مقابله با تب کنکور در دبستان
برای برخی والدین و دانش‌آموزان تحصیل در مدارس با امکانات بیشتر، مناسب‌تر و برگزاری آزمون‌های متعدد یک پز و نشانه توجه آنها به فرزندانشان محسوب می‌شود.
در این روند کودک روزانه تحت تعلیم چندین ساعته قرار می‌گیرد تا بتواند در آزمون‌های ورودی و تست زنی‌ها موفق شود. این در حالی است که برگزاری آزمون‌های ورودی و تست‌زنی در دوره ابتدایی باعث بروز استرس و دوری او از نشاط و شادی می‌شود. در روزهای اخیر وزیر آموزش و پرورش از تصویب مصوبه‌ای خبر داد و افزود: « برگزاری هرگونه آزمون در مدارس ابتدایی ممنوع است.» محمد بطحایی با اشاره به اینکه ۸۰میلیون جمعیت کشور جزو ذینفعان آموزش و پرورش هستند، گفت: «همه نهادهای کشور به‌ویژه نمایندگان مجلس باید در کنار آموزش و پرورش باشند تا این دستگاه بتواند پیشرو باشد، چون تصویر آینده هر جامعه‌ای از تصویر امروز مدارس آن پیداست.»
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، با بررسی مطالب درسی در مدارس کشور باید گفت که اغلب آنها از کیفیت مناسب برخوردارند، اما برای رنج سنی کودکان مناسب نیست. در این میان باید مبانی درسی مناسب با نیازهای فردی و اجتماعی دانش‌آموزان باشد. کودکان و نوجوانان امروز باید چگونگی صحبت کردن، چگونگی برنامه ریزی، گذران اوقات شاد و حقوق شهروندی را بیاموزند.
چگونگی تفکر را به دانش‌آموزان بیاموزیم
اغلب خانواده‌ها در شهرهای بزرگ و کلانشهرها بر این باورند که فرزندشان نه‌تنها باهوش بلکه تیزهوش است. در این شرایط آنها برای رشد و شکوفایی استعداد فرزندانشان از بدو ورود به دبستان هزینه‌های گزاف صرف می‌کنند. همچنین بر اساس بررسی‌های انجام شده در دوره‌های تحصیلی بالاتر از شدت هزینه‌های والدین کاسته می‌شود. این در حالی است که با گذران دوره علمی دشوار روحیه پر نشاط کودکان در لابه‌لای استرس‌های تست‌زنی و آزمون‌های دوره ابتدایی قرار می‌گیرد. با بررسی شرایط آموزشی کشور باید گفت که اگر هدف از تست زنی کسب آمادگی برای کنکور باشد، با بررسی عملکرد مسئولان آموزشی کشور باید گفت که تا چند سال آینده واژه‌ای تحت عنوان کنکور در کشور ما وجود ندارد. هم‌اکنون دانشگاه‌های مختلف همچون آزاد، علمی کاربردی، پیام نور، غیرانتفاعی و ... به پذیرش دانشجو بدون برگزاری کنکور می‌پردازند. کودکان و نوجوانان در این سنین می‌توانند چگونگی تفکر و حل مساله را بیاموزند. در این بین نیز نهاد آموزشی کشور باید کودک را به تفکر واداشته و به این شکل شخصیت او در ابعاد مختلف شکل بگیرد. چندی قبل هم معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اولویت دوره ابتدایی را «تربیت» خواند و گفت: «دوره‌های عالی آموزش و پرورش برای تحقق بخشیدن به یکی از مهم‌ترین اهداف تحول بنیادین است که بر محور تربیت، پرورش، رشد متوازن و همه‌جانبه دانش‌آموزان در دوره ابتدایی تاکید می‌کند و اولویت در دوره ابتدایی به این زمینه بر می‌گردد.» به گزارش برنا، رضوان حکیم‌زاده با اشاره به جریان آسیب‌رسانی که در سال‌های اخیر در سیستم آموزشی مدارس ابتدایی شکل گرفته بود، ادامه داد: «برگزاری آزمون‌های متعدد و آماده‌سازی دانش‌آموزان ابتدایی برای ورود به مدارس تیزهوشان و نمونه مردمی معضلی بود که با ورودی موسسات مختلف به آن از این موضوع سودجویی می‌شد و به جای اینکه وقت دانش‌آموزان و معلمان ما صرف این شود که مهارت‌های اصلی را در دوره ابتدایی آموزش دهند و جریان تربیت محور در رأس کار قرار بگیرد، همه جریان تربیت به چند تستی تعمیم پیدا می‌کرد.»
