تغییر جامعه هدف یارانه نقدی
رئیس مجلس از جزئیات یک تصمیم درباره یارانه نقدی رونمایی کرد که می‌تواند یکی از محورهای بودجه سال ۹۷ باشد. اظهارات رئیس مجلس حکایت از آن دارد که جامعه هدف دریافت‌کنندگان یارانه نقدی تغییر می‌کند.
علی لاریجانی در گفت‌و‌گوی تلویزیونی خود درباره روند حذف برخی افراد از فهرست یارانه‌بگیران گفت: یارانه نقدی باید علاوه بر «اعضای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی»، به «روستانشینان و ساکنان شهرهای کوچک» نیز پرداخت شود.
تغییر جامعه هدف یارانه نقدی
۴ روز پس از آنکه حسن روحانی در گفت‌و‌گوی زنده تلویزیونی گزارش عملکرد ۱۰۰ روز اول دولت دوم خود را با محوریت موضوعات اقتصادی کشور به مردم ارائه داد، علی لاریجانی رئیس مجلس در یک گفت‌و‌گوی زنده تلویزیونی حضور یافت؛ گفت‌و‌گویی که شامگاه شنبه و به بهانه روز مجلس برگزار شد و بخش عمده آن به اقتصاد و حوزه‌های چالش‌برانگیز اقتصادی کشور اختصاص یافت و مسائل سیاسی در اولویت دوم قرار گرفت. به گزارش دنیای اقتصاد، «دامنه مجاز یارانه‌بگیران» و «ترسیم وضعیت موسسات مالی و سپرده‌گذاران آن» از مهم‌ترین موضوعاتی است که علی لاریجانی آن را تشریح کرد.
محوریت اقتصادی این گفت‌و‌گوی تلویزیونی، با توجه به اقتصادی بودن گزارش ۱۰۰ روزه حسن روحانی، از دغدغه جدی این روزهای سران قوا در باب مسائل اقتصادی ایران حکایت دارد. با این همه، گرچه روحانی تلاش کرد در دفاع از عملکرد دولت خود، نگاه امیدوارانه به آینده را به مردم القا کند، علی لاریجانی بیشتر بر نقاط چالشی اقتصادی این روزهای ایران تاکید کرد. با این حال در اظهارات علی لاریجانی وعده‌هایی برای بهبود شرایط نیز داده شد. بررسی مختصات این گفت‌و‌گوی زنده تلویزیونی نشان می‌دهد علی لاریجانی در تشریح موضوعات اقتصادی کشور که محوری‌ترین بخش‌های مصاحبه‌اش را شکل می‌داد، اظهارات خود را در دو وجه مطرح کرد؛ نخست از وضعیت اقتصادی کشور گزارش داد و در وجه دوم، به ترسیم رویکردها در این حوزه پرداخت.
دامنه مجاز یارانه‌بگیران؟
اظهارات رئیس مجلس درباره یارانه‌بگیران، یکی از مهم‌ترین رویکردهایی است که علی لاریجانی در گفت‌و‌گوی خود آن را تشریح کرد. همچنان که گفته شد لاریجانی در این مصاحبه از شعاع و دامنه مجاز یارانه‌بگیران سخن گفت به‌زعم لاریجانی گرچه جمعیت یارانه‌بگیران باید تعدیل شود اما جامعه هدف یارانه نقدی باید تغییر کند و تنها به افراد تحت پوشش کمیته امداد محدود نماند . او در پرداخت یارانه نقدی، علاوه‌بر «اعضای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی»، از «روستانشینان و ساکنان شهرهای کوچک» نیز به‌عنوان کسانی که باید یارانه دریافت کنند یاد کرد. براساس آنچه خبرگزاری خانه ملت از این مصاحبه تلویزیونی گزارش داد، رئیس مجلس درباره روند حذف برخی افراد از فهرست یارانه‌بگیران گفت: «این پیشنهاد که یارانه فقط به افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی تعلق بگیرد چندان کامل نیست و باید دربرگیری داشته باشد چون خیلی افراد دیگر باید در این فهرست باشند، اما عضو این دو نهاد نیستند. برای مثال خیلی از روستاییان حتی حاشیه‌نشینان یا ساکنان شهرهای کوچک باید یارانه دریافت کنند؛ بنابراین باید این دایره را وسیع‌تر کرد که مجلس با همکاری دولت روی آن در حال کار است و در جلسه سران قوا هم گفتیم که به‌صورت معقولی کار سامان پیدا کند.»
