صنعت بازی‌سازی ایران روی لبه تیغ
آن زمان که اولین بازی‌های ایرانی ساخته شدند، هرچند هم بی‌کیفیت بودند، اما امید و دلخوشی در دل‌هایمان زنده می‌کردند. علاقه‌مندان به بازی‌سازی امیدوار بودند که سرانجام صنعت بازی‌سازی در ایران هم رشد خواهد کرد.
البته همان‌طور هم شد و صنعت بازی‌سازی در ایران رشد کرد. رفته رفته تعداد شرکت‌های بازی‌سازی در ایران بیشتر شدند و شاهد آثار متنوع و گوناگونی بودیم. آثاری که روند رشد کیفیت در آن‌ها کاملا مشهود بود. گسترش این صنعت در ایران باعث شد تا شاهد رویدادها و جشنواره‌های گوناگونی در رابطه با بازی‌های ویدئویی در سرتاسر کشور باشیم. رسانه‌های حوزه‌ی بازی، بیشتر از همیشه در مورد بازی‌های ایرانی مطلب می‌نوشتند و صنعت نوپا و جوان بازی‌سازی در ایران یکی یکی پله‌های ترقی را طی می‌کرد.
با فراگیر شدن بازار بازی‌های موبایل، شاهد توسعه و گستردگی این صنعت در ایران بودیم. بازی‌های ایرانی چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی رشد کردند و در کنار بازی‌های خارجی خوش درخشیدند. مارکت‌های فروش بازی‌های موبایل به میدان رقابت بازی‌های ایرانی تبدیل شده بودند و همه ما آن را به فال نیک گرفتیم. هر سال تعداد آثار شرکت‌کننده در جشنواره‌های مختلف، مخصوصا جشنواره بازی‌های رایانه‌ای تهران، بیشتر و بیشتر می‌شد. سال گذشته بود، که در ششمین جشنواره بازی‌های رایانه‌ای تهران، ۱۸۷ بازی ارسال شد و رکورد سال‌های گذشته شکسته شد. با اینکه کیفیت بخش زیادی از آثار ارسالی خوب نبود اما همین تب و تاب و همین میزان آثار ارسالی، نکته مثبتی به شمار می‌رفت. اما همان‌طور که داوران ششمین جشنواره بازی‌های رایانه‌ای تهران هم اشاره کردند و همان‌طور که در TGC هم به آن اشاره شد، صنعت بازی‌سازی ایران به نقطه‌ای رسیده به تحولی اساسی نیاز دارد و این روند علاوه بر ضربه زدن به کیفیت، به کل صنعت نیز لطمه وارد خواهد کرد. متاسفانه علی‌رغم تلاش‌های گسترده بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و برخی شرکت‌های بازی‌سازی بزرگ، صنعت بازی‌سازی در ایران رفته رفته دچار رکود شده. البته بهتر است بگوییم صنعت بازی‌سازی در ایران در حال ورشکسته شدن است! این جملات به هیچ وجه سیاه‌نمایی نیست و اگر با کمی دقت بیشتر به اطراف خود نگاه کنیم، متوجه این موضوع خواهیم شد.
طبق برخی شنیده‌ها، شرکت‌های بازی‌سازی در سرتاسر ایران یکی پس از دیگری در حال تعطیل شدن هستند و شرایط خوبی را پشت سر نمی‌گذارند. این وضع اسفناک باعث شده تا سرمایه‌گذاری روی بازی‌سازی همچون گذشته نباشد و بدترین شرایط خود را تجربه کند، به‌نحوی که در طول سال کمتر شاهد بازی‌های بزرگ بخصوص روی پلتفرم PC هستیم. کمتر شرکت یا ارگانی را می‌بینیم که در زمینه بازی‌سازی مایل به سرمایه‌گذاری باشد و این موضوع در دراز مدت وضعیت وخیمی را در صنعت بازی‌سازی است. مسئله‌ی بعدی که باید به آن اشاره کنیم، بازی‌سازان برتر ایرانی است که یکی پس از دیگری از ایران می‌روند. متاسفانه این مورد، مشکلی است که کشور ما همواره در بخش‌های زیادی با آن دست و پنجه نرم می‌کند. نبود شرایط مناسب در بازار باعث شده تا نخبه‌ها برای رشد خود کشورهای دیگر را انتخاب کنند. در دو سال اخیر شاهد آن بوده‌ایم که افراد تاثیرگذار در صنعت بازی‌سازی داخل به شرکت‌های بازی‌سازی خارجی می‌روند. آن‌هایی که نرفته‌اند هم منتظر فرصت مناسبی هستند تا بتوانند بروند. سوالی که پیش می‌آید این است که با این وضعیت، چطور توقع می‌رود تا صنعت بازی‌سازی ما پیشرفت کند؟ بحث دردناکی که وجود دارد، این است که شرکت‌های بازی‌سازی کشورهای منطقه، با برنامه‌ریزی دقیق به سرعت مشغول پیشرفت هستند ولی صنعت بازی‌سازی ما پس یک پیشرفت نصفه و نیمه، در حال رکود است. شاید یکی از مواردی که باعث شد بحث دریافت عوارض از فروش بازی‌های خارجی شکل بگیرد، همین شرایط کنونی باشد. قطعا دریافت عوارض بهترین گزینه و تنها راهکار نیست، اما اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند با حمایت‌های اصولی و زیرساختی برخی از مشکلات را تا حد زیادی کاهش دهد. بحث دیگر که همه ما روی آن تاکید داشته‌ایم، مجاب کردن ارگان‌ها و شرکت‌ها برای ورود و سرمایه‌گذاری در این حوزه است. چه بخواهیم قبول کنیم و چه نخواهیم، سرمایه‌گذاری در تمامی مشاغل و حوزه‌ها، یکی از اصلی‌ترین مواردی است که می‌تواند مشکلات را پایان دهد.
هدف از این گزارش القای ناامیدی نیست. تنها هدف این است که همه متوجه باشیم شرایط صنعت بازی‌سازی ایران خوب نیست و اگر به همین شکل بخواهیم جلو برویم شاید تا چند سال آینده چیزی به اسم صنعت بازی‌سازی ایران وجود نداشته باشد. با اینکه این صنعت موفقیت‌های زیادی مخصوصا در این چند سال، حتی در بخش بین‌الملل کسب کرده؛ اما اگر دقیق‌تر به شرایط نگاه کنیم متوجه می‌شویم که همین موفقیت‌ها آن را زنده نگه داشته است. بازی‌سازان ما خیلی وقت است روی لبه تیغ راه می‌روند و سرنوشت این حوزه عملا مشخص نیست. امید است، با همکاری تمامی فعالین این حوزه، صنعت بازی‌سازی ایران پله‌های ترقی را با سرعت بیشتری طی کند.
*کارشناس بازی‌های رایانه‌ای