تست‌زنی برای دانش‌آموزان دبستانی ممنوع
یک کارشناس آموزش و پرورش درباره مصوبه حذف آزمون از دوره ابتدایی می‌گوید: این مصوبه در یک هفته اخیر دستخوش اتفاقات متفاوت شد، در حالی که در یکی دو دهه اخیر دلسوزان آموزش و پرورش به‌دنبال این قضیه بودند. در واقع این اقدام همگام با نهادهای آموزشی کشور وارد عمل شده است. محمدرضا نیک‌نژاد درباره پیامدهای شاخص این اقدام می‌افزاید: این اقدام در کشورهای اسکاندیناوی، ژاپن، مالزی، فنلاند و ... انجام می‌شود. در اصل کشور فنلاند از لحاظ آموزشی با برگزاری آزمون‌های استاندارد این گونه آزمون‌ها را حذف کرده است. به‌گفته او شاید برگزاری این نوع آزمون‌ها در آموزش و پرورش کشور عمیق‌تر از دیگر کشورها به فعالیت بپردازد، چون مقوله‌ای تحت عنوان کنکور ریشه در پنج شش دهه گذشته دارد. به هر حال امروزه در جامعه ما کنکور و افرادی که از طریق آن منافع کسب می‌کنند، توانسته‌اند به گردش مالی چندین‌هزار‌میلیارد تومانی دست یابند. این کارشناس آموزش و پرورش می‌گوید: هم‌اکنون از بعد کمی تعداد دانشگاه و میزان پذیرش دانشجو بیش از گذشته است. در این شرایط بازار کنکور و کلاس‌های آن هم کم رونق شده است. با این تفاسیر افراد در این حوزه تب کنکور را در دوره‌های دبیرستان و ابتدایی وارد کردند. به‌گفته او مسئولان در برگزاری آزمون در دوره ابتدایی یا آگاهی لازم را نداشته یا بر این باور بودند که فشار آوردن به دانش‌آموز برای کسب نمره ، برگزاری آزمون و ... باعث جلب او به درس می‌شود. در حالی که این مساله باعث زدگی دانش‌آموز از تحصیل شده و در نهایت او را از نهادهای آموزشی کشور گریزان می‌کند. باید تاکید کرد که این گونه مسائل در نشست‌های خصوصی مسئولان آموزش و پرورش به کرات مطرح شده است. برای مثال آقای دانش آشتیابی به‌دنبال این مساله بود که در 9 سال نخست تحصیل دانش‌آموز در اختیار نهاد علمی یعنی مدرسه باشد و دیگر آزمون، کنکور، کتاب کمک درسی و ... وجود نداشته باشد. در این تصمیم‌گیری هدف این بود که در کنار فراگیری سواد مکتوب بتوان به پرورش شخصیت دانش‌آموز پرداخت. این کارشناس آموزش و پرورش می‌گوید: هم‌اکنون به‌دلیل ارتباطات جهانی می‌توان از کم و کیف آموزش در کشورهای مطرح در این حوزه آگاه شد و حذف برگزاری آزمون نیز مطابق با استانداردهای روز دنیاست، اما چگونگی انجام آن می‌تواند با نقدهای فراوان و دیدگاه‌های متفاوت افراد با یکدیگر مواجه شود. به‌گفته او در این زمینه مخالفت‌ها در چند دسته اعمال می‌شود. برای مثال برخی از مخالفت‌ها به‌دلیل لایه‌های اقتصادی پیچیده در این حوزه بروز کرده است. بنده در یکی از مدارس علوم تدریس می‌کنم، یکی از دانش‌آموزن در حال آماده شدن برای امتحان تیزهوشان است. جالب است بدانید که برای این دانش‌آموز در مقطع نهم مطالب کتاب‌های پیش دانشگاهی در یکی از موسسات آموزش داده شده است. دانش‌آموز نیز در این شرایط نگران و مضطرب است. به‌گفته او در موسسات آموزشی