وزارت بهداشت از صنایع آلوده شکایت میکند
شصت و سومین روز آلوده تهران هم گذشت اما سایه سیاه ذرات آلاینده، هنوز از سر این شهر گذر نکرده؛ ذراتی که با هر نفس، مشتی بیماری را میهمان ریه‌های نه فقط پایتخت‌نشین‌ها که کلانشهرهای دیگر مثل تبریز و اصفهان کرده است.
به گزارش اقتصادآنلاین، شهروند نوشت: بیماری‌ها زیادند، از شیوع آنفلوآنزا و بیماری‌های قلبی- ریوی و تنفسی گرفته تا بیماری‌های خطرناک‌تری مثل سرطان‌ها، یا مردم را گرفتار کرده یا بیماری‌شان را تشدید کرده است. اورژانس کشور در همین روزهای گذشته، اعلام کرد که میزان سکته‌های قلبی در هفته گذشته، دوبرابر شده است. از آن طرف هم سخنگوی همین سازمان اعلام کرد که دو روز پیش، آلودگی هوا آن‌قدر زیاد بود که ٢٥٠نفر را راهی بیمارستان کرد. رئیس انجمن خون و سرطان کودکان ایران هم از نقش آلودگی هوا در بروز سرطان کودکان خبر داد.
در کنار خطرات آلودگی هوا برای سلامت شهروندان، سه روز پیش بود که سخنگوی وزارت بهداشت، از جنبه‌های اقتصادی آلودگی هوا گفت و اعلام کرد که آلودگی هوا به‌طور مستقیم و غیرمستقیم هر سال ٣٤هزار‌میلیارد تومان هزینه به کشور وارد میکند و ٢,٤٨درصد از تولید ناخالص ملی، برای آلودگی هوا هزینه می‌شود. به گفته او، در کشور ما ذرات زیر ۲.۵میکرونی باعث بروز آلودگی هوا می‌شود که منشأ آن می‌تواند موتورسیکلت‌ها، خودروها و گردوغبار باشد. حریرچی این را هم گفت که در ارتباط با کاهش آلودگی هوا، وزارت بهداشت، وظیفه اقدام عملی ندارد. حالا آمبولانس‌ها در میدان‌های اصلی شهر مستقر شده‌اند، صف مراجعه به بیمارستان‌ها و اورژانس‌ها طولانی‌تر شده اما وزارت بهداشت اعلام میکند که تنها نقشی که دارد، اطلاع‌رسانی و اعلام هشدار به مردم و دولت است. وزیر بهداشت دیروز اینها را گفت و اعلام کرد که رئیس‌جمهوری دستور داده که در موضوعات آلودگی هوا، آب و موضوع پارازیت‌ها، هیچ مماشاتی نشود اما در بهترین حالت، تنها واکنشی که وزارت بهداشت می‌تواند نسبت به ادامه آلودگی هوا داشته باشد، این است که از سازمان‌های دیگر، مطالبه‌گری کند. موضوعی که به گفته محسن فرهادی، معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، احتمالا به معنی این است که در سازمان‌های درگیر، از الان به فکر سال‌های آینده باشند. این مسئول این را هم می‌گوید که وزارت بهداشت در ارتباط با موضوع آلودگی هوا، ضمانت اجرایی دارد و می‌تواند از صنایع آلوده هم شکایت کند، همان‌طور که در گذشته هم این کار را کرده است. او توضیح بیشتری می‌دهد.
