IT غول شود، ترافیک موش می‌شود؟
خودروها پشت به پشت هم ایستاده‌اند، دود غلیظی فضای اتوبان را پر کرده، هر‌از‌چندگاهی یکی از رانندگان سر خود را از پنجره ماشین بیرون آورده یا از ماشین پیاده می‌شود و با ناامیدی نگاهی به صف عریض و طویل خودروها می‌کند. در میان همهمه صدای ماشین و آدم، لحن یک زن متفاوت است.او آشفته و با بغض به فرد پشت خط می‌گوید: «اینجا ترافیک بیداد میکنه... مادر رو از طرف من ببوس... بهش بگو نمی‌رسم بیام فرودگاه بدرقه».
ترافیک بی‌رحم است و بهترین، لذت‌بخش‌ترین یا خاطره انگیزه‌ترین لحظات زندگی‌مان را می‌دزدد و نیمی از عمر ما را به یغما می‌برد. بنابراین باید بتوانیم یک بار برای همیشه معضل بی‌جواب ترافیک را حل کرده و آن را مدیریت کنیم، زیرا تاکنون اقدامات گذشته در زمینه حل مشکل ترافیک آب به هاون کوبیدن بوده است.
ترافیک، معضلی جهانی
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، ترافیک، این پدیده ناخوشایند مختص کلانشهرهای ایران نیست.برای مثال تایلندی‌ها بیشترین زمان را در ترافیک شهری سپری می‌کنند، میانگین ساعات صرف شده در ترافیک در سال ۲۰۱۶ در تایلند بیش از ۶۴ ساعت بوده است و لس‌آنجلس پر ترافیک‌ترین شهر جهان است.بر اساس آخرین گزارش موسسه نامبیو، از میان 58 کشور مورد بررسی، ایران بدترین وضعیت را از منظر ترافیکی دارد وایران نخستین کشور و تهران نهمین کلانشهر دنیا در زمینه اتلاف وقت شهروندان در ترافیک شناخته شدند. برای مثال روزانه شش میلیون ساعت از وقت تهرانی‌ها در ترافیک از بین می‌رود. به منظور جلوگیری از بروز ترافیک باید به میزان ازدیاد تعداد خودروها در شهرها، خیابان‌ها و معابر مناسب برای تردد آنها ایجاد کرد. ترافیک ناخوشایند در تهران و سایر کلانشهرهای ایران گواه آن است که در زمینه ایجاد معابر مناسب برای خودروها در این شهر به بن‌بست رسیده‌ایم، بن‌بستی که نتیجه‌ای جز ایجاد تراکم ترافیکی، کاهش بازده حمل و نقل، افزایش زمان مسافرت، آلودگی و مصرف بیش از حد انواع سوخت‌های فسیلی به همراه ندارد. میزان اختلال در رفت و آمدهای شهری که بالا رفت مسئولان تازه به فکر چاره افتادند تا ترافیک یا معضل جدید جوامع شهری را حل کنند، آنها امیدوار بودند بتوانند با اجرای برنامه‌های کنترل ترافیک به کاهش، کنترل و روان سازی ترافیک، حفاظت از محیط زیست، کاهش زمان سفر، مدیریت و کاهش حوادث جاده‌ای و به طور کلی کاهش اثرات منفی روحی و روانی، جسمی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از تراکم کمک کنند. تاثیرات مخرب و غیر قابل تصور ترافیک بر روح و روان شهروندان انکار‌ناپذیر است. در نهایت مسئول حل مشکلات ترافیکی شهرداری‌ها و دولت‌ها هستند و در اکثر مواقع شهروندان مسئولیت خود را در قبال ترافیک به فراموشی می‌سپارند.
با ترافیک چه کنیم؟!
