تحلیلی بر بازار تخم مرغ از ابتدای سال تاکنون/ چرا تخم مرغ گران شد؟

اقتصاد آنلاین - سپیده قاسمی؛ اواخر سال گذشته به دلیل مسائل مختلف از جمله افزایش تقاضای تخم‌مرغ از سوی صنایع تولیدکننده کیک و شیرینی و بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان قیمت این کالا افزایش یافت و به کیلویی حدود پنج هزار تومان درب مرغداری ها رسید. در ایام نوروز 96 نیز این افزایش قیمت تا حدودی ادامه داشت اما، از 12 فروردین قیمت این محصول روند نزولی به خود گرفت و در روزهای پایانی این ماه هر کیلوگرم تخم مرغ درب مرغداری سه هزار و 600 تا سه هزار و 700 تومان فروخته شد.

 در ابتدای اردیبهشت بازار تخم مرغ نیز مانند بازار سایر کالاها وارد رکود شد و صادرات آن نیز روند کاهشی به خود گرفت که این عوامل در مجموع کاهش قیمت تخم مرغ به هر کیلو گرم دو هزار و 800 تومان تا سه هزار و 600 تومان را در بازار رقم زد.

قیمت تخم مرغ در ماه خرداد و ابتدای تیر به جز آخرین روزهای ماه رمضان و عید سعید فطر که قیمت این کالا معادل 5.1 درصد کاهش داشت، تقریبا بدون تغییر ماند.   

در روزهای میانی تیر قیمت تخم مرغ شروع به افزایش کرد و با رشدی معادل 3.6 درصد، شانه ای 9 هزار و 400 تا یازده هزار تومان به فروش رفت اما، این رشد قیمت دوام چندانی نداشت و با رکود دوباره در بازار صادراتی، تخم مرغ در سراشیبی قیمت افتاد و  هرکیلوگرم از این کالا درب مرغداری به سه هزار و 500 تومان رسید، قیمتی که طبق گفته وزارت جهاد کشاورزی  700 تا 800 تومان از نرخ مورد قبول دولت کمتر بود. این کاهش قیمت صدای فعالان و مرغداران تخمگذار را درآورد و آن‌ها چندین بار نسبت به شرایط اقتصادی بد مرغداران اعتراض کردند و از وزارت جهاد کشاورزی استمداد طلبیدند.

این افت قیمت و رکود حاکم بر بازار تخم مرغ تا روزهای پایانی تیر ادامه داشت اما، با ورود به مرداد ماه به طور ناگهانی تخم مرغ افزایش قیمت خود را آغاز کرد به نحوی که در مدتی کوتاه هر شانه تخم مرغ 30 عددی در خرده فروشی‌های سطح شهر تهران به قیمت 12 هزار تومان تا 13 هزار و 500 فروخته شد. در همان زمان یعنی نزدیک به نیمه مرداد بانک مرکزی از رشد بهای تخم مرغ معادل 13.0 درصد و فرش هر شانه‌ای آن به قیمت 11 هزار تومان تا 13 هزار تومان خبر داد.

رشد قیمت تخم مرغ موجب شد تا متولیان تولید و تنظیم بازار به دنبال راهکارهای برای تعادل بخشیدن به بازار تخم مرغ باشند. در همین راستا با توافقاتی که میان اتحادیه مرکزی مرغداران میهن، اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران و معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی صورت گرفت توزیع تخم مرغ ارزان قیمت در میادین میوه و تره بار انجام شد. همچنین، وزارت جهاد کشاورزی به عنوان مسئول تنظیم بازار محصولات کشاورزی پیشنهاد واردات تخم مرغ به منظور تعادل بخشی به قیمت‌ها را به هیات وزیران داد و مصوبه آن را دریافت کرد. بر اساس این مصوبه حقوق ورودی تخم مرغ خوراکی تا تاریخ 30 آذر سال جاری به میزان 5 درصد تعیین شد و مهلت ثبت سفارش برای واردات تخم مرغ خوراکی با این نرخ تا تاریخ 30 آبان و مهلت ترخیص محموله های وارداتی که با این مصوبه وارد می شوند، تا30  آذر ماه مشخص شد. این محموله ها قرار بود زیر نظر تنظیم ستاد تنظیم بازار در کشور توزیع شود تا روند افزایشی قیمت تخم مرغ متوقف گردد.

با توزیع تخم مرغ در میادین میوه و تره بار، قیمت این کالا در شهریور ماه رو به کاهش گذاشت و خبرها حاکی از آن بود که واردات تخم مرغ منتفی شده است.  

