حرکت نفت روی مرز هشدار
نفت روند رو به رشد خود را در هفته کاری گذشته حفظ کرد تا برای چهارمین هفته متوالی در اوج قرار داشته باشد.
رشد طلای سیاه در هفته گذشته تا عبور آن از مرز ۷۰ دلار نیز ادامه داشت تا برای نخستین بار از دسامبر ۲۰۱۴، بار دیگر این سطح را لمس کند. نوسان نفت در محدوده ۷۰ دلار اگرچه ظاهرا اتفاق خوشایندی به شمار می‌رود، اما هشدارها و واکنش‌هایی را در دو روز گذشته به همراه داشته است. لوک اویل روسیه پس از عبور نفت از ۷۰ دلار در معاملات پنج‌شنبه گذشته، نخستین واکنش را مبنی بر خروج از توافق کاهش تولید در صورت تداوم رشد قیمت‌ها اعلام کرد. پس از این غول نفتی، نوبت به فاتح بیرول، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی رسید.
قیمت نفت در مرز هشدار
به گزارش رویترز، بیرول با بیان اینکه «اگرچه قیمت نفت ۶۵ تا ۷۰ دلار اکنون برای تولیدکنندگان نفت خوب است»، تاکید کرد: اما این خطر وجود دارد که این قیمت موجب تشویق به عرضه مازاد از سوی تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا شود. به گزارش دنیای اقتصاد، بیرول که در یک کنفرانس صنعتی در ابوظبی حضور داشت، همچنین گفت: با توجه به تاثیر منفی بحران اقتصادی ونزوئلا بر تولید نفت این کشور، ممکن است عرضه نفت از سوی این عضو اوپک در سال ۲۰۱۸ میلادی باز هم کاهش یابد. در این صورت رشد بیشتر قیمت نفت به علت کسری ایجاد شده بیش از پیش محتمل می‌شود. اما پیش از لوک اویل و بیرول، این بیژن زنگنه بود که اواسط هفته گذشته نسبت به رشد قیمت نفت به بیش از ۶۰ دلار بر بشکه هشدار داده و اعلام کرده بود «به علت خطر رشد تولیدات شیل، اعضای اوپک به رشد قیمت نفت به بیش از ۶۰ دلار بر بشکه علاقه چندانی ندارند.»
با این حال به گزارش رویترز، پس از آنکه وزیر نفت روسیه در روز جمعه اعلام کرد: «مازاد عرضه نفت خام در دنیا هنوز به تعادل نرسیده است»، نگرانی بازار نسبت به بر هم خوردن توافق اوپک پس از رشد قیمت، کاهش یافت.به گزارش «دنیای اقتصاد» بازار نفت برای چهارمین هفته متوالی با رشد قیمت همراه بود و هر دو نفت پایه بزرگترین رشد هفتگی را از اکتبر به ثبت رساندند. بر این اساس هر بشکه نفت خام برنت معاملات را با قیمت ۸۷/ ۶۹دلار بر بشکه در روز جمعه به پایان رساند که به معنای رشد هفتگی ۳/ ۳ درصدی این نفت شاخص است.هر بشکه نفت خام آمریکا نیز در پایان هفته کاری گذشته روی قیمت ۳۰/ ۶۴ دلار بر بشکه ایستاد تا ۷/ ۴ درصد رشد هفتگی داشته باشد. این قوی‌ترین رشد قیمت برای نفت خام آمریکا از اواخر سال ۲۰۱۴ به این سو است.چهارمین هفته رو به رشد در حالی برای بازار جهانی نفت رقم خورده است که در کنار هشدارها نسبت به بازه قیمتی ۶۰ تا ۷۰ دلار، حفاران آمریکایی در هفته منتهی به ۱۲ ژانویه، تعداد ۱۰ عدد به دکل‌های حفاری اضافه کردند.
بحث در مورد خروج از توافق
هرچند نواک هنوز بازار را در تعادل نمی‌بیند، اما احتمال گفت‌وگوی وزرای نفت کشورهای عضو و غیرعضو اوپک درباره خروج احتمالی و آرام را در نشست آتی کمیته ویژه مطرح کرد. او در کنار طرح این موضوع تاکید کرد: ما شاهد کاهش سطح ذخایر جهانی نفت خام هستیم اما بازار هنوز به نقطه تعادل نرسیده است. آن‌طور که رویترز گزارش می‌دهد، نظرات نواک در روز جمعه تبدیل به یکی از عوامل رشد قیمت شد.از نگاه وزیر انرژی روسیه، قیمت‌های فعلی بازار موقتی بوده و در رابطه با اوضاع بازار در نشست کمیته ناظر بر توافق کاهش تولید که ۲۱ ژانویه در عمان برگزار خواهد شد، بحث خواهد شد. آن‌طور که الکساندر نواک در روز جمعه به خبرنگاران گفته است: تولیدکنندگان مشارکت‌کننده در توافق کاهش تولید به‌طور مرتب درباره گزینه‌های خروج تدریجی از این توافق گفت‌وگو می‌کنند، تصور نمی‌کنم کسی ما را از صحبت درباره این مسائل بازدارد و می‌توانیم مکانیسم‌هایی را که می‌توانند مورد ملاحظه قرار گیرند، به بحث و گفت‌وگو بگذاریم.نواک تاکید کرد اگرچه کمیته وزیران نفت در نشست ۲۱ ژانویه در عمان در مورد راه‌های خروج از توافق کاهش تولید بحث می‌کنند، اما این موضوع، هدف اصلی دیدار نخواهد بود.
