گران‌فروشی صنایع دستی به گردشگران خارجی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از کسب و کار، صنایع دستی علاوه بر ظرفیت‌های هنری و فرهنگی مستعد ایجاد شغل ارزان و ارزآوری بالایی است. این در حالیست که طی سالیان اخیر توجه چندانی به این صنعت مهم نشده و فروش و ارزآوری آن تحت‌تاثیر عواملی چون تقلب و کپی‌کاری، گران‌فروشی و تبانی، رکود و تغییر سلایق و... قرار گرفته است.  البته با اندک گشایش‌هایی در سال‌های اخیر صادرات صنایع دستی 2.5 برابر رشد داشته، چنان که این میزان به بیش از ۲۵۰ میلیون دلار رسیده است. گرچه ما شاهد این رشد بوده‌ایم، اما با توجه به توانمندی‌ها و قابلیت‌های این عرصه هنوز هم با وضعیت مطلوب فاصله داریم. چنان که بنابر سیاست‌گذاری‌ها تا پایان برنامه ششم باید این رقم به یک میلیارد دلار برسد که تحقق این امر مستلزم سرمایه‌گذاری‌های جدی است، چراکه در حال حاضر ۱۰ درصد تولیدات صنایع دستی و هنرهای سنتی ما صادر می‌شود. بنابراین برای رونق در این حوزه به دنبال استانداردسازی صنایع دستی هستیم.

دولت باید به برندسازی کمک کند، چراکه وقتی یک برند شکل می‌گیرد ساماندهی و استاندارد شدن کالا راحت‌تر انجام می‌شود زیرا مخاطب‌شناسی انجام گرفته و تولیدکننده و ارائه‌دهنده فلان برند می‌داند که طرحش را چگونه ارائه کند. حالا آنچه می‌خواهد را با هنرمند در میان می‌گذارد و در واقع به او پیشنهاد انجام کاری را می‌دهد که فروشش تضمین‌شده است. صنایع دستی باید گردش اقتصادی داشته باشد وگرنه نمی‌توان نام صنعت روی آن گذاشت و این گردش باید با حفظ اصالت‌ها باشد. پس اگر فروش دچار مشکل است، یعنی بازارسنجی درستی انجام نشده و باید روی این مساله تمرکز داشت.

زمانی ما می‌توانیم به بازار جهانی چشم داشته باشیم که بازار داخلی هنر وطنی را بپذیرد و فضا را برای ادامه فعالیت‌های هنرمندان فراهم کند، در حالی که امروزه به دلیل تورم، هزینه تولید صنایع دستی همواره رشد داشته و به تبع آثار هنرمندان نیز گران‌تر عرضه می‌شود؛ ازاین‌رو مردم اقبالی برای خرید صنایع دستی وطنی نشان نمی‌دهند و ترجیح می‌دهند از صنایع دستی چینی که در واقع ماشینی بوده و ارزان‌تر است، استفاده کنند. بنابراین تولیدکننده ما فضایی برای عرض اندام و رقابت با بازار تجاری چین در کشور خود ندارد که دلگرم تولید شده و به بازار جهانی بیندیشد.