همان‌طور که اعلام شد، تهرانی‌ها، شصت‌وسومین روز آلوده سال را گذراندند، در یک هفته گذشته که آلودگی هوا در پایتخت، به اوجش رسیده، خبرهای پراکنده‌ای از اقدامات وزارت بهداشت در ارتباط با همین موضوع منتشر شد. به‌طور مشخص این وزارتخانه، به جز توصیه‌هایی که می‌دهد، چه وظایفی دارد؟
ببینید به‌طورکلی اقدامات وزارت بهداشت در ارتباط با آلودگی هوا، به دو بخش تقسیم می‌شود، یکی درمانی و دیگری بهداشتی و پیشگیری است. در بخش درمانی، فعالیت‌ها باز هم به دو گروه تقسیم می‌شوند، یکی کارهایی است که اورژانس انجام می‌دهد، ازجمله آماده‌باش واحدهای اورژانس و ایستگاه‌ها و آمبولانس‌ها و دیگری آماده‌باش بیمارستان‌ها و اقداماتی است که برای بیماران در روزهای آلوده انجام می‌دهند؛ بیماران قلبی و ریوی و تنفسی. در بخش بهداشت و پیشگیری هم، از آن‌جا که نماینده وزارت بهداشت در کمیته اضطرار آلودگی هوا حضور دارد، ما موظف به ارایه هشدار‌ها و انجام کارهای پیشگیرانه هستیم. یعنی از افراد حساس می‌خواهیم که در روزهای آلوده، تا جایی که ممکن است از تردد در سطح شهر خودداری کنند، این موضوع به‌ویژه برای بیماران قلبی و تنفسی و کهنسالان اهمیت زیادی دارد. اینها همان افرادی هستند که در روزهای آلوده، دچار مشکل می‌شوند و در آمار اورژانس ما قرار می‌گیرند.
درست است، در روزهای گذشته، اورژانس کشور اعلام کرد که سکته‌های قلبی در روزهای گذشته، ٢برابر شده است.
بله، در روزهای آلوده، تعداد این بیماران افزایش پیدا میکند. همین هم می‌شود تا از مردم بخواهیم تا به جای استفاده از ماسک‌های معمولی از ماسک‌های FFP٢ یا P٩٥ استفاده کنند. برای آلودگی هوا، اینها بهترین ماسک‌ها هستند، چراکه ذرات ٢,٥میکرون را عبور نمی‌دهند و تنفس افراد تنها از طریق ماسک انجام می‌شود. این درست برخلاف ماسک‌های معمولی است که تقریبا هیچ کارایی ندارند. البته نباید اینگونه تصور شود که با زدن این ماسک، می‌توان تمام فعالیت‌های معمول را انجام داد، مثلا با همین ماسک‌ها ورزش کرد، این ماسک‌ها تنها باید برای ضرورت استفاده شوند.
این ماسک‌ها به چه قیمت فروخته می‌شوند و کجا می‌شود آنها را تهیه کرد؟
حدود ٤، ٥هزار تومان است. در داروخانه‌ها یا مغازه‌هایی که لوازم ایمنی می‌فروشند، فروخته می‌شوند.
این ماسک‌ها به‌طور معمول برای چه کاری استفاده می‌شوند؟
این ماسک‌ها برای ذرات استفاده می‌شوند، مثلا ماسک N٩٥ ذرات میکروبی را می‌گیرد و اغلب برای مکان‌هایی استفاده می‌شود که بیماری خاصی شیوع پیدا کرده باشد، این ماسک‌ها ذرات ریز را جذب می‌کنند.
نکته همین‌جاست که وزارت بهداشت در روزهای آلوده، تنها هشدار می‌دهد. این وزارتخانه نمی‌تواند اقدام دیگری برای کاهش آلایندگی انجام دهد؟
ببینید به هرحال در مواقعی که آلودگی شدت پیدا میکند، ما دنبال راه‌حل‌های کوتاه‌مدت هستیم. در این روزها نمی‌توان کارهای زیرساختی انجام داد. تنها اقدام این است که باید از حجم خودروها کم کرد، یعنی تا جایی که می‌شود، از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کرد.
اصلا وزارت بهداشت برای برخورد با تخلفات در حوزه آلودگی هوا، ضمانت اجرایی دارد؟
ببینید در قانون هوای پاک، ما وظایفی را به عهده داریم، براساس قانون، وزارت بهداشت، وظایف ذاتی خودش را دارد، اما موضوع مبارزه با آلودگی هوا و بهبود کیفیت هوا، موضوعی است که وظیفه چند سازمان است، اینها همه در کمیته اضطرار آلودگی هوا مشخص شده است.