اما از ابتدای آبان ماه قیمت تخم مرغ دوباره بر مدار گرانی قرار گرفت و قیمت هر کیلو گرم از این کالا از حدود چهار هزار تومان به بیش از پنج هزار و 500 تومان رسید، این حدود قیمت با نوسان اندک تا پایان آبان تداوم داشت تا اینکه به نحو بی سابقه ای از 96.9.9 ناگهان قیمت تخم مرغ به بالای پنج هزار و 600 تومان رسید و در ادامه رشد خود در 96.9.23 در یک تغییر ناگهانی از شش هزار و 80 تومان در هر کیلو گرم به بالای هفت هزار تومان جهش داشت.  

دلایل متعددی از سوی کارشناسان و مسئولین کشور برای افزایش قیمت تخم مرغ به ویژه در دو ماه اخیر اعلام شده است.  

حبیب اسدالله نژاد، نایب رییس کانون انجمن صنفی مرغدارن کشور، در اولین اظهار نظر خود درباره دلایل افزایش قیمت تخم مرغ، در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد آنلاین افزایش قیمت 25 تا 30 درصدی نهاده های ذرت و کنجاله سویا را دلیل این افزایش قیمت عنوان کرد.  

در همین راستا معاون امور تولیدات دامی وزرات جهاد کشاورزی نیز در پاسخ به خبرنگار اقتصاد آنلاین در مورد مشکل به وجود آمده برای نهاده های ذرت و سویا؛ ازتخصیص ارز به نهاده‌های مورد نیاز دام و طیور گفت و افزود: اگر توزیع و عرضه مستقیم تخم‌مرغ نتواند بازار آن را به نفع مصرف کنندگان و تولید کنندگان کنترل کند و به تعادل برساند، باید اقدام به واردات این محصول کنیم که از هم‌اکنون مجوز واردات تخم‌مرغ به اتحادیه سراسری مرغداران تخمگذار داده شده و به محض نیاز بازار این محصول را از کشورهایی که مورد تایید سازمان دامپزشکی باشند وارد می‌ کنیم.  

در همین زمان زمزمه های نیز از شیوع آنفلوآنزا به گوش می رسید و در این زمینه رئیس سازمان دامپزشکی در نشست خبری اظهار کرد: آنفلوآنزای شایع شده اما جدید نیست و براساس ارزیابی‌های سالانه و جلسات هفتگی و ماهانه‌ای که در ستاد آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان ملی و استانی سویه جدیدی از این بیماری به کشور وارد نشده و اگر گزارشی هم بوده مربوط به همان سویه‌های سال گذشته است.

زمانی زیادی از سخنان رییس سازمان دامپزشکی کشور نگذشته بود که دبیرکل کانون سراسری مرغ تخم‌گذار کشور، در نشست تخصصی آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان با بیان اینکه از ابتدای مهرماه تاکنون، بیش از ۷۰ کانون آلوده به آنفلوانزای فوق حاد پرندگان داشته ایم، از حذف حدود 9.5 میلیون مرغ طی 80 روز خبر داد.  

علی رغم انکارهای مسئولان دولتی کارشناسان معتقدند علاوه بر افزایش قیمت نهاده ها شیوع خزنده آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان نیز از دلایل اصلی و مهم افزایش جهشی قیمت تخم مرغ در دو ماه گذشته است.

افزایش قیمت تخم مرغ تا جای ادامه داشت که امروز هیات وزیران در مصوبه‌ای دیگر، مهلت ثبت سفارش برای واردات این کالا با تعرفه 5 درصدی، را از 30 آبان به حداکثر 29 اسفندماه سال 1396 تغییر داد. همچنین ، مهلت ترخیص محموله‌های وارداتی تخم‌مرغ خوراکی را نیز از تاریخ 30 آذر ماه به  31 فروردین ماه سال 1397 افزیش داد.

هر چند واردات می تواند تا حد زیادی بر کاهش قیمت تخم مرغ موثر باشد اما، به نظر می رسد دولت با این مصوبه راحت ترین راه را  انتخاب کرده و تسلیم شرایط حاکم بر بازار تخم مرغ شده است و به جای حل مشکل قیمت نهاده ها و کنترل گسترش بیماری فوق حاد پرندگان واردات را ترجیح داده است.

بر اساس این گزارش: طبق آخرین اعلام اتحادیه سراسری مرغداران تخمگذار میهن امروز هر کیلو گرم تخم مرغ بیش از هفت هزار و 100 تومان تا هفت هزار و 350 تومان به فروش رسید.