گردشگران برای خرید صنایع دستی ایرانی هزینه نمی‌کنند

محمد عبداللهی، رئیس اتحادیه فروشندگان صنایع دستی

صنایع دستی از آن جمله صنایعی است که انتظار می‌رود به لحاظ سابقه و پیشینه تاریخی و هنری ایران بازار پررونقی را داشته باشد، اما به لحاظ اینکه گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند بیشتر اشخاص بازنشسته و دانشجوها هستند برای خرید صنایع دستی و هنری ایران هزینه‌ای نمی‌کنند. این دسته از افراد اجناس هنری گران خریداری نمی‌کنند و به دلیل اینکه این صنعت، صنعتی است که کار با دست در آن انجام می‌شود از جمله صنایع گران است و در داخل کشور نیز کمتر کسی می‌تواند این آثار را خریداری کند. بنابراین در صنعت صنایع دستی رکود بسیار زیاد است و هنوز در زمینه فرهنگ‌سازی و جاذبه توریستی که به صنایع دستی مربوط می‌شود، کار زیادی نشده و نیاز است کسبه و جامعه با این حوزه بیشتر آشنا شوند. به همین دلیل و همچنین به علت کاهش قدرت خرید مردم در این حوزه شاهد هستیم که این محصولات دیگر در سبد خرید خانوارها جایی ندارند. با توجه به این موضوع ضرورت دارد قبل از اینکه تصمیمی برای تولید این کالاها گرفته شود نیاز بازار برآورد شود، چراکه با توجه به دلایل ذکرشده تولید به سوددهی نخواهد رسید. به عنوان نمونه محصولی تولید می‌شود که اگر 500 نسخه از آن تولید شود، هزینه اولیه آن جبران می‌شود. بنابراین ما زمانی به سوددهی می‌رسیم که بیش از 500 نسخه فروخته باشیم، اما نیاز بازار فقط 500 عدد از کالای ماست. در چنین شرایطی، تولید هیچ‌گاه به سوددهی نمی‌رسد و این همان شرایطی است که بسیاری از کالاهای ایرانی با آن مواجه هستند. این عاملی است برای اینکه قیمت کالا را بالا ببریم تا بتوانیم سودی به دست آوریم و چنین است که بسیاری از کالاهای ایرانی گران هستند. اجناس تقلبی نیز یکی دیگر از معضلات بازار صنایع دستی است. البته اجناس تقلبی با اجناس کپی تفاوت دارند. برخی اجناسی که در بازار هستند، کپی هستند که با اجناس تقلبی متفاوتند. به اجناس کپی اصطلاحا «مولاژ» گفته می‌شود که تعرفه‌ها و ویژگی‌های خاص خود را دارد، اما به غیر از جنس‌های کپی با عرضه محصولات تقلبی به منظور حمایت از حقوق مصرف‌کننده و هم به دلیل حیثیت فرهنگی و ملی به‌شدت برخورد می‌شود و طی یک سال گذشته اجناس تقلبی در بازار را ضبط و جمع‌آوری کردیم و در برخی موارد نیز حکم پلمب داده شده است.

سود صنایع دستی تامین نمی شود

کامران عزیزی، فعال صنعت گردشگری

بازار صنایع دستی نیز همانند دیگر بازارها در کشور روزگار بدی را می‌گذراند، چراکه مشتریان داخلی و توریست‌های خارجی از این کالاها استقبال نمی‌کنند. مردم این روزها به فکر تامین مایحتاج اصلی و کالاهای اساسی هستند و کسی قادر نیست قدمی به سمت فروشگاه‌های صنایع دستی بردارد. اینکه گفته می‌شود در این حوزه گران‌فروشی می‌شود باید اشاره شود که در برخی موارد وقتی سود این محصولات تامین نمی‌شود مجبور به گران‌تر فروختن هستیم. هرچند دیگر توریست‌ها هم برای خرید صنایع دستی که آوازه آن جهانی بوده و با آن آشنایی دارند تمایلی نشان نمی‌دهند. سلیقه‌ها تغییر کرده و هنرمندان باید صنایع دستی را با توجه به سلیقه جدید آنها تولید کنند. برای مثال فرش ایران در کشورهای اروپایی فروش نمی‌رود زیرا فرش شلوغ و پرنقش ایرانی فضای کوچک خانه آنها را بسته‌تر نشان می‌دهد. آنها به دنبال طرح‌های خلوت متناسب با محیط کوچک آپارتمان‌های‌شان هستند. البته سناریویی نیز در این باره اخیرا مطرح شده که مربوط به همکاری یا بهتر گفته شود تبانی راهنمایان تورها و فروشندگان صنایع دستی برای گران‌تر فروختن این کالاها به توریست‌هاست. قیمت‌های نجومی که داد گردشگران را درآورده و همین دلیلی برای عدم رغبت گردشگران برای خرید صنایع دستی ایرانی است.