عقب‌کشی لوک اویل
اما در حالی‌که وزیر نفت روسیه عقیده دارد بازار هنوز به تعادل نرسیده و قیمت‌های فعلی نیز موقتی است، مدیر عامل بزرگترین شرکت تولیدکننده نفت در روسیه موضع متفاوتی دارد. واگیت الکپروف روز جمعه اظهار کرده بود: «اگر قیمت نفت به مدت بیش از ۶ ماه روی ۷۰ دلار در هر بشکه بماند، روسیه باید خروج از توافق نفتی را آغاز کند.»روسیه و عربستان سعودی به‌عنوان رهبران کشورهای غیرعضو و عضو اوپک، از ابتدای سال ۲۰۱۷ تلاشی هماهنگ برای محدود کردن تولید نفت به منظور پشتیبانی از قیمت‌ها را هدایت می‌کنند. بر اساس این تلاش که با نام «توافق کاهش تولید اوپک» شناخته می‌شود، کشورهای عضو و غیرعضو اوپک که در این پیمان حاضر هستند، مجموعا حدود ۸/ ۱ میلیون بشکه در روز تولیدات خود را کاهش می‌دهند. این توافق تا پایان سال ۲۰۱۸ تمدید شده است. بر اساس همین توافق بود که بهای معاملات آتی نفت برنت بیش از ۵۰ درصد از اواسط سال ۲۰۱۷ رشد کرده و هفته گذشته نیز برای نخستین بار از دسامبر سال ۲۰۱۴ به بیش از ۷۰ دلار در هر بشکه رسید.اما به عقیده الکپروف، قیمت ۶۰ تا ۷۰ دلار برای هر بشکه نفت خام، برای شرکت‌های نفتی روسیه مناسب است. مدیرعامل لوک در ادامه گفت: ما نباید اشتباهاتی که در زمان نفت ۱۰۰دلاری داشتیم بار دیگر تکرار کنیم. احتمالا منظور الکپروف، بازگشت تولیدکنندگان شیل به چرخه افزایش تولید به واسطه رشد قیمت نفت بوده است.
رشد چشمگیر دکل‌های حفاری
با وجود تمام نگرانی‌هایی که از نفت ۷۰دلاری وجود دارد، با توجه به روند توسعه تولید نفت خام در آمریکا و رشد شمار دکل‌های حفاری نفت این کشور، تردیدهایی نسبت به تداوم رشد چشمگیر قیمت‌ها، بیش از این سطح کلیدی وجود دارد. رشد ۱۰ دستگاهی دکل‌های حفاری نفت خام در آمریکا در هفته منتهی به ۱۲ ژانویه، که در پی رشد قیمت نفت در بالاترین سطح سه سال گذشته رقم خورد، نمونه‌ای بارز از سرعت بازگشت تولیدکنندگان نفت شیل به چرخه تولید در صورت رشد قیمت نفت خام است. به گزارش بیکر هیوز، بزرگترین رشد تعداد دکل‌ها از سپتامبر به این سو، تعداد کل دکل‌های حفاری نفت خام در آمریکا را به ۷۵۲دستگاه افزایش داده است. تعداد دکل‌های حفاری نفت خام آمریکا شاخصی برای رشد تولید نفت خام این کشور در آینده است. این شاخص در حال حاضر نسبت به یک سال گذشته که تعداد کل دکل‌های فعال ۵۲۲ دستگاه بود، در سطحی بالاتر قرار دارد.از نگاه تحلیلگران اگرچه ممکن است تعداد دکل‌های حفاری در آمریکا هر هفته با رشد همراه نباشد، اما این انتظار وجود دارد که رشد آنها در نیمه نخست سال ۲۰۱۸ ادامه داشته باشد و اگر قیمت‌ها روند صعودی خود را حفظ کنند رشد آنها تا پایان سال نیز قابل مشاهده باشد.
رشد قیمت نفت خام و تاثیر آن بر افزایش فعالیت تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا از آنجا مهم به شمار می‌رود و هشدارهایی به همراه دارد که قیمت نفت خام آمریکا از متوسط ۴۷/ ۴۳ دلار بر بشکه در سال ۲۰۱۶ به ۸۵/ ۵۰ دلار بر بشکه در ۲۰۱۷ رسید و در روز جمعه گذشته نیز در بالاترین سطح از دسامبر سال ۲۰۱۵ تا‌کنون، یعنی حدود ۶۴ دلار قرار گرفت. به‌طور کلی در هفته منتهی به ۱۲ ژانویه، تعداد کل دکل‌های حفاری نفت خام و گاز در آمریکا، به ۹۳۹ دستگاه رسید. این تعداد در سال ۲۰۱۷ به‌طور متوسط ۸۷۶ دستگاه، در سال ۲۰۱۶ حدود ۵۰۹ دستگاه و در سال ۲۰۱۵ نیز ۹۸۷ دستگاه بوده است.
