تولید بنزین و نفتگاز؛ از برنامه ریزی تا عملکرد چقدر بود؟/ اعداد بودجه به‌کدام سو می‌رود؟
بررسی نمودارهای مربوط به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی نشان می دهد که در ۶ ماهه نخست سال جاری میزان مصرف بنزین ۲۱ میلیون لیتر در روز از تولید آن پیشی گرفته است.
تنها ۷ روز تا ارائه بودجه ۹۷ دولت دوازدهم به مجلس شورای اسلامی باقی مانده است؛ بهارستانی ها ۱۹ آذرماه سال جاری آستین بالا زده و نخستین بودجه تقدیمی دولت دوازدهم را مورد بحث و بررسی قرار خواهند داد. طبق روال همیشگی با نزدیک شدن به فصل ارائه بودجه سال آینده به قوه مقننه، اعداد و ارقام فراوانی از بخش های مختلف اقتصادی کشور روانه مجلس می شود که هر یک از آنها در کمیسیون های تخصصی بررسی می شود. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر،اعدادی که با وجود تاکید کارشناسان و متخصصان اغلب دور از واقعیت تدوین می‌شوند. صحت این گفته را با نیم نگاهی به اعداد پیش بینی شده در بخش های مختلف بودجه و تحقق آن در پایان دوره مشخص می توان جستجو کرد.
اختلاف تولید و مصرف بنزین و نفت گاز در ۶ ماه
اعداد و ارقام ارائه شده از میزان تولید و مصرف بنزین و گازوییل به عنوان دو سوخت کلیدی و پر مصرف کشور نیز از این قاعده مستثنی نیستند؛ همان طور که در نمودارهای زیر ( مربوط به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی) مشاهده می کنید طی ۶ ماهه نخست سال جاری میزان مصرف بنزین معادل ۸۲ میلیون لیتر در روز بوده است در حالی که تنها ۶۱ میلیون لیتر آن توسط پالایشگاه های کشور تولید شده و ۲۱میلیون لیتر آن نیز از طریق واردات تامین شده است. طبق این نمودارها، وضعیت تولید و مصرف نفت گاز نیز حال و روز جالبی ندارد. به این ترتیب که در همین دوره زمانی میزان مصرف نفت گاز ۷۷ میلیون لیتر در روز بوده است در حالی که حجم تولید این فرآورده رقمی معادل ۷۱ میلیون لیتر در روز را به خود اختصاص می دهد. البته شکاف بین تولید و مصرف نفت گاز به شدت بنزین نیست و رقمی معادل ۶ میلیون لیتر در روز را به خود اختصاص می دهد.
میزان تولید بنزین و نفتگاز؛ از برنامه ریزی تا عملکرد
این نمودارهای رنگی در بخش دیگری مبین واقعیت دیگری هستند. به این ترتیب که طبق بررسی های همه جانبه که توسط یک گروه از کارشناسان شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی انجام شده است، پیش بینی شده بود که طی ۶ ماهه نخست سال ۹۶ میزان ۷۱ میلیون لیتر بنزین در روز تولید شود اما در عمل، تنها ۶۱ میلیون لیتر آن محقق شد؛ این بدان معناست که بین آنچه برای تولید بنزین در کشور برنامه ریزی شده بود با میزان تولید محقق شده، یک اختلاف ۱۰ میلیون لیتری وجود دارد. از سویی دیگر طبق همین پیش بینی ها، قرار بود میزان تولید نفت گاز قرار بود در ۶ ماهه اول امسال ۹۵ میلیون لیتر در روز باشد اما در عمل روزانه ۹۲ میلیون لیتر تولید شده است؛ یک اختلاف ۳ میلیون لیتری که در مقابل اختلاف ۱۰ میلیون لیتری تولید بنزین اختلاف چندانی محسوب نمی شود.
«مصرف» بنزین و نفتگاز بیش از پیش‌بینی‌ها
متاسفانه نه فقط در حوزه تولید اعداد و ارقام پیش بینی شده، محقق نشد بلکه در حوزه مصرف نیز، اعدادی که توسط کارشناسان پیش بینی شده بود، محقق نشد و میزان واقعی مصرف، از رقم پیش بینی شده، فراتر رفت.به این ترتیب که در پیش بینی ها برآورد شده بود که در ۶ ماهه نخست امسال میزان مصرف بنزین ۷۸ میلیون لیتر در روز باشد اما در عمل میزان مصرف بنزین در این برهه زمانی به ۸۲ میلیون لیتر در روز رسید. یعنی یک اختلاف ۴ میلیون لیتری در میزان پیش بینی تا واقعیت مصرف بنزین. از طرفی دیگر با تکیه به همین بررسی های انجام شده میزان مصرف نفتگاز در همین دوره زمانی باید رقمی معادل ۶۳ میلیون لیتر در روز را به خود اختصاص می داده، اما در عمل میزان مصرف این فراورده نفتی معادل ۷۹ میلیون لیتر در روز بوده است. یعنی یک اختلاف ۱۶ میلیون لیتری بین برنامه پیش بینی شده تا میزان مصرف واقعی وجود دارد.
سرنخ اختلافات در کجاست؟
اعداد و ارقام موجود و اختلاف بین برنامه تدوین شده برای تولید و مصرف این دو فراورده کلیدی مبین این حقیقت است که در بخش برنامه ریزی دقت لازم نشده است؛ اما اینکه چرا پس از گذشت سال های متمادی همچنان چنین اختلافی بین میزان پیش بینی شده تولید و مصرف وجود دارد خود جای بحث و بررسی دارد. با در نظر گرفتن اینکه مبادی مصرف این دو فراورده می تواند به عوامل غیر مترقبه، افزایش تعداد خودرو و ترددها ، قاچاق ... بستگی داشته باشد باز هم نمی توان توجیه مناسبی برای این اختلاف در میزان مصرف و تولید این دو فرآورده وجود داشته باشد چرا که انتظار می رود گروه کارشناسی تمامی این موارد را مورد بررسی دقیق قرار داده و بر اساس آن آمار و ارقامی را به عنوان موارد مصرف بودجه ارائه کنند تا بودجه کشور در نزدیک ترین حالت به واقعیت امر تدوین شده و از بروز مشکلات آتی جلوگیری شود. به تمامی این اختلافات در تولید و مصرف بنزین و نفتگاز، پیشنهاد گرانی بنزین در لایحه بودجه ۹۷ را نیز اضافه کنید که با وجود برنامه ریزی نا مناسب چقدر می تواند در میزان سرمایه گذاری در بخش تولید این فرآورده ها، واردات، کسب درآمد و سایر موارد مرتبط به این حامل های انرژی موثر بوده و نظم را از این بخش سلب کند.