یعنی وزارت بهداشت می‌تواند برخورد کند؟
بله می‌تواند. ما با همکاری سازمان محیط‌زیست، گشت‌های مشترکی داریم. در برخی مناطق، ما به سازمان محیط‌زیست، تخلفات را گزارش می‌دهیم و آنها برخورد می‌کنند.
تاکنون شکایتی هم داشته؟
بله. ما از صنایع آلاینده شکایت کرده‌ایم و این کار ادامه پیدا میکند. تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هم در بحث آلودگی هوا، فاضلاب‌ها و... اعلام جرم‌هایی شده، در قانون هوای پاک هم این موضوع آمده است.
وزیر بهداشت دیروز اعلام کرد که اگر آلودگی به حدی برسد که برای سلامتی مردم آسیب جدی همراه داشته باشد، قطعا وزارت بهداشت مطالبه خواهد کرد، منظور از مطالبه در این بحث چیست؟
به‌طور کلی ما دستگاه‌های مختلفی داریم که در بحث آلودگی هوا نقش دارند. آقای وزیر هم احتمالا منظورش این است که ما از همین امسال باید به فکر سال‌های آینده باشیم، یعنی اگر قرار باشد خودروهای مستهلک حذف شوند، این اتفاق بیفتد، یا اگر باید آلایندگی حامل‌های انرژی کاهش پیدا کند، این کار باید انجام شود. دستگاه‌ها باید به وظایف خودشان عمل کنند. در این میان شاید بی‌گناه‌ترین دستگاه وزارت بهداشت باشد، چراکه تمام هزینه‌های ناشی از آلودگی هوا در بخش سلامت مردم را به عهده دارد. اگر بیماری گریبان مردم را بگیرد، هزینه‌هایش را وزارت بهداشت باید پرداخت کند. موضوع تنها بیماری نیست، موارد فوتی را هم باید به این مسأله اضافه کرد که در اثر آلودگی هوا رخ می‌دهد.
برآوردی شده که آلودگی هوا هر‌سال چقدر به وزارت بهداشت خسارت مالی وارد میکند؟
این هزینه، کاملا قابل احصاء است، از ماسک‌ها و داروهایی که در میان مردم توزیع می‌شود تا بیمارانی که به سیستم درمان مراجعه می‌کنند. وزارت بهداشت در برخی استان‌ها در دوره آلودگی هوا، ماسک هم توزیع میکند. چقدر بهتر است که این هزینه‌ها برای اصلاح کارهای زیرساختی انجام شود، نه اینگونه هزینه‌ها. با این حال این میزان خسارت، به صورت مشخص در دست نیست.
در روزهای گذشته مثل هر دفعه قبل با آلوده‌شدن هوای شهر، متخصصان درباره شیوع بیماری‌های مختلف ازجمله بیماری‌های قلبی- تنفسی و ریوی، سرطان‌ها، سقط جنین و تأثیر آن بر جنین و نوزاد و... صحبت میکند، وزارت بهداشت در این زمینه تحقیقی در دست دارد؟
ببینید به‌طور کلی، بیماری‌های قلبی- تنفسی عمده‌ترین بیماری‌ای است که با آلوده‌شدن هوا، خودش را بیشتر از گذشته نشان می‌دهد. آمارهایی در این زمینه وجود دارد، برای این روزها که هوا آلوده است، برآوردی نشده است اما در مجموع هر زمان که هوا آلوده می‌شود، میزان مراجعه به بیمارستان‌ها دو تا سه‌برابر می‌شود. البته بخشی از مراجعه‌ها، از سوی گروه‌های حساس و تلقینی است اما به هرحال، بار مراجعات را زیاد میکند. در ارتباط با تحقیق هم معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در این زمینه فعالیت‌هایی انجام داده است.