اظهارات علی لاریجانی درباره اصلاح و تغییر جامعه هدف یارانه نقدی، از آن منظر دارای اهمیت است که حسن روحانی رئیس‌جمهوری، هفتم آذرماه امسال در گزارش عملکرد ۱۰۰ روز اول دولت دوم خود، با اشاره به موضوع یارانه نقدی، دولت را در این موضوع تابع مجلس خوانده بود. بر این اساس به‌نظر می‌رسد با توجه به نقش رئیس مجلس در جریان تصویب طرح‌ها و لوایح و نیز نزدیک شدن به قرار دولت برای ارائه لایحه بودجه سال ۹۷ به مجلس، موضوع تغییر جامعه هدف یارانه نقدی می‌تواند یکی از مهم‌ترین بحث‌های بودجه سال آینده باشد.
مجلس و موسسات مالی غیر مجاز
یکی دیگر از محورهای مهم اظهارات علی لاریجانی، اظهارات او درباره وضعیت موسسات مالی غیرمجاز است؛ این دومین بار در هفته اخیر است که رئیس مجلس از تریبون رسمی علاوه‌بر ترسیم وضعیت این موسسات، به نقش مجلس در حل مشکل سپرده‌گذاران می‌پردازد. لاریجانی که هشتم آذرماه، طی سخنانی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، به بانک مرکزی و وزارت اقتصاد هشدار داد اگر با سرعت بیشتری در حل مشکل سپرده‌گذاران موسسات اعتباری اقدام نکنند، رفتار مجلس نسبت به این دو نهاد تغییر خواهد کرد، در مصاحبه تلویزیونی خود نیز بار دیگر بر نقش پررنگ مجلس در حل مشکل سپرده‌گذاران تاکید کرد.
لاریجانی درباره سرنوشت موسسات اعتباری غیرمجاز، این موسسات را یکی از چالش‌های مهم امسال خواند و با اشاره به سرمایه‌گذاری مردم در این موسسات گفت: «برخی افراد میزان‌های مختلفی از ۵ میلیون تا موارد بالا سرمایه‌گذاری می‌کردند، مردم زیادی که در این قضیه سرمایه‌گذاری کردند باید سال‌ها معطل می‌شدند. مجلس از طریق کمیسیون اقتصادی و صحن علنی ورود کرد.» او با اشاره به پیگیری‌های مسعود پزشکیان نایب رئیس در این پرونده گفت: «در این خصوص وقت زیادی از مجلس و کمیسیون و افراد مختلف برای رسیدن به سازوکار مشخص گرفته شد و این کار همچنان نیز ادامه دارد، در آینده هم بانک مرکزی را موظف کرده‌ایم به این‌گونه موسسات اجازه حضور در عرصه اقتصادی را ندهند.» علی لاریجانی البته در ادامه تشریح عملکرد مجلس درباره موسسات مالی غیرمجاز، گفت که مجلس اخیرا در یک مورد، جلوی تشکیل یک صندوق را گرفت. رئیس مجلس در این بخش از اظهارات خود تلاش کرد به سپرده‌گذاران اطمینان خاطر دهد؛ او در عین حال که تاکید کرد «سپرده‌گذاران موسسات مالی و اعتباری نگرانی نداشته باشند»، به آنها گوشزد کرد که «در انتخاب‌های خود دقت کنند.»
تشریح نقش مجلس در اقتصاد
با این همه موضوع موسسات مالی غیرمجاز، تنها مساله‌ای نبود که علی لاریجانی در گفت‌و‌گوی زنده تلویزیونی خود تلاش کرد از نقش پررنگ مجلس در به نتیجه رسیدن آن سخن بگوید. او به تلاش مجلسی‌ها در مواردی چون اشتغال روستایی، صندوق‌های بازنشستگی، صادرات، مناطق آزاد و مالیات نیز اشاره کرد و در اغلب این موضوعات تاکید کرد که اگر دولت برای رفع مشکلات لایحه ندهد، مجلس وارد می‌شود و طرح مورد نیاز را برای تصویب، تدوین می‌کند.