از مسئولان گرفته تا مردم از خود می‌پرسند با ترافیک چه می‌توان کرد، زلزله اخیر تهران به خوبی نشان داد تهران تا چه میزان در مقابل غول ترافیک بی‌پناه و درمانده است، زیرا شهروندان در زمان پیک زلزله جای حضور در منطقه‌ای امن، در میان بزرگراه‌ها، خیابان‌ها و حتی کوچه‌ها درمانده، مستاصل و بی‌پناه باقی مانده بودند! رفع ترافیک نیازمند استراتژی ها و تاکتیک های علمی و کاربردی و زیرساخت‌های اساسی است. پلیس و افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی کمی از بار ترافیک کم می‌کنند اما راه‌حل‌های همیشگی نیستند. امروزه فناوری اطلاعات روش‌های مدیریت ترافیک را تحت الشعاع خود قرار داده است. استفاده از فناوری اطلاعات راه‌های متفاوتی مانند ایجاد شهر الکترونیک، استفاده همزمان از سامانه‌های موقعیت‌یاب جهانی و شبکه اینترنت، سامانه‌های حمل و نقل عمومی هوشمند، گسترش تجارت الکترونیک و... به منظور حل مشکل ترافیک به ما می‌دهد. باتوجه به آنکه نمی‌توانیم به صورت مجزا به تمامی این موارد بپردازیم به تشریح سامانه حمل و نقل عمومی در این متن بسنده کرده‌ایم.
سازمان‌دهی سامانه حمل‌ونقل‌عمومی با فناوری‌اطلاعات
با یکپارچه سازی سامانه های حمل ونقل عمومی با سامانه های مرکز کنترل ترافیک شهری می توان به این ناوگان نسبت به دیگر اجزای ترافیکی اولویت بخشید و در این راه می‌توان از سامانه‌های مختلفی همچون AVL (سامانه‌های موقعیت‌یاب)، BRT (سامانه اتوبوس تندرو)، 2DR (سامانه‌های حمل ونقل اشتراکی وحساس به تقاضا) و... بهره جست. در سیستم AVL اتوبوس‌هایی که به تقاطع‌های چراغدار نزدیک می شوندشناسایی شده و در صورت درخواست آنان، کنترل‌کننده چراغ سبز راهنما طولانی‌تر شده و به این دلیل امکان ادامه مسیر بدون توقف برای آنان میسر می‌شود. سیستم BRT نیز مسیر هدایت شده اتوبوس است. DR2بین حمل و نقل عمومی و خصوصی پل ایجاد می‌کند. براین اساس مسافران برای مشخص کردن مقصد و آگاهی از زمان مناسب سفر با مرکزکنترل تماس می‌گیرند. این مرکز برای تشخیص و اعزام نزدیک‌ترین وسیله نقلیه، اعم از وسیله نقلیه عمومی یا تاکسی‌ها (که مسافران دیگری را هم حمل می‌کند) اقدام می‌کند و هزینه‌ها به طور خودکار از حساب مسافر کم می‌شود. به گفته مدیر عامل شرکت اتوبوسرانی شهرداری تهران سه اتوبوس هوشمند مجهز به اینترنت، کتابخانه دیجیتال، اعلام صوت و سیستم‌های تصویری ایستگاه‌ها در حال‌حاضر به صورت پایلوت در تهران تردد می‌کنند.پیمان سنندجی افزود: شهرداری تهران به تنهایی 80 دستگاه اتوبوس را وارد ناوگان عمومی کرده است. اما نیاز شهر تهران بیش از سه‌هزار دستگاه اتوبوس برای نوسازی ناوگان موجود است.
فرهنگسازی فناوری اطلاعات
اصلی‌ترین راه حل فرهنگسازی فناوری اطلاعات است و توسعه و گسترش دولت الکترونیک است تا مردم بتوانند از طریق اینترنت و شبکه‌های پرسرعت داخلی کارهای روزمره خودرا درون منزل انجام دهند. اما نمی‌شود از مردم انتظار داشت همیشه درون منازل بمانند تا بتوانیم از این طریق از معضلات آلودگی‌هوا و ترافیک در شهرهای بزرگ بکاهیم بنابراین باید بستری فراهم کرد تا بتوان از پتانسیل های فناوری اطلاعات برای معضل ترافیک استفاده کرد. به عنوان مثال تکنولوژی‌های جدید را در ناوگان حمل‌ونقل عمومی ادغام کنیم یا اطلاعات ترافیکی شهری را دراختیار شهروندان قراردهیم؛ فناور‌ی‌هایی مانند سیستم‌های موقعیت‌یاب جهانی،شناسایی خودکارامواج رادیویی، اطلاعات جغرافیایی،حمل و نقل هوشمند و... . ورای استفاده از هرگونه تکنولوژی مدیریت ترافیک برای پیشگیری از بحران ترافیک باید دانست مردم نیز نقش انکار ناپذیری در زمین زدن غول ترافیک دارند و می‌توانند این معضل را کاهش دهند.