رشد چشمگیر تعداد دکل‌های حفاری فعال در آمریکا در سال‌های گذشته در حالی رقم خورده است که پیش‌بینی‌ها این انتظار را مطرح می‌کنند که تولید روزانه نفت خام آمریکا در سال ۲۰۱۸ به ۳/ ۱۰ میلیون بشکه در روز برسد که بیشترین سطح تولید در تاریخ صنعت نفت آمریکا است. پیش‌بینی‌ها برای سال ۲۰۱۹ از رسیدن این میزان به ۹/ ۱۰ میلیون بشکه در روز حکایت دارد. چنانچه این پیش‌بینی‌ها تحقق پیدا کنند، تولید نفت خام آمریکا به عربستان و روسیه که غول‌های نفتی دنیا هستند نزدیک خواهد شد.
اوپک پایبندی داشته باشد
با وجود هشدارهایی که نسبت به ریسک‌های نفت ۷۰ دلاری وجود دارد، پایبندی بالای اوپک به توافق کاهش تولید همچنان یکی از عوامل مهم رشد قیمت نفت و ایجاد تعادل در بازار است. به همین دلیل است که بر‌خلاف بیرول، وزیر نفت امارات متحده عربی عقیده دارد «لازم نیست اوپک در واکنش به جهش قیمت نفت، برای تغییر توافق جهانی کاهش تولید نفت شتاب کند.»
به گفته وی، تقاضای بالای جهانی و کاهش سطح بالای ذخیره‌سازی‌های نفت در پی توافق جهانی کاهش تولید نفت، از دلایل رشد قیمت نفت در سال جاری میلادی و عبور قیمت شاخص برنت از مرز ۷۰ دلار برای هر بشکه، بوده است و تنش‌های سیاسی تنها دلیل این افزایش قیمت نیستند. این اظهار‌نظر در حالی است که احتمال بازگشت تحریم‌ها علیه ایران یکی از عوامل سیاسی رشد قیمت نفت در هفته گذشته بود. هرچند رئیس‌جمهوری آمریکا تعلیق تحریم‌های ایران را تمدید کرد اما تهدید او نسبت به عدم تمدید دوباره در آینده، همچنان این ریسک سیاسی را برای بازار نفت باقی می‌گذارد. وزیر انرژی امارات گفت: ما با نگاه به قیمت نفت در یک روز خاص، تصمیم نمی‌گیریم که تغییر رویه داشته باشیم؛ باید به بازار فرصت بدهیم.
المزروعی گفت: گمان نمی‌کنم بنیادهای بازار به میزانی تغییر کرده باشند که لازم باشد به فکر تغییر توافق بیفتیم یا وحشت کنیم؛ نیازی نیست که برای گمانه‌زنی درباره واکنش‌های احتمالی عجله کنیم. وی همچنین اعلام کرد: حذف عرضه مازاد و رساندن سطح ذخیره‌سازی نفت به میانگین پنج‌ساله، نیازمند زمان است.وزیر نفت عراق نیز روز گذشته اعلام کرد: با وجود افزایش شدید قیمت نفت، توافق اوپک باید ادامه داشته باشد زیرا بازار نفت به زمان بیشتری برای تثبیت اوضاع نیاز دارد. عراق دومین عضو اوپک است که هم‌اکنون به گفته جباراللعیبی، حدود ۳/ ۴ میلیون بشکه در روز تولید دارد.
در کنارتوافق اوپک، کاهش سطح ذخایر نفت خام تجاری آمریکا نیز بی‌تاثیر نیست. بر اساس گزارش بلومبرگ، گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا در هفته گذشته نشان داد میزان ذخایر نفت این کشور برای هشتمین هفته کاهش یافته و به پایین‌ترین میزان از آگوست سال ۲۰۱۵ رسیده است. از سوی دیگر تولید نفت خام این کشور تحت تاثیر سرمای شدیدی که فعالیت‌ها را مختل کرده است، بیشترین میزان کاهش را از اکتبر داشت و با ۳۰۰ هزار بشکه کاهش تولید در هفته گذشته به ۵/ ۹ میلیون بشکه در روز رسید. به گفته جیمز ویلیامز، رئیس شرکت تحقیقات انرژی WTRG Economics، اوپک همچنان پایبندی بالایی به توافق کاهش تولید داشته و تقاضا نیز در حال رشد است. یکی از مهم‌ترین دلایل رشد تقاضا به فصل سرما بازمی‌گردد. آن‌طور که اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی عنوان می‌کنند، بازار نفت پس از عبور از فصل سرما، در نیمه نخست سال جاری با افزایش عرضه همراه خواهد شد.