لاریجانی با اشاره به برداشت ۵/ ۱ میلیارد دلار با اذن رهبری از صندوق توسعه ملی برای توسعه روستاها تاکید کرد: این مبلغ را در اختیار برخی بانک‌ها قرار دادیم تا وام و تسهیلات به کشاورزان داده شود. رئیس مجلس در موضوع صندوق‌های بازنشستگی هم با تاکید بر اینکه دولت‌های قبل از منابع موجود صندوق‌های بازنشستگی برای حل مشکلات دیگر استفاده کردند، توضیح داد: در حال حاضر ۶۰ هزار میلیارد تومان بدهکاری به سازمان تامین اجتماعی وجود دارد و تعداد زیادی از بازنشستگان می‌گویند پرداخت پول نسبت به شاغلان خیلی تفاوت دارد که درست است. ما در قانون برنامه گفتیم باید متعادل‌سازی شود که برای تامین آن باید صندوق‌ها سر پا شوند و توانمندی پیدا کنند. لاریجانی همچنین در تشریح معضل واگذاری واحدهای تولیدی کم درآمد به صندوق‌ها، ابراز امیدواری کرد که مشکل صندوق‌ها ظرف دو سال آینده حل می‌شود. رئیس مجلس در ادامه این گفت‌و‌گو با تاکید بر اهمیت موضوع صادرات در بهبود وضعیت اقتصادی کشور، بار دیگر به نقش مجلس اشاره کرد و گفت: در راستای حمایت از صادرات، پیشنهاد دادیم تا یک قانون مستقل از بودجه و دائمی تصویب شود تا منبع روشن و پایدار برای مشوق صادراتی باشد. الان هم در بودجه ردیف برای مشوق گذاشته‌ایم؛ اما دولت هرجا کم می‌آورد از آن برداشت می‌کند. او همچنین گفت که اگر دولت در زمینه حمایت و بهبود صادرات لایحه ارائه ندهد، مجلس خود وارد عمل می‌شود و طرح تدوین می‌کند. رئیس مجلس از ارائه طرح هم فراتر رفت و تاکید کرد: «حتی اگر لازم باشد به عوارض واردات -غیر از محصولات مایحتاج مردم- مالیات اختصاص می‌دهیم. علاوه‌بر این در بودجه سال ۹۷ نیز به موضوع صادرات توجه می‌کنیم و اگر دولت در این زمینه لایحه ندهد، مجلس طرح می‌دهد.»
رویکرد انتقادی لاریجانی
علی لاریجانی اما در بخش‌هایی از این گفت‌و‌گوی تلویزیونی، با رویکردی انتقادی سخن گفت؛ آنجا که درباره وضعیت اجرای اصل ۴۴ توضیح داد.
رئیس مجلس با تاکید بر اینکه اصل ۴۴ مناسب اجرا نشد، گفت: هدف مهم این بود که بنگاه‌های خصوصی در کشور شکل بگیرد و اقتصاد در دست مردم باشد تا شفافیت و ثروت‌زایی ایجاد شود و رقابت سالم رخ دهد، اما آنچه صورت گرفت منحرف شد؛ چراکه دولت‌ها در اداره کشور کم آورده و بنگاه‌های اقتصادی را به‌عنوان بدهی به دستگاه‌ها دادند. رئیس مجلس در این بخش هم از نقش مجلس غافل نشد. او گفت که در این راستا گزارشی در مجلس ارائه و براساس آن طرحی تدوین شد تا بر مبنای آن با متخلفان برخورد شده و الزاماتی گذاشته شود. او در بخش دیگر انتقادات خود به موضوع «هوا» اشاره کرد و در این باره از ۶ برابر بودن تعداد موتورسیکلت‌ها نسبت به اتومبیل انتقاد کرد. او همچنین با بیان اینکه استانداردهای تولید باید سختگیرانه‌تر باشد، بر لزوم تولید موتورهای برقی تاکید کرد. لاریجانی در بخش انتقادی اظهارات خود از ضرورت رعایت حقابه دریاچه‌ها برای جلوگیری از افزایش آلودگی هوا سخن گفت.
موضوعات سیاسی
همچنان که گفته شد، علی لاریجانی در این گفت‌و‌گو، تشریح گسترده موضوعات اقتصادی را بر موضوعات سیاسی ترجیح داد. با این حال او با رویکردی مثبت دو موضوع سیاسی را در مصاحبه خود، تشریح کرد؛ نخست تاکید بر «دقت عمل ایران در برجام» و دیگری، «تشکر از سردارسلیمانی برای به‌ارمغان آوردن سرمایه امنیت.» رئیس مجلس با بیان اینکه ایران در برجام با دقت عمل رفتار کرد و راهی را در مقابل تنگنای اقتصادی انتخاب کرد، گفت: باید بدانیم این راه با دقت و درست انتخاب شد و برای شرایط امروز اقتصادی لازم بود و امروز باید با هوشیاری رصد کنیم. لاریجانی در ادامه به امنیت کنونی ایران اشاره کرد و گفت: «پشت این امنیت که اکنون ایران دارد بسیار کار شده که از سپاه قدس و از فرمانده سلحشور آن آقای سلیمانی تشکر می‌کنم که سرمایه مهمی شد.»
