رشد ۶.۶درصدی صادرات غیرنفتی/ میعانات گازی در صدر اقلام صادراتی

به گزارش اقتصاد آنلاین، تداوم سیاست‎های حمایت از صادرات از طریق دنبال کردن پروژه های اقتصاد مقاومتی و تکالیف ابلاغ شده سال 1396، ابلاغ بسته جدید حمایت از صادرات در سال 1396، برگزاری جلسات شورای‌ عالی صادرات غیرنفتی، پذیرش هیات‌های تجاری خارجی، برنامه‌ریزی برای اعزام هیات تجاری به قطر، شرکت در نمایشگاه‌های بین المللی و امضای سند نهایی سوآپ دوجانبه ریال- لیر از مهمترین اقدام های دولت دوازدهم در حوزه تجارت خارجی است.

تجارت خارجی قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم به طور عمده تحت تاثیر تحریم های بین‌المللی و افزایش نرخ ارز قرار داشت اما با روی کار آمدن دولت جدید در نیمه دوم سال 1392، 2 رویکرد اساسی ایجاد ثبات اقتصادی و تسهیل تجاری در این حوزه مد نظر قرار گرفت.

** بهبود شرایط تجارت خارجی

انجام مذاکرات هسته‌ای، افزایش تعاملات بین‌المللی و کاهش فشارهای تحریم موجب بهبود شرایط تجارت خارجی شد.

لغو تعهد ارزی صادرکنندگان و آزادسازی خرید و فروش ارز حاصل از صادرات به نرخ آزاد توسط سیستم بانکی، کاهش محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های صادرات، تسهیل در واردات موقت مواد اولیه برای فرآوری و صادرات، کاهش زمان استرداد مالیات بر ارزش افزوده کالاهای صادراتی، حذف مجوزهای غیرضروری صادرات و واردات و الکترونیکی کردن فرایندها، کاهش تعداد طبقات تعرفه‌ای و تشدید برخورد با واردات غیررسمی ازجمله اقداماتی بود که از نیمه دوم سال 1392، در راستای تسهیل تجاری انجام گرفت.

از سوی دیگر با ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، دولت تلاش کرد از طریق تشکیل کارگروه‌های تخصصی، تصویب برنامه‌های ملی، طرح‌ها و پروژه‌های مرتبط با هر برنامه و چگونگی نظارت بر اجرای آن‌ها، زمینه اجرایی شدن سیاست های مذکور را فراهم کند.

** صادرات غیرنفتی

براساس آمارهای منتشر شده، صادرات غیرنفتی با احتساب میعانات گازی در سال 1392 به میزان 41 میلیارد و 800 میلیون دلار بود و در سال 1393 به 50 میلیارد و 600 میلیون دلار افزایش یافت.

به دلیل کاهش قیمت نفت خام، رکود بازار جهانی آهن و فولاد، تداوم مشکلات نقل و انتقالات بانکی و کاهش نرخ واقعی ارز، در سال 1394 کاهش یافت و به 42 میلیارد و 400 میلیون دلار رسید.

در سال 1395 صادرات غیرنفتی با احتساب میعانات گازی به 43 میلیارد و 600 میلیون دلار افزایش یافت.

واردات کالا نیز از 49 میلیارد و 700 میلیون دلار در سال 1392 با نوسان هایی به حدود 41 میلیارد و 500 میلیون دلار در سال 1394 و 43 میلیارد و 900 میلیون دلار در سال 1395کاهش یافت.

در مجموع در سال‌های 1393 تا 1395، کسری تراز بازرگانی غیرنفتی‌ (بدون احتساب میعانات گازی)، همواره از روند کاهشی برخوردار بود؛ به گونه ای‌ که از حدود منفی 17 میلیارد دلار در سال1393 به حدود منفی هفت میلیارد و 100 میلیون دلار در سال 1395 بهبود یافت.

** چشم انداز و اهم اقدامات انجام شده

با فرض حفظ توافق برجام و تداوم شرایط کنونی و نیز بهبود روابط و افزایش تعاملات بین‌المللی انتظار می‎رود جذب سرمایه خارجی افزایش یابد، تورم داخلی درسطح پایین باقی بماند و بازار ارز همچنان از ثبات نسبی برخوردار شود. در این‌صورت پیش‌بینی می‌شود روند تجارت خارجی از بهبود نسبی برخوردار شود.