راه حل مشکل ترافیک، استفاده از فناوری اطلاعات
یک کارشناس و پژوهشگر حوزه ترافیک با اشاره به نقش تاثیرگذار IT در مدیریت ترافیک در کلانشهرها می‌گوید: تردد خواه یا ناخواه افراد در شهر و در طول ساعات مختلف شبانه روز رخدادی رایج در جامعه‌شهری کنونی در ایران و پایتخت است. حجت عرفانیان پور می‌افزاید: در زمینه کنترل ترافیک باید به کلید واژه‌هایی مانند ساعات مختلف شبانه‌روز و روزهای مختلف هفته از نظر روزهای تعطیلی یا کاری توجه کرد. علاوه بر این باید دانست که آیا حادثه‌ای در شهر سبب تغییر در وضعیت حمل ونقل شهری شده است یا خیر. او خاطرنشان می‌کند: برای فعالیت در بحث فرهنگسازی ترافیک ابتدا باید اطلاعات مناسب راتوسط سامانه ترددشمار از میزان و ساعات تردد شهروندان به دست آورد و همچنین در راستای گسترش استفاده از تکنولوژی‌هایی مانند مانند دوربین و سنسورهای نصب شده در کف خیابان و محورها گام برداشت. عرفانیان‌پور می‌افزاید: در این صورت از بی‌توجهی و اختلال در مسیر رفت و آمد مردم جلوگیری شده و سازمان‌ها و ارگان‌های فعال مربوطه که مستقیم یا غیرمستقیم در این حوزه مشغول‌اند وظایف خود را با کمترین تنش و استرس انجام می‌دهند. او تاکید می‌کند: مسئولان ذیربط باید به سوی نهادینه سازی فرهنگی در میان مردم شهر گام بردارند. برای مثال شهروندان باید بدانند از پنج بامداد تا نه صبح ساعات پیک مصرف استفاده از سرویس‌های حمل و نقل عمومی است و باتوجه به این اطلاعات درباره نحوه و ساعت تردد خود در شهر تصمیم‌گیری کنند. عرفانیان‌پور می‌گوید: زلزله تهران بسیاری از شهروندان را به خیابان‌ها کشاند، البته کار این شهروندان ناشی از هیجان زلزله و رسیدن به جایگاهی امن بود، اما این فرهنگ باید در میان شهروندان نهادینه شود که حتی در صورت بروز حوادث طبیعی حق تردد خودروهای امدادی، حمل و نقل عمومی و... و اصول راهنمایی و رانندگی را رعایت کنند. چراغ قرمزها و دوربین‌های کنترل سرعت ابزارآلات تکنولوژیکی هستند که باید در هنگام تردد به آنها توجه کرد. او می‌افزاید: به منظور کنترل و کاهش ترافیک در جامعه شهری تهران باید سه برنامه برای زمان حال، آینده نزدیک و دور داشته باشیم و برای افق‌های میانی و دوردست زندگی شهری در تهران برنامه‌ریزی کنیم. برای مثال،مسئولان باید درباره شیوه مدیریت شهری در 1404 برنامه دقیق داشته باشند تا بتوانیم به اهداف خودمان نزدیک شویم. عرفانیان‌پور تاکید می‌کند: ورودی‌ها و خروجی‌های شهر نیز نقش بسیار مهمی در کنترل ترافیک ایفا می‌کنند. افراد در هنگام ورود و خروج از شهرها باید اطلاعاتی از وضعیت تراکم ترافیکی بزرگراه‌ها از طریق تیم‌های ستادی و اطلاعاتی مانند مرکز کنترل ترافیک کسب کنند، زیرا این سازمان مسئولیت بررسی تصاویر دوربین‌های شهری را برعهده دارد. مرکز مدیریت راه کشور در وزارت راه نیز وظیفه رویت تصاویر جاده‌های برون شهری را دارد. اطلاعات این سازمان به صورت درون‌سازمانی استفاده نمی‌شود بلکه آنها این اطلاعات را توسط تابلوهای ترافیک‌نما و... در اختیار مردم می‌گذارند تا مردم بتوانند بهترین تصمیم را در مورد انتخاب مسیر مناسب تردد داشته باشند.