اختلافات سطوح آموزش بسیار مشاهده می‌شود، اما با توجه به گرایش والدین برای تحصیل فرزندشان در مدارس تیزهوشان، باید گفت که آنها متحمل آزارهای روحی و روانی متعدد می‌شوند. در این شرایط فقط تبعات ناگوار روحی، جسمی و خانوادگی برای افراد به‌دنبال دارد. این کارشناس آموزش و پرورش می‌گوید: اهداف آموزش در دوره‌های متعدد متفاوت است. برای مثال در دوره دبستان هدف اصلی پرورش فردی و اجتماعی دانش‌آموز و فعالیت بر روی چگونگی زندگی، کار، رفتار و سخن گفتن و آموزش‌های شهروندی است. هر چند این موسسه‌های آموزشی با اتکا بر افراد فعال در نهاد آموزش و پرورش به مهم‌ترین منبع انسانی جامعه یعنی دانش‌آموزان دوره دبستان رخنه کرده‌اند؛ در این رویکرد دانش‌آموزان تستی، فرمولی و حافظه‌محور پرورش می‌یابند، در حالی که نیاز کودکان و نوجوانان این مسائل نیست. نیک‌نژاد می‌افزاید: هم‌اکنون در فضای آموزشی کشور بازخوردهای منفی تحت عنوان تعطیلی مدارس تحت تاثیر این اقدام را به‌دنبال داشته است. باید با بسترسازی لازم خانواده، معلم، مدیر و ... را در این زمینه مجاب کرد.
اقدامات متعدد برای ارتقای مسائلی عملی
چند سالی است که طرح شهاب در وزارت آموزش و پرورش تحت بررسی کارشناس قرار گرفته و انگار حیطه فعالیت این طرح دوره دبستان است. در واقع مدارس شهاب بدون برگزاری آزمون شاخصه‌هایی را برای مسئولان مدرسه و معلم تعیین کرده و آنها بدون برگزاری آزمون میزان توانایی دانش‌آموز را مشخص می‌کنند. در این بررسی دانش‌آموزان تیزهوش بدون برگزاری آزمون انتخاب و به نهادهای آموزشی بالاتر معرفی می‌شوند. در این اقدام دانش‌آموزان تیزهوش تحت ارزیابی کیفی شناسایی می‌شوند، اما در این شرایط مسئولان در مدارس، معلمان، کارشناسان آموزش و پرورش و خانواده‌ها هیچ‌اطلاعاتی ندارند. این در حالی است که طرح شهاب از دستورالعمل برخوردار است، اما هنوز کم‌وکیف اجرای آن شفاف نیست. در این شرایط می‌توان از سوی رسانه‌ها چگونگی بسترسازی این مساله را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. در این اقدام خانواده‌ها، مدیران و معلمان نیز برای برگزاری این آزمون‌ها آماده می‌شوند. هم‌اکنون برای بازیابی جایگاه مناسب آموزشی در کشور می‌توان از طرح شهاب بهره برد. باید دانست که حذف برگزاری آزمون در دوره دبستان و اجرای طرح شهاب از نخستین اقدامات نهادهای آموزشی کشور است. بی‌‌‌شک اجرای این اقدامات در کلاس‌های 40-50 نفره دبستان با نارسایی همراه می‌شود. با این تفاسیر برای توسعه علم و ارتقای بار علمی در مدارس کشور باید به مسائلی همچون آموزش معلم توجه کرد. برای مثال معلم باید در ارتباط با دانش‌آموز ویژگی‌های شاخصه او را شناسایی کند. همچنین ساختار و زمینه‌های این اقدام بر روی شهروندپروری و پرورش شخصی و اجتماعی دانش‌آموز است. در این روند باید کلاس‌های شاد و خلوت باشد. همچنین در این اقدام باید آموزش مسائلی همچون آموزش شهروندی مورد توجه همگان قرار گیرد.
