست‌های جدیدی که وزارت اقتصاد در دور دوم ریاست جمهوری در پیش گرفت، تصمیم جدی برای اجرای این قانون اتخاذ کردند.

این قانون بخش‌ها و نهادهای مختلفی از کشور را مخاطب قرار داده که یکی از این بخش‌ها بازار سرمایه است و یکی از ابزارهای مهم اجرای برخی از مواد این قانون از مجرای بورس می باشد. بند 16 و 17 قانون بر لزوم خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری و واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه آن‌ها تاکید دارد.

عرضه سهام شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها در بازار سرمایه مهم ترین ابزار و زیر ساختی که برای اجرای بند 16 و 17 قانون می‌توان در نظر گرفت و یک بازار کاملا قانون‌مند و شفاف می باشد که می تواند نقش مهمی در خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری و همچنین واگذاری دارایی های غیر مولد آن‌ها ایفا کند. برای خروج از سایر اموال غیر مولد نظیر املاک و مستغلاتی که در پرتفوی بانک‌ها به وفور دیده می شود می توان از طریق بازار سرمایه اقدام به واگذاری آن ها نمود. طی سال‌های گذشته بانک مرکزی بانک‌ها را ملکف به واگذاری مستغلات و املاک مازادشان نموده است که بانک‌ها با ساز و کار مزایده تلاش در نقد کردن این بخش از اموالشان را داشتند که مدل قدیمی از نحوه واگذاری می باشد. به نظر می رسد بازار سرمایه می تواند با در اختیار داشتن ابزار مالی نوین تسهیلاتی در اختیار بانک‌ها برای انجام این تکلیف بگذارد. یکی از این راهکارها عرضه در بورس کالا می باشد که با ایجاد ساز و کار مدرن می توان بانک‌ها را در واگذاری املاک و زمین هایشان یاری رساند.

همچنین برخی از شرکت های زیر مجموعه بانک‌ها در بازار سرمایه پذیرفته شده هستند و طبق این قانون شرکت‌های بورسی زیرمجموعه بانک ها باید در بازار سرمایه عرضه شوند و اگر بنگاهی هم در بازار سرمایه پذیرفته شده نیست می توان با تعبیه ساز و کاری از طریق فرابورس اقدام به واگذاری آن‌ها نمود.

مزایای عرضه بنگاه‌های زیر مجموعه بانکی در بازار سرمایه

ا-بازار سرمایه، بازار کاملا شفاف و قانون‌مند است و هزینه نقل و انتقال معاملات عمده در این بازار حداقل ممکن می‌باشد.

2-افراد مختلف در اقصی نقاط دنیا می توانند آگهی‌های عرضه این شرکت ها را مشاهده و برای خرید آن‌ها اقدام کنند.

3-به دلیل شفافیت و رقابت‌پذیری بازار سرمایه و همچنین اطلاعات منتشره قابل اتکا از سوی بورس، این ساز و کار مورد قبول نهادهای نظارتی است.

برای اجرای بند 16 و 17 باید به واقعیات بازار سرمایه نیز نظری داشته باشیم. مهمترین نکته عرضه سهام شرکت‌های زیر مجموعه بانک‌ها در بازار سرمایه است چراکه ممکن است با عرضه به صورت خرد بتوان برای کوتاه مدت مشکل بانک ها را برطرف نمود اما در بلندمدت بازار سرمایه را دچار اشکال می کند و سهامداران خرد نمی توانند پاسخگوی عرضه این حجم از دارایی های بانک‌ها باشند. بنابراین بهترین حالت عرضه بصورت عمده و بلوکی می‌باشد و در بازار خرد اجازه دهیم سازو کار و عرضه و تقاضای معمول و همیشگی ادامه یابد و رند طبیعی خود را داشته باشد. همچنین سهامداران خرد نیز می توانند ازاین واگذاری‌ها که به صورت عمده و بلوکی انجام شود بهره ببرند. تا کنون از آنجا که مدل مدیریتی حاکم بر این شرکت ها به صورت دولتی بوده است، اشکالات متعددی به نحوه اداره این شرکت ها وارد است اما با عرضه کامل سهام این شرکت ها توسط بانک‌ها در بورس می توان امید آن را داشت که با تغییر مدیریتی پیش آمده در ساختار تصمیم گیری شرکتها روند سودآوری آن ها بهبود یابد که این خود می تواند بر کلیت سهام شرکتهای مطرح شده تاثیر بگذارد و سهامداران خرد نیز منفعت این واگذاری‌ها را در پرتفوی خود ببینند.

*مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سبحان