طبق آخرین آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان صادرات غیرنفتی با احتساب میعانات گازی در تابستان امسال حدود 10 میلیارد و 600 میلیون دلار بود که در مقایسه مدت مشابه پارسال حدود 6.6 درصد افزایش یافت.

اجزای صادرات در فصل دوم سال 1396 درمقایسه با فصل اول سال از عملکرد بهتری برخوردار بودند؛ به طوری که صادرات میعانات گازی، محصولات پتروشیمی و سایرکالاها به ترتیب رشدی معادل 20.2 درصد، 3.6 درصد و 4.3 درصد داشت.

بررسی وزن صادرات نیز حاکی از افزایش میزان صادرات در فصل دوم سال 1396 در مقایسه با فصل اول است به گونه ای که 30 میلیون و 600 هزار تن (با احتساب میعانات گازی) در فصل دوم امسال صادر شده که در مقایسه با فصل ماقبل آن حدود 9.2 درصد افزایش یافته است.

در این میان اجزای صادرات میعانات گازی از بیشترین رشد وزنی برخوردار بود؛ به طوری‌که از حدود چهار میلیون و 100 هزار تن فصل اول با رشد 20.2 درصدی به حدود 40 میلیون و 900 هزار تن در فصل دوم افزایش یافته.

در دوره مذکور صادرات پتروشیمی از حدود 6 میلیون و 800 هزار تن به هفت میلیون و 300 هزار تن و صادرات سایر کالاها از 17 میلیون و 100 هزار تن به 18 میلیون و 100 هزار تن افزایش یافته است که به ترتیب از رشدی درحدود 6.3 درصد و 7.7 درصد برخوردار بوده اند.

واردات کالا در فصل دوم سال 1396 بیش از 12 میلیارد دلار بود که در مقایسه با فصل ماقبل آن حدود 3.9 درصد افزایش یافت.

از عمده‌ترین دلایل افزایش واردات در سال 96 می توان به افزایش واردات خودرو و قطعات منفصله آن، افزایش واردات کالاهای سرمایه‌ای و برخی کالاهای اساسی، کاهش قاچاق کالا و انتقال واردات از کانال غیررسمی به کانال رسمی و تسریع و شفاف سازی امور ترخیص اشاره کرد.

** برنامه‎های آینده

براساس این گزارش بهبود وضعیت تجارت خارجی و به ویژه توسعه صادرات و افزایش درآمدهای ارزی حاصل از آن نیازمند عزم ملی است و علاوه برآن لازم است اقدامات راهبردی و حمایتی موثری نیز از سوی دولت انجام گیرد.

از مهمترین اقدامات مورد توجه دولت در آینده می‌توان به حل مشکلات مربوط به روابط کارگزاری با بانک‎های خارجی و نقل و انتقالات ارزی، ثبات بازار ارز و حرکت به سمت یکسان سازی نرخ ارز، ایجاد شرکت‌های بزرگ صادراتی به منظور حفظ و توسعه بازارهای صادراتی، اجرایی کردن برنامه‎ها و تکالیف پروژه‎های اقتصاد مقاومتی به ویژه در حوزه برنامه ملی پیشبرد برونگرایی اقتصاد، اجرای بسته حمایت از صادرات غیرنفتی سال 1396، تسهیل تجاری از طریق بررسی قوانین تجاری، اصلاح تعرفه‎ها، رفع موانع غیرتعرفه ای و کاهش تعداد مجوزها، تقویت همگرایی های منطقه‌ای و ارتقای جایگاه ایران در زنجیره ارزش جهانی، اشاره کرد.

ساماندهی واردات و صادرات و حمایت از خودکفایی در تولید کالاها از بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی است که در سال 1392 ابلاغ شد.

پس از آن، سال 1395 از سوی رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نام گرفت و امسال نیز (1396) «اقتصاد مقاومتی؛ تولید- اشتغال».